Dragica Žarković
Dragica Žarković | |
|---|---|
 Dragica Žarković | |
| Nadimak | Branka |
| Datum rođenja | 1922. |
| Mesto rođenja | Kosovska Mitrovica, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Datum smrti | 9. jul 1943. (20/21 god.) |
| Mesto smrti | selo Valniš kod Babušnice, Bugarska okupaciona zona Kraljevine Jugoslavije |
| Zanimanje | Studentkinja Učiteljske škole |
| Roditelji | Majka Dara i otac Veljko |
Dragica Žarković (Kosovska Mitrovica, 1922 – Valniš, 9. jul 1943[a]) bila je studentkinja Učiteljske škole, aktivista i rukovodilac SKOJ i borac Kopaoničkog i Južnomoravskog partizanskog odreda.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Dragica Žarković rođena je 1922. godine u Kosovskoj Mitrovici,[1][2][3] od oca Veljka i majke Dare.[4] Vrlo mlada pristupila je naprednom omladinskom pokretu, član SKOJ postala je 1939. godine, a 1940. bila je rukovodilac jednog skojevskog aktiva u gradu.[1] Iste godine primljena je u KPJ.[5] Zbog svoje političke aktivnosti uhapšena je uoči rata sa grupom omladinaca.[1] Drugi svetski rat zatekao je kao učenicu Učiteljske škole.
Na početku ustanka, jula 1941, sa majkom Darom, sestrom i bratom Božom pridružila se partizanima.[6] Dragica je sa svojom majkom stupila u Kopaonički partizanski odred,[7] u kome je ona bila bolničarka a majka kuvarica.[1] U odredu nije bilo saniteta, pa su ranjenike previjale Dragica[8] i Dara i upućivale ih u bolnicu Kraljevačkog odreda.[7] Kada je deo Kopaoničkog odreda krajem 1941. godine prešao sa glavninom partizanskih snaga iz Užica u Sandžak, Dragica je ostavljena da jednog ranjenog druga prebaci u Beograd.[6] Tu je ona izvesno vreme nastavila ilegalan rad, da bi aprila 1942. prešla u Surdulicu, gde je organizovala aktiv omladine, a nešto kasnije i aktiv SKOJ. U Surdulici je zbog svog rada dvaput hapšena, ali je oba puta uspela da izađe iz zatvora, a posle drugog hapšenja je otišla u Drugi Južnomoravski partizanski odred. Učestvovala je u svim borbama i akcijama odreda i isticala se hrabrošću.[1]
U mestu zvanom Ceričje, na izlasku iz atara sela Valniš ka selu Studena, 9. jula 1943. ubijena je iz zasede od strane bugarske fašističke policije. Tom prilikom zadobila je smrtonosne rane, automatskim rafalom bila je zahvaćena u obe noge. Narednog dana, njeno mrtvo telo bugarski fašisti izložili su u centru Babušnice radi zastrašivanja naroda. [4]
U znak zahvalnosti, meštani sela Valniša i Studene podigli su spomen-obeležje posvećeno Dragici Žarković kod mesta njenog stradanja na Ceričju u ataru sela Valniš. Nakon Drugog svetskog rata, na ovom mestu se 4. jula u Lužnici obeležavao Dan boraca i održavao seoski vašar.
Ime Dragice Žarković nosi kulturni centar u Kosovskoj Mitrovici[9], a po njoj su nazvane i ulice u Babušnici[10], Surdulici[11] i Nišu[12]. Njeno ime ponela je i Streljačka družina „Dragica Žarković” iz Babušnice.
Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ U literaturi i na spomen-obeležju nailazimo na neslaganje u pogledu datuma Dragičine pogibije. Na spomeniku u Valnišu kao datum Dragičine smrti naveden je 28. jun 1943, dok se u literaturi ističe 9. jul 1943.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g d Cvetić, Bosa; Vujačić, Rada (1975). Žene Srbije u NOB. Srbija: Nolit. str. 772.
- ^ Trajković, Aleksandar; Jovanović, Dobrivoje (1977). Duboke brazde : Vranjski okrug u NOB 1941-1945 : (zbirka fotografija). Beograd: Sloboda. str. 217.
- ^ Manasijević, Jovan (1981). Oni su pali za slobodu : 1941-1945. Surdulica: Opštinski odbor SUBNOR-a. str. 313.
- ^ a b Zlatković Milić, Đura (1967). Zla vremena : monografija Lužnice : (1876-1945.) : prilozi za istoriju. Babušnica: Narodna biblioteka "Babušnica". str. 268, 269. ISBN 978-86-83663-33-0.
- ^ „Ko su bile Danica Jaramaz, Dragica Žarković, Anka Spajić…?”. 17. 10. 2020. Arhivirano iz originala 26. 01. 2022. g. Pristupljeno 01. 08. 2024.
- ^ a b Vulović, Dobrica; Draškić, Božidar (1988). Studentkinje Beogradskog univerziteta u revolucionarnom pokretu. Centar za marksizam univerziteta u Beogradu. str. 177.
- ^ a b Petković, Radomir (1975). 1941-1942 u svedočenjima učesnika narodnooslobodilačke borbe 9. TOM. Vojnoizdavački zavod. str. 252.
- ^ Sanitetska služba u narodno oslobodilačkom ratu Jugoslavije: Nastanak i razvoj sanitetske službe u oružanim snagama narodnooslobodilačkog pokreta u Sloveniji, Srbiji, Vojvodini, Kosovu i Metohiji. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar. 1989. str. 402.
- ^ „Početna”. Kulturni centar Dragica Žarković – Kosovska Mitrovica.
- ^ „Ulica Dragice Žarković u Babušnici”. OpenStreetMap.
- ^ „Ulica Dragice Žarković u Surdulici”. OpenStreetMap.
- ^ „Ulica Dragice Žarković u Nišu (Brzi Brod)”. OpenStreetMap.
