Bitka za Gvam (1941)
| Prva bitka za Gvam | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo rata na Pacifiku u Drugom svetskom ratu | |||||||||
 Marijanska ostrva i Palau u Filipinskom moru. | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 SAD |
 Japan | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Džordž MekMilin | admiral Aritomo Goto | ||||||||
| Jačina | |||||||||
|
650 vojnika, 3 patrolna broda[1] |
5.500 vojnika[1] | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| čitav garnizon zarobljen[1] | neznatni[1] | ||||||||
Prva bitka za Gvam (engl. Battle of Guam), vođena od 10. do 12. decembra 1941, bila je japanska pobeda tokom rata na Pacifiku.[1]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Gvam je ostrvo u zapadnom delu Tihog okeana, u grupi Marijanskih ostrva, koja su deo Mikronezije. Pretežno je koralnog porekla, površine 534 km², na severu nizija, a na jugu vulkanski brežuljci visine do 406 m nadmorske visine. Veći deo obale prate koralni sprudovi, prekidani mestimično mnoštvom ostrvaca, pa je pristup obali otežan. Klima je tropska, sa maksimalnim padavinama u vreme monsuna od jula do oktobra. Severni i istočni deo ostrva prekriven je tropskom prašumom, a južni travom.[1]
Strategijski značaj[uredi | uredi izvor]
Gvam je otkrio Magelan 1521. godine, i od 1565. do 1898. bio je pod vlašću Španije. Posle špansko-američkog rata 1898. pripao je SAD. Gvam je bio važna raskrsnica pomorskog i vazdušnog saobraćaja između SAD, Havaja i Filipina: i pored veoma povoljnog strategijskog položaja u odnosu na Filipine i jugoistočnu Aziju, Amerikanci do Drugog svetskog rata nisu na Gvamu izgradili nikakvo pomorsko ni vazduhoplovno uporište. Glavni grad ostrva bio je Aganja, a glavna luka Apra. Izgradnja aerodroma na poluostrvu Orote započeta je tek krajem 1941.[1]
Obližnja Marijanska ostrva Sajpan i Tinijan severno od Gvama bila su pod vlašću Japana od 1914. godine.
Bitka[uredi | uredi izvor]
Neposredno pred japanski napad, u vodama Gvama su se nalazila svega 3 mala američka patrolna broda, a posadu ostrva činila je grupa od nešto preko 650 američkih vojnika, bez ijednog artiljerijskog oruđa. Stoga su Japanci u munjevitom prodoru u jugoistočnu Aziju lako ovladali Gvamom.[1]
Posle dvodnevnog vazdušnog bombardovanja sa baza na ostrvu Sajpan, na ostrvo se 10. decembra 1941. iskrcao japanski odred jačine oko 5.500 ljudi pod komandom admirala Aritomo Gotoa, najpre kod Aganje, a potom i kod Orota. Posle kratkotrajnog otpora, američki guverner predao je ostrvo već 12. decembra.[1]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Japanci su odmah pristupili izgradnji pomorske i dovršenju vazduhoplovne baze, koje su igrale važnu ulogu u ratu na Pacifiku, naročito tokom bitke za Marijanska ostrva (1944).[1]