Pređi na sadržaj

Meri Haris

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Meri Haris Džons
Meri Haris
Datum rođenja(1837-08-01)1. avgust 1837.
Mesto rođenjaKork, Irska
Datum smrti30. novembar 1930.(1930-11-30) (93 god.)
Mesto smrtiAdelfi, SAD

Meri Haris Džons, poznatija kao Majka Džons (engl. Mary Harris Jones; Kork, 1. avgust 1830[1][2] — Adelfi, 30. novembar 1930), je bila je poznati američki borac za radnička prava i društveni organizator.

Biografija

[uredi | uredi izvor]

Rođena je u Korku u Irskoj. Njena porodica se preselila u Toronto, Kanada, 1835, kratko nakon što su Britanci obesili njenog dedu za učešće u irskoj borbi za nacionalna prava. Kada je završila školovanje, radila je kao učiteljica i krojačica u Sjedinjenim Državama. Sindikate je upoznala preko svog muža, Džordža Džonsa, značajnog člana sindikata metalskih radnika.

Dve važne tačke u njenoj karijeri bile su smrt njenog muža i četvoro dece tokom epidemije žutice u Tenesiju 1867, i gubitak kompletne imovine u Velikom požaru u Čikagu 1871. Prinuđena da se izdržava, priključila se društvu „Vitezovi rada“ iz kog je poteklo udruženje Industrijski radnici sveta (Industrial Workers of the World - IWW), kome je ona pomogla u osnivanju 1905. Bila je aktivni organizator i prosvetar u štrajkovima u celoj zemlji, a posebno je bila aktivna sa Ujedinjenim rudarima (United Mine Workers - UMW) i Socijalističkom partijom Amerike. Kao organizator sindikata postala je čuvena po organizovanju žena i dece štrajkača u demonstracijama za njihovu dobrobit.

Godine 1903, organizovala je decu koja su radila u mlinovima i rudnicima u „Dečji krstaški pohod“ - marš od Kensingtona u Pensilvaniji do gradića Ojster Bej ("zaliv školjki") u državi Njujork - doma predsednika Teodora Ruzvelta. Transparenti su bili ispisani parolama "Hoćemo vreme da se igramo!" i "Hoćemo da idemo u školu!".[3][4][5] Iako je predsednik odbio da se sretne sa protestantima, incident je doveo pitanje dečjeg rada u vrh javnog interesovanja.

Godine 1913, tokom protesta u Zapadnoj Virdžiniji, Majka Džons je uhapšena i osuđena, zajedno sa drugim sindikalnim vođama, za konspiraciju radi ubistva, nakon organizovanja još jednog dečjeg marša. Već osamdesettrogodišnja starica je uskoro oslobođena uz zatvora, nakon što je Senat SAD naredio istragu o uslovima rada u rudnicima uglja. Nekoliko meseci kasnije u Koloradu, pomogla je da se organizuje protest tamošnjih rudara uglja. Ponovo je uhapšena, i nakon nekoliko meseci u zatvoru deportovana.

Godine 1924, 94 godine stara Majka Džons je bila na sudu ponovo, ovaj put pod mešovitom optužbom za kreiranje i prenošenje kleveta i javnu uvredu. 1925, Čarls A. Albert, izdavač Čikago Tajmsa, dobio je neverovatnih 350.000 dolara odštete.

Početkom 1925, neukrotiva Džons je odbila napad dvojice davitelja koji su provalili u kuću prijatelja kod kojih je boravila. Posle kratke borbe, jedan napadač je pobegao, a drugi je bio ozbiljno povređen. Ranjeni napadač, pedesetčetvorogodišnji Kit Gegni, je kasnije preminuo od povreda koje mu je zadala Džons koje su uključivale teške povrede glave zadobijene udarcima crnih kožnih čizama Džonsove. Policija ju je odmah uhapsila, ali je uskoro puštena kada je ustanovljeno da su napadači bili saradnici značajnog lokalnog privrednika.

Majka Džons ostala je sindikalni organizator i u toku svojih devedesetih godina, i nastavila da priča za sindikat skoro do svog stotog rođendana. Ubrzo pošto se zvanično povukla u penziju, sa 95 godina, objavila je svoje viđenje svojih iskustava u radničkom pokretu u svojoj autobiografiji (The Autobiography of Mother Jones (1925).

