VAR

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Simbol sistema VAR koji se pojavljuje na TV ekranima prilikom procesa pregledanja video-snimaka.
Korišćenje VAR-a u Ligi šampiona 2019. godine.

Sistem VAR ili samo VAR (engl. video assistant referee, skraćeno VAR; srp. помоћни систем суђења путем видео-технологије) jeste sistem koji se koristi u fudbalu pri raznim nejasnim situacijama radi provjeravanja odluka glavnog sudije pomoću pregleda video-snimaka.

Međunarodni odbor fudbalskih saveza zvanično je uneo VAR u pravila fudbala 2018. godine, nakon što je isti doživeo probu u brojnim takmičenjima.[1]

Treba napomenuti da se VAR ne odnosi samo na tehnologiju, već i na sudije i pomoćnike koji koriste istu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Međunarodni odbor Fudbalskih saveza, tijelo koje odlučuje pravila fudbala, dozvolio je probnu upotrebu video sudija tokom njihovih redovnih sastanaka 2016. godine.[2]

Probe VAR-a uživo počele su u avgustu 2016. godine, u okviru Druge lige SAD-a, na utakmici rezervnih ekipa dva MLS tima.[3] Glavni sudija, Ismail Ejtaf provjerio je dva faula na utakmici i, nakon konsultacija sa VAR sudijom Alenom Čapmanom, odlučio je da dodijeli crveni i žuti karton za prekršaje.[4] VAR je predstavljen narednog mjeseca na prijateljskoj utakmici između Francuske i Italije.[5] Monitor pored terena predstavljen je na Svjetskom klupskom prvenstvu 2016, omogućivši sudiji da pregleda snimak sa terena.[6] A liga Australije postala je prva liga u kojoj je korišćen VAR; korišćen je na utakmici između Melburn Sitija i Adelejd junajteda.[7] Ipak, u utakmici VAR nije upotrijebljen. Prva intervencija VAR-a u ligaškim utakmicama bila je 8. aprila 2017, na utakmici između Velingtona i Sidneja. VAR je identifikovao nedozvoljeno igranje rukom u šesnaestercu i dosuđen je penal za Sidnej; utakmica je završena 1:1.[8][9]

MLS liga uvela je VAR tokom sezone 2017, nakon al star utakmice održane 2. avgusta 2017.[10][11] Prva zvanična upotreba VAR-a bila je na utakmici između Filadelfije i Dalasa, gdje je poništen gol zbog kontakta između fudbalera Dalasa i golmana Filadelfije.[12] VAR je takođe korišćen na Kupu konfederacija 2017, gdje je njegova korisnost dovedena u pitanje nakon finala, u kojem glavni sudija — Milorad Mažić nije dodijelio crveni karton Gonzalu Hari, nakon pregledanog snimka, što je od strane mnogih stručnjaka okarakterisano kao pogrešna odluka i uništavanje kredibiliteta VAR sistema.[13][14] VAR je početkom sezone 2017/18, uveden u mnoge najveće svjetske lige, sa izuzetkom Premijer lige.[15] Korišćen je takođe i na Svjetskom prvenstvu za igrače do 20 godina 2017.[16]

Na dan 8. januara 2018. godine, VAR je po prvi put korišćen u Engleskoj, na utakmici FA Kupa između Brajtona i Kristal Palasa,[17] a narednog dana je upotrijebljen u Liga kupu Francuske, u derbiju Azurne obale između Monaka i Nice.[18]

Italija je otvorila prvi VAR trening centar u Koverčijanu u januaru 2018.[19]

Na dan 3. marta 2018 IFAB (Međunarodni odbor fudbalskih saveza) upisao je VAR u pravila fudbala.[20] Pravilo nije obavezno za takmičenja i nije se očekivalo da se odmah, od sezone 2018/19 primijeni u Premijer ligi i Ligi šampiona.[20] FIFA je zvanično odobrila upotrebu VAR-a na Svjetskom prvenstvu 2018, tokom sastanka savjeta FIFA u Bogoti, 16. marta 2018.[21][22][23]

