Velika Teremija
| Velika Teremija rum. Teremia Mare | |
|---|---|
| Naselje | |
 Velika Teremija | |
  Velika Teremija Lokacija u Rumuniji | |
| Koordinate: 45° 56′ 7″ N 20° 31′ 29″ E / 45.93528° S; 20.52472° I | |
| Zemlja |  Rumunija |
| Okrug | Timiš |
| Opština | Velika Teremija |
| Nadmorska visina | 81 m (266 ft) |
| Stanovništvo (2012)[1] | |
| • Ukupno | 4.108 |
| Vremenska zona | Istočnoevropsko vreme (UTC+2) |
| • Leti (DST) | Istočnoevropsko letnje vreme (UTC+3) |
| Geokod | 665231 |
Velika Teremija (rum. Teremia Mare) je selo i sedište istoimene opštine Velika Teremija, koja pripada okrugu Timiš u Republici Rumuniji.
Položaj naselja[uredi | uredi izvor]
Selo Velika Teremija se nalazi u istočnom, rumunskom Banatu, na nekoliko kilometara udaljenosti od Srbije (preko granice se nalazi srpsko selo Mokrin). Od Temišvara selo je udaljeno oko 75 km, a od Kikinde svega 10ak kilometara. Seoski atar je u ravničarskom delu Banata.
Prošlost[uredi | uredi izvor]
Po "Rumunskoj enciklopediji" mesto se pominje još 1256. godine. Teremija se nalazi u pisanim aktima iz 1408. godine, kao mesto u Tamiškoj županiji. Godine 1769-1770. izvršena je kolonizacija Nemaca, iz Alzasa i Vitenberga. Velika Teremija sa tri susedna sela su formirala jednu koloniju Mariefeld. Izgradili su tu doseljenici 1770. godine katoličku crkvu i nemačku školu.
U tursko vreme u mestu Teremija živeli su Srbi već od 1550-1552. godine. Tako je 1557-1558. godine tu bilo 23 srpske porodice, a 1582. godine ima 20, i to srpskih stočarskih porodica. Monasi manastira Pećka patrijaršija su 1666. godine zapisali u spisku priložnika tadašnje žitelje: domaćin Vujica, Radovan, Milan Vukosavljević, Jovan, pop Milosav, Pejaš, Baja, Selak, Gvozdenović, Novak, Rusmir, Stojko, Ćira Tadić, Maksim i knez Milisav.[2] Godine 1769. podignuta su tu na pustari iznova dva naselja: Velika i Mala Teremija, pri čemu je svaka imala po 80 domova graničara.[3]
Tu je u 19. veku bio jedan od spahiluka braće Nako. Hristifor i Kiril su došli u posed imanja Veliki Semikluš i Teremija 1782. godine. Platili su tada 70.000 f. kapitala i postali plemići sa posedom. Od 1835. godine nasledio ga je Jovan Nako. Činovnik tog spahiluka Jovan Lastavica je 1844. godine dao 2 f. u Fond Matice srpske u Pešti.
Marienfeld (germanizovan naziv) je po Erleru 1774. godine mesto u Tamiškom okrugu, Čanadskog distrikta. Tu je rimokatolička crkva a stanovništvo je bilo pretežno nemačko.[4]
Živelo je početkom 20. veka u mestu "Nađteremija" (Velikosentmikloški srez) samo 11 pravoslavnih Srba.[5]
Stanovništvo sela Velike i Male Teremije (Srbe) je nakon Drugog svetskog rata bilo državnim nasiljem Rumunije organizovanom akcijom prisilno proterano u udaljene krajeve države.[6]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Po poslednjem popisu iz 2002. selo Velika Teremija imalo je 2.480 st., od čega Rumuni čine 85%, a Mađari 10%. Poslednjih decenija broj stanovništva opada.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Statistical Yearbook 2011” (PDF). Comisia Centrală pentru Recensământul Populaţiei şi Locuinţelor. Pristupljeno 2015-07-05.
- ^ "Zbornik Matice srpske za društvene nauke", Novi Sad 1955.
- ^ "Pančevački rit", Etnografski institut SANU, Beograd 1953.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910.
- ^ Miodrag Milin: "Srbi iz Rumunije u Baraganskoj golgoti", Temišvar 2002.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Etnička slika naselja habzburškog dela Rumunije 1880-2002. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. oktobar 2022) (mađarski jezik)