Danas je mnogi ljudi prepoznaju po američkom časopisu Mother Jones, koji se bavi viđenjima socijalnih problema koje je postavila Majka Džons.

Aktivizam i krivične prijave

[uredi | uredi izvor]

Tokom štrajka Pejnt Krik-Kabin Krik 1912. u Zapadnoj Virdžiniji, Meri Džouns je doputovala u junu 1912, govoreći i organizujući uprkos oružanom ratu između članova Ujedinjenih rudarskih radnika i privatne vojske vlasnika rudnika. Ratno zakonodavstvo u toj oblasti je proglašavano i ukidano dva puta pre nego što je Džouns uhapšena 13. februara 1913. i izvedena pred vojni sud. Optužena za zaveru da se počini ubistvo, između ostalih optužbi, odbila je da prizna legitimitet vojnog suda. Osuđena je na dvadeset godina zatvora u državnom kazneno-popravni zavodu. Tokom kućnog pritvora u pansionu gospođe Karni, zadobila je opasan slučaj upale pluća.[4]

Posle 85 dana zatočeništva, njeno oslobađanje se poklopilo sa pokretanjem istrage Senata o uslovima u lokalnim rudnicima uglja od strane senatora iz Indijane Džona V. Kerna. Meri Li Setl opisuje Džouns iz tog vremena u svom romanu Žrtveni jarac iz 1978. Nekoliko meseci kasnije, pomogla je u organizovanju rudara u Koloradu u štrajku Ujedinjenih rudarskih radnika Amerike 1913–1914 protiv kompanije Kolorado fjuel end ajron u vlasništvu Rokfelera, u onome što je poznato kao Rat ugljenog basena Kolorada. Još jednom je uhapšena, služeći kaznu u zatvoru i u bolnici San Rafael, i sprovedena je iz države u mesecima pre Ladlou masakra. Posle masakra, pozvana je da se sastane licem u lice sa vlasnikom rudnika Ladlou, Džonom D. Rokfelerom mlađim. Taj sastanak je delimično bio odgovoran za Rokfelerovu posetu rudnicima u Koloradu 1915. i uvođenje dugo traženih reformi.[6]

Majka Džouns je pokušala da spreči rudare da marširaju u okrug Logan, Zapadna Virdžinija, krajem avgusta 1921. Majka Džouns je takođe posetila guvernera i otišla sa uverenjem da će intervenisati. Džouns se suprotstavila oružanom maršu, pojavila se na liniji marša i rekla im da idu kući. U ruci je tvrdila da ima telegram predsednika Vorena Hardinga koji nudi da radi na okončanju privatne policije u Zapadnoj Virdžiniji, ako se vrate kući. Kada je predsednik UMW-a Frenk Kini zahtevao da vidi telegram, Majka Džouns je to odbila i on ju je proglasio 'prevarantom'. Pošto je odbila da bilo kome pokaže telegram, a predsednikova sekretarica je negirala da ga je ikada poslala, sumnjalo se da je izmislila priču. Nakon što je pobegla iz kampa, navodno je doživela nervni slom.[7]

Majci Džouns su se pridružili Kini i drugi zvaničnici UMWA koji su takođe vršili pritisak na rudare da idu kućama.

Kasnije godine

[uredi | uredi izvor]
Džouns je na govornici američkog Senata proglašena „bakom svih agitatora”.

Džouns je ostala sindikalni organizator za UMW do 1920-ih i nastavila da govori o sindikalnim poslovima skoro sve dok nije umrla. Ona je objavila sopstveni izveštaj o svom iskustvu u radničkom pokretu kao Autobiografija majke Džouns (1925).[8] Iako je majka Džouns decenijama organizovala aktivnosti u ime UMWA u Zapadnoj Virdžiniji i čak osudila državu kao „srednjovekovnu“, istoimenim poglavljem u svojoj autobiografiji, ona uglavnom hvali guvernera Morgana što je branio Prvim amandmanom postuliranu slobodu rada nedeljnika Federacija za objavljivanje. Njegovo odbijanje da pristane na zahtev vlasnika rudnika da zabrani novine demonstriralo je po majci Džounsu da je „odbio da se povinuje zahtevima dominantnih novčanih interesa. Čoveku takvog tipa želim da odam poštovanje'.[9] Očigledno Džouns nije znala ili je previdela da je Morgan dobio oko milion dolara donacija za kampanju od industrijalaca na izborima 1920. godine.[10]

