Dimljeni krap
 | |
| Vrsta jela | predjelo, glavno jelo |
|---|---|
| Mesto porekla | Skadarsko jezero |
| Regije ili država |  Crna Gora |
| Deo nacionalne kuhinje | Crnogorska |
| Glavni sastojci | krap (šaran) |
 Mediji: Dimljeni krap | |
Dimljeni krap je tradicionalni crnogorski specijalitet koji se sprema u naseljima oko Skadarskog jezera.[1]
O krapu[uredi | uredi izvor]
Krap je jedna od najpoznatijih među mnogobrojnim vrstama riba koje naseljavaju Skadarsko jezero.[1] To je divlja forma šarana. Potiče iz kineske provincije Mandžurije, odakle je naseljen u reke Mediteranskog, Aralskog i Kaspijskog sliva. Ovo je krupna, toploljubiva vrsta koja se najbolje oseća u Suncem zagrejanim vodama nižih nadmorskih visina. Kao svoje stanište, od koga se ređe udaljava, obično bira osunčana mesta do dubine od 2 m, gde ima potopljenih panjeva i stabala koja su duže vreme u vodi. Ovakvo drvo je naseljeno crvima koji su za krapa, pored školjki i puževa, glavna hrana. Mresti se od maja do juna, pri temperaturi vode od 15 do 20 °C, u plićacima obraslim vodenim biljem, kao i na terenima koji su poplavljeni. Ženka položi od 50.000 do 1.664.000 komada jajašaca. Čim se ribice izlegu, hrane se zooplanktonom, a kad dostignu dužinu od 2 cm počinju da se hrane na dnu reke, gde traže larve insekata, delove biljaka i seme. U Evropi, šaran se hrani samo u toku tople sezone. Kada temperatura padne ispod °C, šaran prelazi u potpuno mirovanje.[2]
Dimljenje krapa[uredi | uredi izvor]
Da bi se krap dinio, potrebno ga je prethodno pripremiti. Ulovljeni krap prethodno se očisti, a onda se dobro osoli morskom solju i tako ostavi 24 sata. Posle usoljavalja krap se provuče kroz vodu, kako bi se uklonili grumenovi soli. Ovako usoljena i oprana riba postavlja se na štap i dimi se naredna 24 sata. Vatru nad kojom će se krap dimiti najbolje je ložiti divljim narom ili vrbovinom, jer njihov dim ima specifičnu aromu i mesu daje lepu crvenkastu boju. U nekim mestima krap se dimi kraće, na dimu, vetru i suncu.
Dimljenje krapa je složen proces, pa je ovaj delikates dosta skup, nekada skuplji i od čuvenog njeguškog pršuta.[1] Danas se u crnogorskim trgovinama mogu naći već pripremljeni i marinirani, smrznuti dimljeni krap.[3]
Tradicionalni crnogorski recept za pripremu dimljenog krapa[uredi | uredi izvor]
Prilikom kupovine treba birati krapove koji nisu pretvrdi i nemaju ostataka soli na sebi.
Sastojci:
- 1 kg dimljenog krapa
- 300 ml maslinovog ulja
- 1 glavica belog luka
- 1 veza peršuna
- 1 limun
- Lovorov list po želji
- biber po želji
Prethodno opranog dimljenog krapa treba izrezati na komade, pa ih samo provući kroz vruću vodu da se properu od čađi i soli. Izrezane komade treba skuvati u običnoj vodi, u koju se po želji može dodati lovorov list i biber, ali dobro pripremljenom krapu to i nije potrebno. Krapa treba kuvati na niskoj temperaturi, oko 20–30 minuta pošto voda provri. Krap je skuvan kada meso pobeli i lagano se odvaja od kostiju. Kuvanje ne treba da traje predugo, da se meso ne bi raskuvalo. Posle kuvanja meso treba oceiti od vod, a još tople komade dobro zaliti pripremljenom marinadom, i ostaviti da se prohladi.
