Nahavand
| Nahavand نهاوند | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Iran |
| Pokrajina | Hamdan |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2016. | 76,126 [1] |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 34° 06′ 43″ S; 48° 13′ 25″ I / 34.1119° S; 48.2237° I |
| Vremenska zona | UTC+3:30, Iransko standardno vreme |
  Nahavand Nahavand na karti Irana | |
| Pozivni broj | 021 |
Nahavand (persijski: نهاوند, takođe romanizovan kao Nahāvand i Nehāvend)[2] je grad i prestonica okruga Nahavand, provincija Hamadan, Iran. Prema popisu stanovništva iz 2006. godine, njegovo stanovništvo je iznosilo 72.218, ljudi u 19.419 porodica.[3] Nalazi se južno od Hamadana, istočno od Malajera i severozapadno od Borudžerda. Naseljen od praistorije, Nahavandu je u vreme Sasanida bio sedište sasanidse plemićke Kuće Karen. Za vreme arapskog osvajanja Irana, to je bilo mesto čuvene bitke kod Nahavanda.
Naziv[uredi | uredi izvor]
U različitim knjigama i izvorima piše se različito: Nahavand, Nahavend, Nahavand, Nahaavand, Nihavand, Nehavand, Nihavend, ili Nehavend, ranije se nazivao Mah Nahavand, a u antičkoj Laodika (grčki: Λαοδικεια; arapski: Ladikija), takođe transliterirano Laodisia i Laodikea, Laodika u Mediji, Laodika u Persisu, Antiohija u Persisu, Antiohija Hozroja (grčki: Αντιοχεια του Χοσροη), Antiohija u Mediji (grčki: Αντιοχεια τν and, Nντιοχεια της) Nemavand i Nifaunda.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Nahavand se nalazi u zapadnom Iranu, u severnom delu regiona Zagros.[4] Laži 90 kilometara južno od Hamadana, od koga ga je odvojio masiv subrake Alvand.[4] Ovaj masiv daje Nahavandu i njegovom zaleđu otežan dovod vode.[4] Istorijski gledano, Nahavand se nalazio na ruti koja je vodila od centralnog Iraka kroz Kermanšah do severnog Irana i zbog toga su često kroz njega prolazile vojske.[4] Drugi istorijski put, koji dolazi iz Kermanšah, vodi prema Isfahanu u centralnom Iranu i izbegava masiv Alvanda.[5] Nahavand takođe leži na grani reke Gamasab koja dolazi sa jugoistoka iz okoline Borudžerda; od Nahavanda, reka Gamasab teče zapadno do planine Behistun.[5] S obzirom na Nahavandovu lokaciju, bilo je to mesto nekoliko bitaka, a smatralo se važnim u iranskoj istoriji tokom ratova Irana sa zapadnim susedima.[4][5]
Praistorija[uredi | uredi izvor]
Iskopavanja koja su u Tepe Gijanu sproveli Georges Kontenau i Roman Giršman 1931/2. dovela su do zaključka da su Nahavand i njegova okolina bili naseljeni još od praistorije.[4] Pokazalo se da je mesto Tepe Gijan, koje se nalazi 10 kilometara jugoistočno od Nahavanda, bilo naseljeno u periodu od najmanje 5.000 godina pre nove ere do 1.000 pre nove ere.[4][6]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Tokom ahemenidskog perioda (550–330. Pre nove ere), Nahavand se nalazio u najjužnijem delu Medije, na plodnoj Nisenske ravnice.[4][8] Strabon je napisao da ga je "(ponovo) osnovao" Ahemenidski kralj Kserks Veliki (vladao 486–465. p. n. e.).[4] Leži 96 kilometara od Ekbatane (današnji Hamadan), magistralnim putem od Vavilonije preko Medije do Baktrije.[8] U periodu Seleukida, Nahavand je pretvoren u grčki polis sa sudijama i guvernerom Seleukida.[8] U 20. veku, blizu Nahavanda pronađena je kamena stela. Stela je nosila natpis vladara Seleukida Antioha III Velikog (vladao 222–187. p. n. e.), uvodeći kult koji je stvorio u čast svoje suprg kraljice Laodike III.[4][8] Stela, datirana u period iz 193. godine pre nove ere, otkrila je Terminus post quem temelja grčkog polisa.[8] Prema Abu Hanifi Dinavari,kao grad koji je procvetao u 9. veku, u Partskom periodu, Nahavand je bio sedište partskog princa Artabana, koji je kasnije vladao kao Artaban I od Partije (vladao 127-124 / 3. p. n. e.).[4] Tokom sasanidskog perioda, okrug Nahavand bio je dodeljen Kući Karen.[4] Takođe je u njemu postojao hram vatre.[4]
642. godine, tokom arapskog osvajanja Irana, vodila se čuvena bitka kod Nahavanda.[4][9] Uz velike gubitke na obe strane, na kraju je okršaj rezultirao sasanidskim porazom, i kao takav otvorio je vrata iranske visoravni osvajačima.[4][9] U ranom islamskom periodu Nahavand je cvetao kao deo provincije Džibal. Prvo je funkcionisao kao administrativni centar okruga Mah el Basra ("Medija Basranaca").[4] Njegovi prihodi su, kako se izveštava, korišćeni za plaćanje trupa iz Basre koje su bile stacionirane u Nahavandu. Srednjovekovni geografi spominju Nahavand kao bogato trgovačko središte sa dve džamije.[4] Kada je arapski putnik iz 10. veka Abu Dulaf putovao kroz Nahavand, primetio je "fine ostatke [drevnih] Persijanaca".[4] Abu Dulaf je takođe napisao da je za vreme vladavine kalifa el Mamuna (813–833) pronađena blagajna sa dva zlatna sanduka.[4]
