Vranica
| Vranica | |
|---|---|
 | |
| Geografske karakteristike | |
| Najviša tačka | Nadkrstac |
| Ndm. visina | 2.110 m |
| Koordinate | 43° 57′ 24″ S; 17° 43′ 00″ I / 43.956667° S; 17.71655° I 43° 57′ 24″ S; 17° 43′ 00″ I / 43.956667° S; 17.71655° I |
| Geografija | |
  Vranica | |
| Države |  Bosna i Hercegovina |
| Republike |  Federacija Bosne i Hercegovine |
Vranica je planinski lanac u Dinaridima u centralnoj Bosni i Hercegovini, koji se nalazi između Gornjeg Vakufa na zapadu i Fojnice na istoku, na teritoriji Federacije. Najviši vrh je Nadkrstac sa 2110 metara nadmorske visine.[1] Geološki, lanac Vranica je dio Dinarskih planina i formiran je uglavnom od sekundarnih i tercijarnih sedimentnih stena, uglavnom krečnjaka. Značajni vrhovi su Nadkrstac (2110 m), Locika (2106 m), Rosinj (2059 m) i Scit (1949 m). Gusti grmovi borova zamenjuju mešovitu šumu—uglavnom bukvu —iznad 1400 metara nadmorske visine. Tipične kraške karakteristike obližnjih hercegovačkih planina relativno su odsutne u Vranici, koja ima relativno obilne izvore vode. Potoci koji izviru sa ovih planina su Dragača na istoku i Vrbas na zapadu.
Prokoško jezero
[uredi | uredi izvor]Istočno od njegovog glavnog vrha, na 1660 metara nadmorske visine nalazi se glacijalno jezero Prokoško jezero. Ovo jezero je nekada bilo poznato kao stanište jedinstvene vodozemske endemske varijante crnog daždevnjaka. Na sjevernoj obali je naselje tipičnih drvenih pastirskih koliba, koje je posljednjih godina naraslo nelegalnim rekreativnim šupama koje ugrožavaju ugroženi ekosistem.[2] Prokoško jezero je dobilo zaštićeni status 2005. godine po kriterijumima Međunarodne unije za zaštitu prirode, kada su ga vlasti BiH proglasile spomenikom prirode.[3] Uprkos ovim zaštitnim merama, nije jasno da li će zagađenje povezano sa prekomernom rekreacijom postati potpuno fatalno za daždevnjaka.
Turizam i rekreacija
[uredi | uredi izvor]Planinarenje
[uredi | uredi izvor]Planine Vranica bile su samo na rubovima pogođenim borbama tokom rata u Bosni i Hercegovini. Centralni glavni greben je u velikoj meri ostao pošteđen ratnih dejstava i rizik od mina je stoga minimalan. Iz tog razloga Vranica je atraktivna destinacija za planinare, planinske bicikliste i turne skijaše.[4] Od Fojnice do Prokoškog jezera vodi grubi neasfaltirani planinski put. Planinarski dom — PD Rosinj — nalazi se na zapadnoj strani glavnog grebena na 1780 metara nadmorske visine.[5]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Statistical Yearbook of the Federation of Bosnia and Herzegovina” (PDF). Federation of Bosnia and Herzegovina, Federal Office of Statistics. 2009. str. 28. Arhivirano iz originala (PDF) 2011-06-29. g. Pristupljeno 2010-03-07.
- ^ Balkan Trust for Democracy Bulletin – Fall 2007 September 18, 2007 http://www.gmfus.org/archives/balkan-trust-for-democracy-bulletin-fall-2007
- ^ Đug, S. and Drešković,Revija za geografijo - Journal for Geography, 7-1, 2012, 69-80 NATURE PROTECTION IN BOSNIA AND HERZEGOVINA: STATE AND PERSPECTIVES Đug, S. and Drešković, N. 2005: Management plan for Nature monument Prokosko lake. NGO Greenway Sarajevo. Sarajevo. In Bosnian.
- ^ Matias Gomez: Forgotten Beauty, a hiker's guide to BiH's 2000 meter peaks, page 21 to 28, ISBN 978-9958-630-59-0, Buybook, Sarajevo, 2005
- ^ „Vranica : Climbing, Hiking & Mountaineering : SummitPost”.