marinada se priprema dok se krap kuva. Beli luk i peršun sitno se naseckaju. Limun se iscedi. Peršun, beli luk i limunov sok dodaju se u pripremljeno maslinovo ulje i sve se ostavi do kraja kuvanja ribe.[1]
Ovako spremljen krap može i da se zamrzne. Poslije odmrzavanja samo ga treba podgrejati u rerni.[4]
Posluživanje[uredi | uredi izvor]
Dimljeni krap se najčešće služi kao hladno predjelo ili kao glavno jelo.[1] Ako je dimljeni krap glavno jelo, kao prilog se služi bareni krompir, ili krompir salata.[4]
Varijacije[uredi | uredi izvor]
Postoje i varijacije u načinu pripreme dimljenog krapa, ali je recept u osnovi isti. Neki kuvari u vodu u kojoj se riba kuva dodaju i sirće (1 šoljica na 2,5 l vode).[4]
Manifestacija „Dan krapa”[uredi | uredi izvor]
U turističkom kompleksu Plavnica nadomak podgoričkog naselja Berislavci svake godine, počevši od 2015. poćetkom juna se održava jednodnevna edukativno-promotivna manifestacija „Dan krapa”, posvećena lokalnoj gastronomskoj kulturi stanovnika Skadarskog jezera, tačnije lokalnim specijalitetima od krapa (šarana) koji se lovi u ovom jezeru. Tokom ove manifestacije posetioci se, osim sa lokalnim gastronomskim specijalitetima, mogu upoznati i sa bogatom florom i faunom Skadarskog jezera. Na ovoj manifestaciji se, kroz gastronomski program, predstavlja ambijentalne, kulturne i turističke vrednosti basena Skadarskog jezera, a ujedno i kao najava turističke sezone.[5] Manifestacija se organizuje povodom početka letnje turističke sezone, kao i otvaranja sezone ribolova.[6]
Dimljeni šaran u drugim nacionalnim kuhinjama[uredi | uredi izvor]
Dimljeni šaran se priprema i u drugim nacionalnim kuhinjama, ali se razlikuju načini samog sušenja, kao i pripreme.
U Srbiji je poslednjih godina veoma popularan dimljeni šaran, posebno na slavskim trpezama tokom vremena posta. Za razliku od crnogorske kuhinje, ovde se šaran suši u pušnicama, a samo jelo se priprema prženjem u ulju ili pečenjem u rerni.[7] Postoje i recepti sa vinom, pirinčem i razni drugi.[8]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d „Dimljeni krap”. kuvajza.me. Pristupljeno 4. 4. 2020.
- ^ „KRAP”. Znanje.org. Pristupljeno 4. 4. 2020.
- ^ „Fabrika dimljene ribe Zeta-Fish Crna Gora”. Pristupljeno 5. 4. 2020.
- ^ a b v „Dimljeni krap (šaran)”. Coolinarika. Podravka d.d. Pristupljeno 5. 4. 2020.
- ^ „„Dan krapa” na Plavnici”. Zvanični veb-sajt. Glavni Grad Podgorica. Arhivirano iz originala 29. 12. 2019. g. Pristupljeno 4. 4. 2020.
- ^ „Turistima predstavili tradiciju”. Dan. 7. 6. 2015. Pristupljeno 5. 4. 2020.
- ^ „Dimljeni šaran: Sve tajne od sušenja do prženja i posluživanja! (RECEPT)”. Stil magazin. 8. 12. 2016. Pristupljeno 5. 4. 2020.
- ^ „Dimljeni šaran u vinu”. Kuvarancije. Pristupljeno 5. 4. 2020.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Dimljeni šaran: kako napraviti? (uputstvo za dimljenje šarana kod kuće)”. Kuvarancije. Pristupljeno 5. 4. 2020.
- „Dimljeni krap”. Glamurozna Domacica. Pristupljeno 5. 4. 2020.