Tokom svojih kasnijih godina, Džouns je živela sa svojim prijateljima Volterom i Lili Mej Berdžes na njihovoj farmi u današnjem Adelfiju u Merilendu. Tamo je 1. maja 1930. proslavila svoj samoproglašeni 100. rođendan, a snimljena je kako daje izjavu za filmske novosti.[11]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Mary Harris Jones”. Mother Jones Commemorative committee. Pristupljeno 30. 11. 2012. „... This plaque will be erected near the famous Cork Butter Market and will be unveiled on 1st August 2012 which is the 175th Anniversary of her baptism in the North Cathedral [St. Mary's Cathedral] (we have not been able to ascertain her actual date of birth but it would most likely have been a few days before this date). Her parents were Ellen Cotter, a native of Inchigeela and Richard Harris from Cork city. Few details of her life in Cork have been uncovered to date, though it is thought by some that she was born on Blarney Street and may have attended the North Presentation Schools nearby. She and her family emigrated to Canada soon after the Famine, probably in the early 1850s. ...” 
  2. ^ „Mother Jones (1837–1930)”. AFL-CIO. Pristupljeno 30. 11. 2012. 
  3. ^ „Mother Jones leading a protest, circa 1903”. Explore PA History. Pristupljeno 30. 11. 2015. 
  4. ^ a b „Today in labor history: Mother Jones leads march of miners' children”. People's World. 21. 9. 2012. Pristupljeno 30. 11. 2015. 
  5. ^ Jones, Mother (1925). „Chapter Ten: The March of the Mill Children”. Ur.: Parton, Mary Field. The Autobiography of Mother Jones. Chicago: Charles H. Kerr & Company. Pristupljeno 30. 11. 2015. 
  6. ^ Watson, William E.; Halus, Eugene J. Jr. (2014). Irish Americans: The History and Culture of a People: The History and Culture of a People. ABC-CLIO. ISBN 978-1610694674 — preko Google Books. 
  7. ^ Savage, Lon (1990). Thunder in the Mountains: The West Virginia Mine War 1920–21 (1985 izd.). Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. str. 78–79. 
  8. ^ Jones, Mother (1925). Parton, Mary Field, ur. The Autobiography of Mother Jones. Chicago: Charles H. Kerr & Company. Pristupljeno 30. 11. 2015. 
  9. ^ Mother Jones (2004). The Autobiography of Mother Jones (1925 izd.). Chicago: Charles Kerr. str. 144. 
  10. ^ Green, James (2015). The Devil is Here in These Hills: West Virginia's Coal Miners and Their Battle for Freedom. NY: Atlantic Monthly Press. str. 218. 
  11. ^ „Mother Jones in Talkie; Friend of Labor Celebrates 100th Birthday at the Microphone”. The New York Times. 12. 5. 1930. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Jones, Mother (1925). „Chapter Ten: The March of the Mill Children”. Ur.: Parton, Mary Field. The Autobiography of Mother Jones. Chicago: Charles H. Kerr & Company. Pristupljeno 30. 11. 2015. 
  • Jones, Mary Harris (1925). The Autobiography of Mother Jones. Chicago: Charles H. Kerr & Co. ISBN 978-0-486-43645-6. 
  • Colman, Penny (1994). Mother Jones Speaks. Brookfield, Connecticut: The Millbrook Press. ISBN 978-0873488105. 
  • Corbin, David (2011). Gun Thugs, Rednecks, and Radicals: A Documentary History of the West Virginia Mine Wars. Oakland: PM Press.
  • Gorn, Elliott J. (2002). Mother Jones: The Most Dangerous Woman in America. New York: Hill and Wang. ISBN 978-0809070947. 
  • Savage, Lon (1990). Thunder in the Mountains: The West Virginia Mine War, 1920–21. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
  • State of West Virginia (2002). Marking Our Past: West Virgnia's Historical Highway Markers. Charleston: West Virginia Division of Culture and History.
  • Edward M. Steel, "Mother Jones in the Fairmont Field, 1902", Journal of American History 57, Number 2 (September, 1970) pages 290-307.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Bibliotečki resursi o
Meri Haris
Autor Meri Haris
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мери_Харис&oldid=28700052”