Alimpije Popović

Alimpije Popović
Datum rođenja	(1888-12-09)9. decembar 1888.
Mesto rođenja	Novi Sad, Austrougarska
Datum smrti	6. oktobar 1967.(1967-10-06) (78 god.)
Mesto smrti	Novi Sad, SFRJ

Alimpije Popović (Novi Sad, 9. decembar 1888 — Novi Sad, 6. oktobar 1967) bio je prota, prvi predsednik MNOO u Novom Sadu, pisac više radova iz istorije Novog Sada. Pred kraj života 1960. obradio je oko 600 narodnih pesama – kako je sam govorio „stavaljjući note u njih“.

Biografija

Osnovnu školu i gimnaziju pohađao je u Novom Sadu. U šestom razredu gimnazije u listu „Šestoškolac“ crtao je karikature profesora i učenika. Razredni starešina mu je bio Stevan Milovanov a predavao mu je i Đorđe Dera. Tokom mladosti se družio sa osnivačima Ratarskog Pevačkog Društva u Novom Sadu. Imao je vanredno lep glas i precizan sluh koji je negovao pod nadzorom našeg poznatog učitelja muzike Isidora Bajića što mu je kasnije koristilo na studijama bogoslovije.

Školovanje je nastavio u Sremskim Karlovcima, gde je završio Bogosloviju (1912), u vreme rektora Jovana Vučkovića. Godine 1911. putovao je na Svetu Goru, sa grupom bogoslova, koje su predvodili profesori dr Irinej Ćirić i Ivan Maširević, a među njima je bio i Isidor Bajić. Sledeće godine putovao je sa bogoslovima u Rusiju, a predvodio ih je, takođe, Irinej Ćirić.

Tokom školovanja bavio se sokolskim radom. Bio je jedan od organizatora i učesnika sokolskih sletova u Ravanici-Vrdniku, a učestvovao je i na sokolskom sletu u Sofiji (1910).

Episkop Miron Nikolić rukopoložio ga je za đa ko na (16. novembra) i prezvitera (17. novembra) 1913. u pridvornoj kapeli u Pakracu i postavio ga za protoprezviterskog pomoćnika (kapelana). Sredinom sledeće godine postavljen je i za administratora parohije u Pakracu. Prvi svetski rat je proveo u kućnom pritvoru, na koji je bio primoran od strane mađarskih vlasti, zbog svog rodoljublja.

U Novi Sad je došao po završetku rata i od 1. januara 1919. godine postavljen je za kapelana u Sabornoj crkvi. Ovu dužnost obavljao je uz protu Milana Ćirića. Godine 1921–1923. bio je administrator parohije u Kisaču.

Posle smrti prote Mirosavljevića, izabran je za paroha uspenskog. Kao paroh bio je omiljen kod svojih parohijana, koji su ga voleli i cenili kao pravog narodnog sveštenika, koji je umeo i znao da bude pravi pastir, jer je bio dete siromašnih roditelja, pa u svom odnosu prema vernicima nije pravio razliku.

Kao uspenski paroh bio je, istovremeno, i katiheta u osnovnoj školi „Vojvoda Stepa Stepanović“ (Salajka), Vežbaonici ženske učiteljske škole i Jevrejskoj školi. Bio je član Skupštine Srpske pravoslavne opštine novosadske i član gradskog veća.

Bio je predsednik Srpskog zanatlijskog pevačkog društva „Neven“ od 1934. do 1937.

Poznati su brojni njegovi radovi iz oblasti karlovačkog pjenija. Priredio je „Spomenicu Svetouspenske crkve“ povodom proslave 200-godišnjice. Takođe je sakupljao, stavljao u note i sačuvao od zaborava preko 2.000 starih gradskih pesama i romansi iz IX i početka XX veka. Sarađivao je u predratnim listovima („Dan“ i dr.).

Odlikovan je Ordenom Jugoslovenske krune IV reda (1934), dostojanstvom protonamesnika (1935), pravom nošenja crvenog pojasa, a kasnije i dostojanstvom protojereja.

