Глас канадских Срба
 Primerci iz osamdesetih godina | |
| Osnivanje | 27. decembar 1934. |
|---|---|
| Jezik | srpski |
| Sedište | Toronto, Kanada |
Glas kanadskih Srba su srpske iseljeničke novine u Kanadi.[1]
Istorija lista[uredi | uredi izvor]
Prvi broj pod nazivom „Glas Kanade” izašao je 27. decembra 1934. u Torontu u tiražu od 15.000 primeraka. Moto lista je i danas – širite ljubav i slogu, sa narodom za narod. Među štampanim glasilima na srpskom jeziku koja i danas izlaze u zemlji i svetu, od Glasa su stariji samo Politika i Amerikanski Srbobran.
Do novembra 1945. Glas je izdavao i uređivao Božidar M. Marković, a desna ruka bila mu je supruga Milica. U Otavi 1942. godine, šef Ratne kanadske cenzure, rekao je Markoviću: „Vaš list je najbolje ocenjen nacionalni list od svih novina na stranim jezicima koje izlaze u Kanadi”. U januaru 1944. list menja ime u Glas kanadskih Srba, a od novembra 1945. Glas postaje zvanično glasilo Srpske narodne odbrane. Pet decenija (1934–1983), uključujući i godine tokom Drugog svetskog rata, izlazio je nedeljno, potom duže od četvrt veka mesečno, a od 2012. godine dvomesečno. Paketi pomoći koje su kanadski Srbi slali u otadžbinu i u zarobljeničke logore tokom i posle Drugog svetskog rata često su sadržali i primerak Glasa.
Jedan je primio i kasniji urednik Borivoje Bora Dragašević koji je tu dužnost, među ukupno devet urednika, obavljao najduže (dve decenije) dok je njegova supruga Draga 22 godine uređivala englesku sekciju koja i danas izlazi.
Saradnik lista, istaknuti kanadski književnik koji je pisao na francuskom jeziku Negovan Rajić, pročitao je prvi put Glas kanadskih Srba u logoru u Italiji 1947. godine, o čemu je zapisao:
„Bili smo prokaženi u Evropi i žedni slobodne reči. Za jedne novine otimali smo se kao pustinjak za čašu vode.”
Saradnici Glasa kanadskih Srba bili su i vladika Nikolaj (Velimirović), Miloš Crnjanski, Isidora Sekulić, Jovan Jovetić, Rastko Petrović, Radoje Knežević, Adam Pribićević, Nenad V. Petrović, Konstantin Fotić i mnogi drugi srpski intelektualci iz Kanade, SAD, Srbije i drugih delova sveta.
U svom zapisu o poslednjem razgovoru sa Slobodanom Jovanovićem, Desimir Tošić navodi da je članak o tadašnjem novom francuskom ustavu (objavljen na Pariskom radiju) Jovanović namenio i za božićni broj Glasa. Glas kanadskih Srba već osam decenija je hronika srpskih doseljenika u Kanadi, njihovih kulturnih i širih društvenih okupljanja, čuvar srpske tradicije i istorije, pisama i jezika i veza iseljeništva i otadžbine. Taj list je decenijama i deo kanadskih nacionalnih arhiva. Primerci Glasa od 1934. do 2006. godine, sačuvani su na mikrofilmu i u ime Srpske narodne odbrane poklonjeni biblioteci, Nacionalnoj biblioteci Kanade u Otavi, Biblioteci Univerziteta Toronto i Muzeju srpskog nasleđa u Vindzoru.
Povodom stogodišnjice SNO u Srbiji, mikrofilm Glasa poklonjen i Narodnoj biblioteci Srbije. Glas je sačuvan i u digitalnom formatu sve do 2013. godine.