Australijska antarktička teritorija

Australijska antarktička teritorija Australian Antarctic Territory
Zastava Grb
Glavni grad	Stanica Dejvis
Vladavina
Oblik države	Australijska spoljna teritorija
Istorija
‍
Geografija
Površina	‍
— ukupno	5.896.500 km2 (*)
Stanovništvo	‍
— 2009.	1.000 (*)
— gustina	0 st./km2
Ekonomija
Ostale informacije
Vremenska zona	UTC
Pozivni broj	+672
*Teritorija nije međunarodno priznata.

Australijska antarktička teritorija (engl. Australian Antarctic Territory) je međunarodno nepriznata teritorija na Antarktiku. Australija smatra pomenuti prostor svojom „spoljnom teritorijom“. Nema stalnih stanovnika, osim oko 1.000 istraživača u naučnim stanicama.

Geografija

Teritorija koju Australija smatra svojim posedom na Antarktiku zahvata 5.896.500 km i prostire se od Zemlje Kraljice Mod do Rosovog lednika, sa izuzetkom jednog manjeg dela koji Francuska smatra svojim (Adelina zemlja). Taj prostor obuhvata kopno i sva ostrva južno od 60° jgš i između 45° i 160° igd. Australijska teritorija nalazi se u regionu Velikog Antarktika, gde se pružaju i brojni lednici (Emeri, Šekltonov, Zapadni).

Tlo je u potpunosti prekrigenom debelim slojem snega i leda. Najviša tačka je 4.572 metra na Transantarktičkim planinama. Klima je izuzetno surova i hladna. Temperature se kreću u rasponu —30°C do —70°C, sa apsolutnim minimumom od —89,2°C (Stanica Vostok). Duvaju snažni vetrovi velike brzine. Živi svet čine neke vrste lišajeva i mahovina, dok je fauna raznovrsnija (pingvini, foke, kitovi i dr).

Administrativna podela

U administrativnom pogledu, australijski posed se može podeliti u devet regiona: Enderbijeva zemlja, Kempova zemlja, Mek Robertsonova zemlja, Zemlja princeze Elizabete, Zemlja kralja Viljema II, Vilksova zemlja, Zemlja Džordža V i Outsova zemlja. Privremeni stanovnici raspoređeni su po istraživačkim stanicama, a najveći deo je u ruskoj stanici Vostok, dok je manji broj stacioniran u stanicama Moson, Dejvis, i Kejsi.

Istorija

Velika Britanija je prisvojila Viktorijinu zemlju 9. januara 1841. godine, a Enderbijevu zemlju tokom 1930. Već 1933. sva ovlašćenja prenela je Australiju, predavši joj prostor između 45° i 160° igd. Spor oko Adeline zemlje sa Francuskom rešen je 1938. godine. Trinaestog februara 1954. godine Australija je na Antarktiku uz obalu Indijskog okeana u Enderbijevoj zemlji osnovala prvi sopstvenu istraživačku stanicu — Moson. Antarktičkim sporazumom iz 1959. godine potpisanim u Vašingtonu zamrznuti su svi teritorijalni zahtevi država, a zabranjena je svaka privredna i vojna delatnost južno od 60° jgš.

Vidi još

• Antarktik
• Države i teritorije Australije

Literatura

• Šabić, D. (2009): Antarktik — kontinent okovan ledom, Geografski fakultet, Beograd

Spoljašnje veze

• Administrativna podela Teritorije (jezik: engleski)
• Mape Teritorije (jezik: engleski)