Tokom Drugog svetskog rata bio je izložen represiji mađarskih vlasti. Prota Alimpije se smatra prvom ličnošću građanskog Novog Sada koja je stala na stranu NOP-a. Postoje indicije da se početkom januara 1942. sastao sa rukovodiocem ovog pokreta za Bačku, Svetozarom Tozom Markovićem. Prvog dana Racije, januara 1942, odveden je u Spomen dom, ali je ponovo izbegao smrt.

Međutim, najveći udarac doživeo je kada mu je, novembra 1943, kao učesnik NOP-a, u borbi sa okupatorom, kod Bačke Palanke, poginuo sin Živko. Tokom završne godine rata često su u njegovoj kući održavani ilegalni sastanci komiteta KPJ i SKOJ-a jer je protina ćerka Mara bila udata za Nikolu Petrovića, poznatog komunistu.

Kao paroh Uspenske crkve, Alimpije Popović je pokušao da popiše sugrađane, svoje parohijane stradale u novosadskoj raciji i uopšte u Drugom svetskom ratu. Prvi je održao pomen tim žrtvama 21. januara 1943.

Na dan oslobođenja Novog Sada, 23. oktobra 1944, preuzeo je vlast, predatu od strane partizanskih jedinica, kao prvi predsednik Narodnooslobodilačkog odbora, odnosno kao prvi gradonačelnik i na toj dužnosti ostao je do 1949. godine.

Prota Alimpije je, inače, bio 40. gradonačenik Novog Sada, a prvi posle Drugog svetskog rata. Pre njega na tom mestu bio je dr Miloš Petrović od 1939. do 1941. godine, a Popovića je posle pet godina zamenio Dušan Ibročkić, i on je bio gradonačelnik od 1949. do 1951.

Kao gradonačelnik, tokom 1945. godine, prisustvovao je otvaranju pontonskog mosta na Dunavu kod Novog Sada (27. maja), zatim dočeku Štaba Prve bugarske armije sa komandantom Vladimirom Stojčevim (12. juna), otvorio je Svečanu akademiju povodom proslave godišnjice oslobođenja Novog Sada (23. oktobra) i prisustvovao otvaranju prve prodavnice Narodnog magazina, poznatijeg kao "Nama" (17. novembra).

Alimpije Popović je bio poslanik u Narodnoj skupštini Srbije u kojoj je, aprila 1947. godine, predložio da se u prvi petogodišnji plan unese izgradnja Kanala Dunav-Tisa, čiji je idejni tvorac bio njegov drug iz školskih dana inž. Nikola Mirkov. Tokom jeseni iste godine u Skupštini AP Vojvodine založio se da se kapitalni projekat ovog kanala produži i na deonicu Tisa-Dunav.

Na osnivačkoj skupštini Udruženja srpskog pravoslavnog sveštenstva, održanoj decembra 1947, izabran je za prvog predsednika Glavnog odbora i sa te pozicije se zalagao za demokratizaciju crkvene organizacije i tu je ostao aktivan do 1955. godine. Alimpije Popović zaslužan je za socijalno zbrinjavanje sveštenika, jer je prilikom posete delegacije Udruženja predsedniku Jugoslavije Josipu Brozu Titu predložio da se socijalno i penziono osiguranje proširi i na pravoslavno sveštenstvo, što je ubrzo i prihvaćeno i tako je ostalo zakonski regulisano do danas.

Umro je u Novom Sadu gde je i sahranjen na Alamškom groblju.

U Novom Sadu jedna ulica na Klisi nosi njegovo ime. Muzeja grada Novog Sada i izdavačko preduzeće "Prometej " izdali su knjigu "Uspomene prote Alimpija Popovića" 2017. godine kada je organizovana i izložba o njemu.

Galerija

• 
  Kuća u Jug Bogdanovoj na mestu gde je rođen Alimpije Popović
• 
  Grobno mesto na Almaškom groblju gde je sahranjen prota Alimpije Popović

Literatura

• Novi Sad, Šematički vodič Novi Sad, 1920.
• Arhiva SZPD „Neven“ Novi Sad, od 1892. do 1967.
• Uspomene prote Alimpije Popovića, Novi Sad, 2017.