Tokom narednih vekova zabeleženo je samo nekoliko događaja u Nahavandu. Persijski vezir Sedžučkog carstva Nizam el Mulk ubijen je 1092. godine blizu Nahavanda.[4] Prema Hamdalai Mustavfiju, koji je živeo u 13. i 14. veku, Nahavand je bio grad srednje veličine okružen plodnim poljima na kojima su se uzgajali kukuruz, pamuk i voće.[4] Mustavfi je dodao da su njegovi stanovnici uglavnom Tvelver Šia Kurdi.[4]
1589. godine, tokom otomansko-safavidskog rata 1578-1590, osmanski general Čgalazade Jusuf Sinan Paša izgradio je tvrđavu u Nahavandu za buduće pohode protiv Safavidskog Irana.[4] Carigradskim ugovorom (1590) Safavidi su bili primorani da prepuste grad Turcima.[10] Godine 1602/3. stanovnici Nahavanda su se pobunili protiv osmanskih okupatora.[4] Suočivši se s pobunama Celalija u Anadoliji, Safavidi su osvojili Nahavand i proterali Osmanlije iz grada, vraćajući na taj način iransku kontrolu.[4][11] Safavidski guverner Hamadana, Hasan Han Ustadžlu, je nakon toga razorio osmansku tvrđavu.[4][12] Nakon propasti Safavida 1722. godine, Turci su još jednom zauzeli Nahavand. Godine 1730. proterao ih je Nadir Koli Beg (kasnije poznat kao Nadir Šah; vladao 1736–1747).[4] Nadirova smrt 1747. godine dovela je do nestabilnosti. Tokom narednih nekoliko godina, Nahavand su iskorišćavale lokalne vođe Bahtijara.[4]Godine 1752. Karim Han Zand pobedio je bahtjarskog vođu Ali Mardan kan Bahtiarija u Nahavandu.[4]
Prirodne atrakcije[uredi | uredi izvor]
- Vodopad Gijan
- Vodopad Gamasiab
- Vodopad Feresban
Muzika[uredi | uredi izvor]
Nahavand takođe daje svoje ime muzičkoj modi (makam) Nahavand u arapskoj, persijskoj i turskoj muzici.[13] Ovaj mod je poznat po širokoj lepezi melodija zapadnjačkog zvuka.
Ugledne ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Piruz Nahavandi, sasanidski vojnik koji je uspeo da izvrši atentat na halifa Omara.
- Bendžamin Nahavandi, ključna figura u razvoju karaitskog judaizma u ranom srednjem veku.
- Ahmad Nahavandi, astronom iz 8. veka koji je radio na Akademiji u Gundišapuru.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ https://www.amar.org.ir/english
- ^ Nahavand can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3076227" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".
- ^ Šablon:IranCensus2006
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c č dž Bosworth 2013.
- ^ a b v Minorsky 1995, str. 23.
- ^ Negahban 2001, str. 6–7.
- ^ Herzfeld 1928, str. 21–22.
- ^ a b v g d Sherwin-White & Wiesehöfer 2012.
- ^ a b Webb 2018.
- ^ Blow 2009, str. 73.
- ^ Blow 2009, str. 73, 74, 76.
- ^ Floor 2008, str. 198.
- ^ Randel 2003, str. 552.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Blow, David (2009). Shah Abbas: The Ruthless King Who became an Iranian Legend. London, UK: I.B.Tauris. ISBN 978-1845119898. LCCN 2009464064.
- Bosworth, C. Edmund (2013). „NEHĀVAND”. Encyclopaedia Iranica.
- Floor, Willem (2008). Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri. Washington, D.C.: Mage Publishers. ISBN 978-1933823232.
- Herzfeld, Ernst (1928). The Hoard of the Kâren Pahlavs. Journal of Near Eastern Studies, vol. 52, no. 298. str. 21—27. JSTOR 863510.
- Šablon:Encyclopaedia of Islam, New Edition
- Negahban, Ezat O. (2001). „GIYAN TEPE”. Encyclopaedia Iranica, Vol. XI, Fasc. 6-7.
- Randel, Don Michael, ur. (2003). The Harvard Dictionary of Music (4 izd.). Harvard University Press. ISBN 978-0674011632.
- Sherwin-White, Susan Mary; Wiesehöfer, Josef (2012). „Laodicea-Nihavend”. The Oxford Classical Dictionary (4 izd.). Oxford University Press.
- Webb, Peter (2018). „Nihawand, Battle of”. Ur.: Nicholson, Oliver. The Oxford Dictionary of Late Antiquity. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-866277-8.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Hamedan Province Cultural Heritage Website
- Persian History Website
- Smith, William (editor); Dictionary of Greek and Roman Geography, "Laodiceia", London, (1854)
- Šablon:Barrington
- Šablon:SmithDGRG
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
