Velizar Ninčić
Velizar Ninčić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 26. jul 1892. |
| Mesto rođenja | Beograd, 21. jun 1970 |
| Mesto smrti | Beograd |
Velizar Ninčić (Beograd, 26. jul 1892 — Beograd, 21. jun 1970) bio je književnik i publicista u diplomatsko-konzularnoj službi Srbije i Jugoslavije u periodu 1910-1953. godine, sa prekidima 1941-45, između ostalog, i kao „kraljevski stalni delegat pri Međunarodnoj dunavskoj komisiji”, a nakon Drugog svetskog rata „opunomoćeni ministar, delegat FNRJ u Privrednom komitetu za đerdapske poslove”. Njegov brat je bio Momčilo Ninčić, dugogodišnji ministar u Kraljevini Jugoslaviji.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Doktorirao je prava u Lajpcigu 1910. g., a u Minhenu je 1912. g. završio i filozofski fakultet (Arhiv Jugoslavije, fond 334 Ministarstva inostranih poslova, fasc.br.130). Bio je oženjen Leposavom Lepom rođ. Stanković, ćerkom poznatog beogradskog industrijalca Vladimira Stankovića i praunukom Krste M. Tomanovića (1829-1889), gvožđarskog veletrgovca i originalnog vlasnika najskupljeg placa u istoriji Beograda na kome se nalazila Kafana Albanija, a danas istoimena Palata,(v. "Politika", članak "Najskuplji plac u Beogradu" : 28. novembar (1936). str. 9 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. jul 2020), u kome se i Velizar pominje). U periodu 1910-1953, Ninčić je radio u diplomatsko-konzularnoj službi Srbije i Jugoslavije, sa prekidima 1941-45, te ponovo od 1945-1953, kao opunomoćeni ministar, delegat FNRJ u Privremenom komitetu za đerdapske poslove (v. Enciklopedija Jugoslavije, 6, s.294, Zagreb 1965).
18. februara 1934. godine, ukazom kralja Aleksandra Karađorđevića, (U. Pr. Pov. Br.1200), posle gotovo 14 godina rada u Ministarstvu inostranih poslova, penzionisan je kao savetnik treće položajne grupe, da bi 28. aprila 1936. bio postavljen za savetnika Kraljevskog poslanstva u Beču (Arhiv Jugoslavije, fond.br.334, Ministarstvo inostranih poslova, fas.br.130, Uverenje K.br.158, od 26. januara 1942).
Odlikovanja i doprinosi[uredi | uredi izvor]
Rezultati njegovog rada u Međunarodnoj dunavskoj komisiji dali su povoda 14.9.1937. g. posebnom obraćanju tadašnjeg ministra saobraćaja predsedniku Ministarskog saveta Milanu Stojadinoviću. Prilikom predlaganja Velizara Ninčića za dodelu ordena Jugoslovenske krune Drugog reda, između ostalog, pripisane su mu zasluge: U veoma za plovidbu važnom pitanju đerdapskih taksa,- dokumentovanom i snažnom odbranom interesa plovidbe Kraljevski stalni delegat uspeo je da Komisija snizi tarifu tih taksa za 17,5%. Tako, počev od ove godine, naše brodarstvo plaćaće na ime pomenutih taksa oko dinara 750.000 prosečno manje godišnje, no što je plaćalo do konca 1936. godine; u pogledu taksa za upotrebu lokomotivske vuče na Sipskom kanalu, Kraljevski stalni delegat postigao je da Komisija snizi vučne takse za 30%, zahvaljujući čemu, počev od ove godine, naše brodarstvo plaćaće prosečno manje godišnje na ime tih taksa oko din.200.000 (v. Arhiv Jugoslavije /SiCG, Fond 334 Ministarstvo inostranih poslova, fas.br.130, akt Ministarstva saobraćaja Pov.br.257/37 od 14.9.1937. g.). Kvalitetno uređeno pitanje saobraćaja kroz dunavska Gvozdena vrata u dobroj meri je uticalo da je Kraljevina Jugoslavija od ukupno 876.000 tona robe iz uvoza i 3.584.000 tona izvezene robe, u 1934. godini, realizovala dunavskim transportom 36,18% uvoza i 22,96% eksporta. (Podaci Ministarstva saobraćaja- Uprave pomorstva i rečnog saobraćaja Beograd, navedeno prema: Radoje Zečević, Podunavlje, Beograd (2007). str. 67)
Dr Velizar Ninčić uspeo je 4. aprila 1941. g. da obavesti jugoslovenske vlasti da je u Turnu Severinu, preko puta Kladova, „pored dosad stacioniranih 30, pristiglo još 26 nemačkih vojnih aviona”, što je u vreme okončanja priprema za invaziju značilo najavu početka ratnih vojnih dejstava protiv Kraljevine Jugoslavije (izvor: Ranko Jakovljević).
Član slobodno-zidarske Obedijencije[uredi | uredi izvor]
Prema Okružnici masonske Obedijencije Velika loža Jugoslavija, Or. Beograd, br.322, od 15. februara 1934, pod reg. brojem 1100, evidentirana je Ninčićeva prijava u slobodno-zidarskoj loži Sloga, Rad i Postojanstvo, sa razrešnicom masonske lože La Parfaite Union sa sedištem u Marselju, Francuska (Arhiv Jugoslavije /SiCG, fond br.100, fas.br.4, 17-19).
Ostale reference[uredi | uredi izvor]
Autor je više književnih i specijalizovanih knjiga iz istorijskih i socioloških tema:
- ”Pera Todorović”, izd. Nolit, 1956;
- "Žorž Klemanso", izd. Gece Kona, 1933;
- vidi isto članak o Peri Todoroviću u nedeljniku ”Vreme” : http://www.vreme.co.rs/cms/view.php?id=940768 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. maj 2016)).