Na Svjetskom prvenstvu, VAR je prvi put upotrijebljen na prvenstvu 2018. Prvi penal dosuđen nakon konsultacije sa VAR sudijom bio je na utakmici između Francuske i Australije, 16. juna; Antoan Grizman je dao gol. Glavni sudija bio je Andres Kunja, dok je VAR sudija bio Mauro Viljano.[24] Na utakmici između Srbije i Švajcarske, VAR sudija Feliks Cvajer sugerisao je glavnom sudiji — Feliksu Brihu, da je napravljen prekršaj nad Aleksandrom Mitrovićem u šesnaestercu; Brih je odbio sugestiju i nije išao da gleda snimak.[25] Kontakt Mitrovića i dva fudbalera Švajcarske mnogi stručnjaci su okarakterisali kao penal i postavili pitanje čemu služi VAR.[26][27]

Procedura[uredi | uredi izvor]

Četiri su tipa situacija kod kojih VAR provjerava odluku glavnog sudije.[28]

  • Golovi i provjera da li je bilo kršenja pravila prilikom postizanja gola (ofsajd, faul, igra rukom i sl.)
  • penal;
  • direktan crveni karton (drugi žuti karton se ne provjerava);
  • Greška prilikom davanja crvenog ili žutog kartona (zamjena identiteta, tj. davanje kartona pogrešnom igraču).

Standard za preinačenje prvobitne odluke glavnog sudije je postojanje "čiste greške", ponekad se proširuje na " čistu i očiglednu grešku".[29]

Proces počinje tako što video asistent sudija (VAR) i njegovi pomoćnici (AVAR) pregledaju sporni detalj na monitorima u posebnoj prostoriji, pomoću sistema ponovljenih snimaka. Provjeru može da pokrene i sam glavni sudija, kao i VAR sudija, koji sprovodi provjeru da bi vidio da li treba da sugeriše glavnom sudiji da provjeri neki detalj. Ukoliko VAR ne pronađe ništa prilikom provjere, takva komunikacija sa sudijom naziva se "tiha provjera". Ukoliko VAR sudija vjeruje da tu postoji čista greška, onda će se on ili ona javiti sudiji sa tim ubjeđenjem. Sudija može da promijeni odluku posredstvom sugerisanja VAR-a; da sprovede video pregled na terenu, tako što će otići do označenog mjesta van granica igrališta, koje se zove "sudijska oblast za pregled" (engl. Referee review area); ili može da ostane pri svojoj prvobitnoj odluci, bez gledanja snimka. Sudiji je dozvoljeno da zaustavi igru da bi pregledao sporni detalj, ali mu nije dozvoljeno da uradi to u trenutku kada je jedan od timova u dobroj prilici u napadu.[28]

Zvanični signal za video provjeru je sudija koji pokretima prstiju u vazduhu pravi pravougaonik, koji ukazuje na video ekran. Ovo prethodi bilo kakvoj komunikaciji sa sobom u kojoj je VAR sudija, kao i bilo kakvoj promjeni prethodne odluke. Fudbaler koji zatraži video provjeru praveći znak pravougaonika u vazduhu, može da bude kažnjen žutim kartonom; fudbaler koji uđe u prostor sudije za pregled video snimka, biće kažnjen žutim kartonom, dok će timski zvaničnik koji uđe u sudijski prostor biti isključen sa utakmice.[28]

Postoji priručnik za sudije, koji VAR treba da poštuje prilikom video pregleda. Na primjer, usporeni snimak se upotrebljuje jedino u slučaju za pregled tačke dodira prekršaja, kao što su fizički napad i igr rukom. Normalna brzina snimka treba da se koristi da utvrdi intenzitet prekršaja, kao i da li je igra rukom bila namjerna.[30] Pregled golova, odluka o penalima i crvenim kartonima za prekršaj kod izgledne prilike za gol, pokrivaju period od samog početka napada, od trenutka kad je tim stekao posjed na loptom.[31] Other reviews only cover the incident itself.[30]

VAR sudije su trenutne ili bivše sudije.[32]

Pomoćnici VAR sudije[uredi | uredi izvor]

Pomoćnici VAR sudije (AVAR) su bivše ili trenutne sudije, koji pomažu glavnom VAR sudiji u sobi sa monitorima. Dužnost pomoćnika je gledanje prenosa uživo dok VAR pregleda snimak, kao i komunikacija sa televizijom za ponovljeni snimak.[32]

