Mita Kostić

Dimitrije Kostić
Lični podaci
Datum rođenja	(1886-03-04)4. mart 1886.
Mesto rođenja	Sremska Mitrovica, Austrougarska
Datum smrti	11. april 1980.(1980-04-11) (94 god.)
Mesto smrti	Beograd, SFR Jugoslavija

Dimitrije Kostić − Mita (Sremska Mitrovica, 4. mart 1886 — Beograd, 11. april 1980) bio je akademik, istoričar, univerzitetski profesor, direktor Istorijskog instituta u Beogradu.

Biografija

Osnovnu školu završio je u Sremskoj Mitrovici 1897., a gimnaziju u Sremskim Karlovcima 1905. godine. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beču, gde je i doktorirao 1909. sa disertacijom Einflüse der Staatsbehörden durch die Kurzbeckşche Buchdruckerei auf das serbische Geistesleben im XVIII-ten Jahrhundert.

Od 1910. do 1920. radio je kao profesor u karlovačkoj gimnaziji. Aprila 1921. godine izabran je od strane Beogradskog univerziteta u zvanje docenta za narodnu istoriju na Filozofskom fakultetu u Skoplju. Za vanrednog profesora izabran je 1923., a za redovnog 1932. godine. Od 1938. do 1941. godine obavljao je i dužnost dekana fakulteta. Bio je aktivni član Skopskog naučnog društva od 1921., a od 1938. do 1941. njegov predsednik i urednik časopisa Glasnik Skopskog naučnog društva.

Po izbijanju Drugog svetskog rata prešao je u Beograd, ostavivši u Skoplju svoju bogatu ličnu biblioteku, mnoštvo arhivskih ispisa i celokupnu ličnu prepisku sa mnogim poznatim naučnicima, poput Konstantina Jirečeka, Vatroslava Jagića, Jovana Radonića. Iako je penzionisan posle oslobođenja 1945. godine, Kostić je i dalje ostao aktivan. U Srpskoj akademiji nauka sarađivao je sa Istorijskim i Etnografskim institutom, Odeljenjem za društvene nauke i Odeljenjem za literaturu i jezik. Bio je i član književnog odeljenja Matice srpske u Novom Sadu i Mađarskog istorijskog društva u Budimpešti.

Od 1954. do 1956. godine predavao je Nacionalnu istoriju novog veka na tek osnovanom Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Juna 1955. izabran je za dopisnog, a decembra 1963. za redovnog člana SANU. U martu 1958. postavljen je za direktora Istorijskog instituta SANU. Tu dužnost je obavljao do 1961. godine.

Na predlog Beogradskog univerziteta 1961.odlikovan je Ordenom rada sa crvenom zastavom prvog stepena. Sahranjen je u Sremskim Karlovcima.

Istoriografski rad

Mita Kostić se pretežno bavio istorijom Srba u Habzburškoj monarhiji, ali i drugim temama vezanim za nacionalnu i opštu istoriju. Od preko 120 njegovih radova, najveći deo se odnosi na istoriju Vojvodine 18. veka. Prve radove objavio je 1908. i 1909., u časopisu Brankovo kolo a zatim u Srpskom književnom glasniku i Archiv für slavische Philologie 1914. Po prelasku iz Karlovaca na fakultet u Skoplju 1921., Kostić je u narednih nekoliko godina objavio petnaestak zapaženih radova, među kojima se ističe studija Srpska naselja u Rusiji: Nova Srbija i Slavenosrbija objavljena 1923. u izdanju SANU, a koja govori o velikoj migraciji Srba krajem 18. veka i njihovoj novoj naseobini. U periodu od 1931—1941. godine, objavio je još tridesetak naučnih radova u kojima se uglavnom bavio istorijom Vojvodine 18-tog veka i Srbije u austro-turskim ratovima, kao i istorijom Stare Srbije u 19. veku. Njegova studija Grof Koler kao kulturno-prosvetni reformator kod Srba u Ugarskoj u 18. veku objavljena 1932. predstavljala je izuzetno i originalno naučno delo u kome su prikazane kulturno-prosvetne reforme Marije Terezije, proces širenja zapadnoevropske kulture na Srbe i njihovog društvenog i političkog prilagođavanja životu u monarhiji. Posebno mesto u njegovom stvaralačkom opusu predstavlja studija Dositej Obradović u istorijskoj perspektivi 18. i 19. veka, iz 1952. godine, kojom je rasvetlio uticaj reformi Marije Terezije i Jozefa II na Srbe u monarhiji. Ovo knjiga je pobudila pažnju i u inostranstvu, jer je, pored pogleda na duhovni i intelektualni razvitak Dositeja Obradovića bacila svetlost i na razvitak srpskog građanskog staleža, sa osvrtom na ruski i srednjoevropski uticaj na srpsku prosvećenost u 18. veku. Značajni su i njegovi radovi o srpskim privilegijama s kraja 17. veka, koje je objavio zajedno sa Jovanom Radonjićem, a u kojima je jasno i dokumentovano prikazao osnove verskog, društvenog i pravnog položaja Srba u Austriji. Zajedno sa Jovanom Tomićem postavio je temelje naučno-kritičkog proučavanja novije prošlosti Srba u Staroj Srbiji. Baveći se pitanjima srpske istorije, Kostić je duboko zašao i u problematiku prošlosti susednih naroda : Arbanasa, Mađara, zatim austrijske i turske uprave na prostoru koji su naseljavali Srbi, povezujući nacionalnu sa širim kretanjima evropske istorije.

Literatura

• Mirko Mitrović, Bibliografija radova akademika Mite Kostića, Zbornik Matice srpske za istoriju, 24 (1981). str. 21.−36.
• Bibliografija i mišljenje domaćih i stranih stručnjaka o štampanim radovima akademika Mite Kostića, Beograd 1977, 31
• Mita Kostić, dopisni član, Godišnjak SANU LXIV (1957). str. 302.−308
• Mita Kostić, dopisni član, Godišnjak SAN LXIX (1962). str. 405.
• Mita Kostić, redovni član, dopuna bibliografije, Godišnjak SAN LXX (1963). str. 359.
• Danica Milić, In memoriam : Akademik Mita Kostić (1886-1980), Istorijski časopis XXVIII (1981). str. 207.−209
• S. Ćirković, Rad Mite Kostića na srednjovekovnoj istoriji, Zbornik matice srpske za istoriju, 24 (1981). str. 7.−9
• V. Stojančević, Mita Kostić, Godišnjak SAN LXXXVII (1980) (1981). str. 467−469
• S. Gavrilović, Mita Kostić i njegovi radovi iz socijalno-ekonomske istorije od 16. do 19. veka, Zbornik Matice srpske za istoriju, 24 (1981). str. 11.−16
• E. M, Kostić, Mita, u : Enciklopedija srpskog naroda, Beograd, (2008). str. 540
• 35 godina Istorijskog Instituta 1948-1983, Beograd (1984). str. 183

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU