Мушкарци воле плавуше
 Korica knjige na srpskom, LOM 2023. | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Orig. naslov | Gentlemen Prefer Blondes: The Intimate Diary of a Professional Lady |
| Autor | Anita Lus |
| Ilustrator | Ralf Barton (originalno izdanje) |
| Zemlja | Sjedinjene Američke Države |
| Jezik | engleski |
| Žanr / vrsta dela | komedija |
| Izdavanje | |
| Izdavanje | novermbar 1925; Boni & Liveright |
| Tip medija | štampani |
| Prevod | |
| Prevodilac | Flavio Rigonat |
| Datum izdavanja | 2023; LOM[1] |
| Hronologija | |
| Naslednik | But Gentlemen Marry Brunettes |
| Tekst | [[s:Gentlemen Prefer Blondes|]] (Vikizvornik) |
Muškarci vole plavuše (engl. Gentlemen Prefer Blondes: The Intimate Diary of a Professional Lady[a]) je komični roman američke autorke Anite Lus. Priča prati zabavljanje mlade plavokose flaperke Lorelai Li i njene prijateljice Doroti. Objavljen je 1925, iste godine kad i Ficdžeraldov Veliki Getsbi i Drajzerova Američka tragedija, i jedan je od nekoliko poznatih američkih romana koji se fokusiraju na bezbrižni hedonizam u eri džeza.[2]
Prvobitno serijalizovane kao serija skica u Harpersovom bazaru tokom proleća i leta 1925. godine, Anitine skice su ponovo objavili u obliku knjige u novembru 1925. Iako su je kritičari odbacili kao „previše lagano štivo”,[3] knjiga je dobila pohvale mnogih pisaca uključujući F. Skota Ficdžeralda, Džejmsa Džojsa, Vilijama Foknera i H. Dž. Velsa.[4] Edit Vorton je pozdravila Anitin satirični rad kao „veliki američki roman“ jer je lik Lorelai Li otelotvorio srebroljublje i samopovlašćenje koje je karakterisalo Ameriku 1920-ih tokom predsedništva Vorena G. Hardinga i Kalvina Kulidža.[5]
Muškarci vole plavuše postala je drugi najprodavaniji naslov 1926. u Sjedinjenim Američkim Državama i međunarodni bestseler. Štampan je širom sveta na preko 13 različitih jezika, uključujući ruski i kineski.[6] Do trenutka kada je Anita preminula usled srčanog udara 1981. u 93. godini života, delo je štampano u preko 85 izdanja i adaptirano u strip iz 1926. godine, nemu komediju iz 1928., brodvejski mjuzikl iz 1949. i filmsku adaptaciju iz 1953. mjuzikl.[6]
Anita je 1927. godine napisala nastavak But Gentlemen Marry Brunettes (Ali gospoda se venčavaju sa brinetama).[5] Decenijama kasnije, autorka je upitana tokom televizijskog intervjua da li namerava da napiše i treću knjigu. Šaljivo je odgovorila da će naslov i tema treće knjige biti Gentlemen Prefer Gentlemen (Gospoda više vole gospodu).[7] Ova dosetka je rezultirala naglim prekidom intervjua.[7]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Prvo izdanje knjige ima naslov Gentlemen Prefer Blondes: The Intimate Diary of a Professional Lady na prednjoj strani. Na naslovnim stranama na naslovnoj strani knjige i unutrašnjoj strani naslova stoji Gentlemen Prefer Blondes: The Illuminating Diary of a Professional Lady.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Loos, Anita; Lus, Anita (2023). Muškarci vole plavuše: roman. Beograd: LOM. ISBN 978-86-7958-345-1.
- ^ Fitzgerald 1945, str. 15: "Doba džeza je predstavljalo čitavu rasu koja ide u hedonizam, odlučujući se za zadovoljstvo."
- ^ Loos Play Amuses London 1928.
- ^ Loos 1984, str. 166; Clemons 1974.
- ^ a b Clemons 1974.
- ^ a b Loos 1949; Whitman 1981.
- ^ a b Loos 1998, str. xlii, Preface.
Literaturaa[uredi | uredi izvor]
- Atkinson, Brooks (9. 12. 1949). „First Night at the Theatre: 'Gentlemen Prefer Blondes' with Carol Channing at the Ziegfeld”
. The New York Times. New York City. str. 35. Pristupljeno 11. 4. 2022. - Blake, Doris (1. 12. 1925). „'Tis Said Gentlemen Prefer Blondes: Echo Queries, 'Is Zat So?<span style="padding-right:0.2em;">'”. The New York Daily News. New York. str. 124 — preko Newspapers.com.
- Brady, Thomas F. (13. 10. 1946). „Alarum in Hollywood”. The New York Times. New York City. str. 65, 67. Pristupljeno 11. 4. 2022. „'The Eric Johnston|Johnston Office,' according to Richard Maibaum, forbade any motion picture which might kick-start 'a ew jazz cycle' in American society.”
- Cantu, Maya (2015). American Cinderellas on the Broadway Musical Stage: Imagining the Working Girl, from Irene to Gypsy. Palgrave Studies in Theatre and Performance History. London: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-53460-6 — preko Google Books.
- Carey, Garey (1. 10. 1988). Anita Loos: A Biography
. New York City: Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-394-53127-4 — preko Internet Archive. - Clemons, Walter (10. 2. 1974). „Paperbacks: Gentlemen Prefer Blondes But Gentlemen Marry Brunettes”. The New York Times. New York City. str. 321. Pristupljeno 11. 4. 2022.
- Crowther, Bosley (16. 7. 1953). „The Screen In Review: 'Gentlemen Prefer Blondes' at Roxy, With Marilyn Monroe and Jane Russell”. The New York Times. New York City. str. 17. Pristupljeno 2. 2. 2019.
- Doherty, Thomas (1999). Pre-Code Hollywood: Sex, Immorality, and Insurrection in American Cinema 1930-1934. New York: Columbia University Press. str. 6. ISBN 0-231-11095-2 — preko Internet Archive. „The moral guardians tried their damnedest to break up the parade of wastrels marching in the vanguard of the Jazz Age assault on Victorian values... The most significant pact between the censors and the censorable was the Production Code itself, adopted in 1930 to roll back the profligacy of the 1920s.”
- Fitzgerald, F. Scott (1945). Wilson, Edmund, ur. The Crack-Up. New York: New Directions. ISBN 0-8112-0051-5 — preko Internet Archive.
- „Gentlemen Prefer Blondes (1953)”. Motion Picture Association of America Production Code Administration Records (Izveštaj). Margaret Herrick Library: Academy of Motion Picture Arts and Sciences. 1952. str. 1—5.
- Holtz, Allan (10. 10. 2011). „Obscurity of the Day: Gentlemen Prefer Blondes”. Stripper's Guide. Pristupljeno 22. 6. 2019.
- „June Walker, 65, First Lorelei Lee, Dies”. The New York Times. New York City. 5. 2. 1966. str. 26. Pristupljeno 28. 6. 2019.
- „Loos Play Amuses London: Distinguished Audience Witnesses 'Gentlemen Prefer Blondes<span style="padding-right:0.2em;">'”. The New York Times. New York City. 3. 4. 1928. str. 32. Pristupljeno 28. 6. 2019.
- Loos, Anita (4. 12. 1949). „Blondes' Biography”. The New York Times. New York City. str. 323, 325. Pristupljeno 28. 6. 2019.
- Loos, Anita (1984). Corsini, Ray Pierre, ur. Fate Keeps On Happening: Adventures of Lorelei Lee and Other Writings. New York: Dodd, Mead and Company. ISBN 0-396-08398-6. LCCN 84-13497. Pristupljeno 10. 4. 2022 — preko Internet Archive.
- Loos, Anita (1998) [1925]. Gentlemen Prefer Blondes. Ralph Barton (illustrations). Liveright Publishing Corporation. ISBN 978-0-14-118069-4. Pristupljeno 28. 6. 2019 — preko Google Books.
- Loos, Anita (1974). Kiss Hollywood Good-By. New York: Viking Press. ISBN 9780670413744. LCCN 73-16942. Pristupljeno 25. 7. 2020 — preko Internet Archive. Nepoznati parametar
|sbn=ignorisan (pomoć) - „Lorelei Lee On Film: Anita Loos Has Made Slight Changes in 'Gentlemen Prefer Blondes<span style="padding-right:0.2em;">'”. The New York Times. New York City. 18. 12. 1927. str. 170. Pristupljeno 28. 6. 2019.
- Mankiewicz, Herman J. (27. 12. 1925). „Here Are Humorists, Half a Dozen; Matters That do Not Matter Discussed by Corey Ford, Don Herold, Elsie Janis, A.A. Milne, Anita Loos and Others GENTLEMEN PREFER BLONDES . By Anita Loos. Illustrated by Ralph Barton. New York: Boni & Liveright. $1.75 THE HOLIDAY ROUND. By A.A. Milne. New York: E.P. Dutton & Co. $1.75. BIGGER AND BETTER. By Don Herold. New York: E.P. Dutton & Co. $2. THREE ROUSING CHEERS FOR THE ROLLO BOYS! By Corey Ford. Illustrated by Ginyas Williams. New York: George H. Doran Company. $2. THE FAMILY ALBUM. By Arthur ("Bugs") Baer. Illustrated by Herb Roth. New York: Albert & Charles Roni. $1.50. IF I KNOW WHAT I MEAN. By Elsie Janis. New York: G.P. Putnam's Sons”. The New York Times. New York City. str. 53. Pristupljeno 28. 6. 2019.
- Rodgers, Marion Elizabeth (2005). Mencken: The American Iconoclast. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-802366-1 — preko Google Books.
- Shaplen, Robert (1960). Kreuger: Genius and Swindler. New York: Alfred A. Knopf. LCCN 60-10700 — preko Internet Archive.
- Whitman, Alden (19. 8. 1981). „Anita Loos Dead at 93; Screenwriter, Novelist”. The New York Times. New York City. str. 19.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Gentlemen Prefer Blondes na Vikizvorniku- Muškarci vole plavuše na sajtu Standard Ebooks
- Gentlemen Prefer Blondes na projektu Gutenberg
- Gentlemen Prefer Blondes na sajtu Internet Archive
Gentlemen Prefer Blondes public domain audiobook at LibriVox