Kritike[uredi | uredi izvor]

Tokom finala Svjetskog klupskog prvenstva 2016, u Japanu, na prvoj probi VAR-a na međunarodnim takmičenjima, trener Real Madrida, Zinedin Zidan, izjavio je da je sistem veoma zbunjujući.[33]

Upotreba na Kupu konfederacija 2017, kritikovana je nakon nekoliko zbunjujućih trenutaka, u koje je bio uključen VAR. Optužen je za izazivanje komfuzije isto koliko i jasnoće.[34][35]

Na utakmici Prve lige Portugalije, između Boaviste i Aveša u februaru 2018, nije poništen gol Aveša, koji je po mišljenju mnogih postignut iz ofsajda, zbog toga što je navijač Boaviste zastavom ometao VAR kameru. S obzirom na to da VAR nije mogao provjeriti tu situaciju, gol je priznat.[36][37]

Na utakmici Njemačke Bundeslige između Majnca i Frajburga u aprilu 2018, igračima je naređeno da se vrate na teren, nakon što su ga napustili zbog kraja prvog poluvremena, nakon što je VAR odlučio da je prekršaj za penal postojao.[38][39]

U finalu Australijske lige između Njukasl Džetsa i Melburna, VAR nije uspio da poništi gol Melburna za pobjedu postignut iz ofsajda. Kasnije je otkriveno da je VAR sistem pretrpio tehničke probleme, koji su spriječili VAR sudiju da vidi ponovljeni snimak. Melburn je pobijedio 1:0, golom iz ofsajda.[40][41]

