Dvorska kapela Svetog Andreja Prvozvanog
| Dvorska kapela Svetog Andreja Prvozvanog | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | kapela |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Arhiepiskopija beogradsko-karlovačka |
| Osnivač | Aleksandar I Karađorđević |
| Posvećen | Svetom Andreju Prvozvanom |
| Arhitektura | |
| Arhitekta | Živojin Nikolić Viktor Lukomski |
| Stil | srpsko-vizantijski stil |
| Lokacija | |
| Mesto | Dvorski kompleks na Dedinju, Savski venac, Beograd |
| Država |  Srbija |
Dvorska ili Kraljevska kapela Svetog Andreja Prvozvanog je srpska pravoslavna kapela koja se nalazi pored Kraljevskog dvora u okviru Dvorskog kompleksa na Dedinju.
Građena je od 1924. godine u srpsko-vizantijskom stilu, po uzoru na Kraljevu crkvu u manastiru Studenica i manastir Svetog Andreje na Treski. Pored glavnog arhitekte Živojina Nikolića, u njenom projektovanju je učestvovao ruski arhitekta i emigrant Viktor Lukomski.
Istorija
[uredi | uredi izvor]
Kapela je posvećena Svetom apostolu Andreju Prvozvanom, koga porodica Karađorđević proslavlja kao krsnu slavu.
Gradnja kapele je započeta 1924. godine, zajedno sa izgradnjom Kraljevskog dvora. Stvari za obavljanje službe su dopremljene 1936. godine. U kapeli su se do Aprilskog rata 1941. godine, čuvale vredne hrišćanske relikvije: desna ruka Jovana Krstitelja, ikona Bogorodice „Filermos" i čestica Časnog krsta. Relikvije je kralj Petar II Karađorđević poneo sa sobom i ostavio u manastiru Ostrog.
Nakon oslobođenja Beograda 1944. godine, neko od partizanskih boraca je ušao u kapelu i pucao u čelo Hrista Pantokratora. Prema nekim izvorima, to je bio Marko Mesić, komandant domobranske 369. legionarske pukovnije koji je zarobljen na Istočnom frontu i postao komandant Prve jugoslovenske brigade. Oštećenje je vidljivo i danas.
Nije bilo bogosluženja u kapeli sve do 2001. godine, kada ju je patrijarh srpski Pavle osveštao po preseljenju Aleksandra Karađorđevića i njegova porodice u Kraljevski dvor.
U kapeli se samo izuzetno održavaju službe, po pravilu one koje su povezane sa porodicom Karađorđević.
Arhitektura
[uredi | uredi izvor]Glavni arhitekta pri izgradnji kapele je bio Živojin Nikolić. On je projekat načinio uz pomoć ruskog arhitekte i emigranta Viktora Viktoroviča Lukomskog. Prilikom projektovanja Dvorske kapele Svetog Andreja Prvozvanog, kao uzor su poslužili Kraljeva crkva u manastiru Studenica i manastir Svetog Andreje na Treski.[1]
Kapela je građena u srpsko-vizantijskom stilu. Zidovi kapele su izrađeni od belog kamena sa Hvara, a pod od oniksa iz sela Banjica kod Peći.[2]
U kapelu nije uvođena struja, kako bi se uz pomoć dva polijeleja stekao autentični doživljaj srednjovekovne službe.
Kapela se nalazi na južnoj strani Kraljevskog dvora i sa njim je povezana hodnikom sa kolonadama.
Freske
[uredi | uredi izvor]Kapelu su freskopisali ruski majstori Boris Obraskov, baron Nikola Majendorf, Vladimir Bičkovski i Evgenije Varun-Sekreat.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Milovanović, Miloš (2013). Dvorski kompleks Srbije. Beograd: Turistička organizacija Srbije. str. 8. ISBN 978-86-6005-277-5.
- ^ Petković, Zvonko (2013). Dvorovi - trag jednog vremena zabeležen na najvišem brežuljku na Dedinju. Beograd: Grafički atelje Bogdanović. str. 31. ISBN 978-86-85125-20-1.