Na utakmici između Srbije i Švajcarske u okviru grupe E Svjetskog prvenstva 2018, glavni sudija Feliks Brih nije poslušao sugestiju VAR sudije — Feliksa Cvajera i nije dosudio penal za Srbiju. Mnogi bivši fudbaleri su kritikovali odluku ističući da je penal bio očigledan;[42] dok su neki sportisti pružili podršku VAR sistemu, uprkos grešci, među njima je i srpski teniser Novak Đoković.[43]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Historic step for greater fairness in football”. International Football Association Board. 03. 03. 2018. Arhivirano iz originala 21. 07. 2018. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  2. ^ „Minutes of the 130th Annual General Meeting of the International Football Association Board” (PDF). IFAB. str. 13—17. Arhivirano iz originala 24. 04. 2020. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  3. ^ Alvarez, Liana (19. 08. 2016). „MLS makes soccer history with debut of video assistant referees”. Sports Illustrated. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  4. ^ Williams, Bob (13. 08. 2016). „Video assistant referees edge closer after successful trial in United States”. The Daily Telegraph. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  5. ^ Rumsby, Ben (02. 09. 2016). „Video replays used for first time during France's 3–1 friendly win over Italy as 'football history' made”. The Daily Telegraph. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  6. ^ „Video replays: Referees to use pitch-side monitors at Fifa's Club World Cup”. BBC Sport. 07. 12. 2016. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  7. ^ „Hyundai A-League first to use Video Assistant Referees”. Hyundai A-League. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  8. ^ „Wellington Phoenix v Sydney FC video, highlights: Sky Blues concede late after VAR call”. Fox Sports. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  9. ^ „World first as video assistant referee called into action in Wellington and Sydney FC stalemate”. The Guardian. 08. 04. 2017. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  10. ^ Borg, Simon (10. 12. 2016). „MLS will seek to introduce Video Assistant Referees (VAR) during 2017”. Major League Soccer. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  11. ^ Goldberg, Jamie (14. 03. 2017). „MLS leads the way among soccer leagues worldwide as it prepares to roll out video replay”. The Oregonian. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  12. ^ „Video review debuts in MLS, rules out goal in Dallas' first-ever loss to Union”. ESPN FC. 05. 08. 2017. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  13. ^ Ogden, Mark (02. 07. 2017). „VAR creates as much confusion as clarity in Confederations Cup final”. ESPN. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  14. ^ „Russia 2017, VAR praised at closing press conference”. FIFA. 01. 07. 2017. Arhivirano iz originala 18. 06. 2018. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  15. ^ Kohli, Siddharth (17. 08. 2017). „VAR: The good, the bad and the ugly”. CNN. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  16. ^ „Football poised to change forever with the introduction of Video Assistant Referee system”. The Independent. Independent Print Limited. 09. 03. 2017. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  17. ^ „FA Cup trial for Video Assistant Referee”. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  18. ^ „Nice-Monaco: la vidéo "a très bien fonctionné"” (na jeziku: francuski). Eurosport.fr. 10. 01. 2018. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  19. ^ „Italy host first VAR training centre”. Football Italia. 19. 12. 2017. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  20. ^ a b Conway, Richard (03. 03. 2018). „VAR: Video assistant referees set to be used at 2018 World Cup in Russia”. BBC. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  21. ^ „IFAB comes to landmark decision about VAR”. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 03. 03. 2018. Arhivirano iz originala 13. 06. 2018. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  22. ^ „VAR discussed at IFAB media briefing”. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 03. 03. 2018. Arhivirano iz originala 13. 06. 2018. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  23. ^ „FIFA finally approves video review to use at World Cup”. washingtonpost.com. The Washington Post. 16. 03. 2018. Arhivirano iz originala 17. 03. 2018. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  24. ^ Johnson, Dale (16. 06. 2018). „How VAR made history with penalty for France”. ESPN. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  25. ^ „Zemljotres, oglasio se VAR: Sudija je odbio našu sugestiju da pogleda snimak (FOTO)”. telegraf.rs. 23. 06. 2018. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  26. ^ Chakraborty, Amlan (23. 06. 2018). „Soccer: VAR in the firing line after Serbia denied penalty”. reuters.com. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  27. ^ Bonn, Kyle (22. 06. 2018). „World Cup referees miss yet another physical penalty in box”. soccer.nbcsports.com. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  28. ^ a b v „Video Assistant Referees (VARs) Experiment – Protocol (Summary)”. International Football Association Board. 26. 04. 2017. Arhivirano iz originala (PDF) 27. 04. 2017. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  29. ^ Podcast, Planet Futbol. „Howard Webb on video replay and its future in soccer”. SI.com. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  30. ^ a b „VIDEO ASSISTANT REFEREES (VARs) - Implementation handbook for Competitions”. IFAB. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  31. ^ Rumsby, Ben (07. 01. 2018). „Video technology will not make football a mistake-free sport, warns referee chief Mike Riley”. The Telegraph. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  32. ^ a b Platt, Oli (18. 01. 2018). „What is VAR? The video assistant referee system's World Cup & Premier League future | Goal.com”. Goal. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  33. ^ McKirdy, Andrew (16. 12. 2016). „Zidane questions video reviews after Madrid’s Club World Cup semifinal win”. The Japan Times. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  34. ^ „Confederations Cup: Video assistant referee system 'a shambles'”. BBC. 02. 07. 2017. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  35. ^ „VAR creates as much confusion as clarity in Confederations Cup final”. ESPN. 02. 07. 2017. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  36. ^ Browne, PJ (07. 02. 2018). „Watch: Flag Waving Fan Causes VAR Chaos In Portugal”. Balls.ie. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  37. ^ „VAR and the giant flag: how a match in Portugal became the scene of farce”. the Guardian. 07. 02. 2018. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  38. ^ „Chaos in Bundesliga match as VAR orders players back on to pitch for penalty after half-time whistle”. The Independent. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  39. ^ „Bundesliga players called back to pitch for penalty in half-time amid VAR chaos”. Guardian. 16. 04. 2018. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  40. ^ „A-League grand final: Victory's offside goal inaction due to VAR glitch, says FFA - ABC News (Australian Broadcasting Corporation)”. mobile.abc.net.au. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  41. ^ „Wrongly awarded goal decides Aussie title after VAR failure”. Arizona Daily Star. Arhivirano iz originala 07. 05. 2018. g. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  42. ^ „'It was a mugging': Rio Ferdinand says Switzerland were lucky not to concede a penalty after Aleksandar Mitrovic is manhandled by TWO Swiss defenders”. dailymail.co.uk. 24. 06. 2018. Pristupljeno 24. 06. 2018. 
  43. ^ „Tennis star Djokovic backs VAR despite Serbia controversy”. fourfourtwoarabia.com. 24. 06. 2018. Pristupljeno 24. 06. 2018. [mrtva veza]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]



VAR na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=ВАР&oldid=26834126”