Nekropola žrtvama fašizma (Novi Travnik)
|
Ovaj članak je deo članka o Spomenicima posvećenim Narodnooslobodilačkoj borbi 1941—1945.
|
Nekropola žrtvama fašizma kod Novog Travnika je spomen-kompleks na Ćamića brdu, koji se sastoji od dvanaest skulptura raspoređenih u prostoru sa pristupnim stazama. Autor ovog ostvarenja je arhitekta Bogdan Bogdanović.
Opis[uredi | uredi izvor]
Kao i kod većine svojih dela, Bogdanović je i ovde bio inspirisan korišćenjem univerzalne simbolike elemenata sunca, planeta i meseca stvarajući spomenik koji postaje autentični elemenat prostora. U izvođenju Nekropole žrtvama fašizma u Novom Travniku Bogdanović je postavio dvanaest skulptura u čijoj, iako apstraktnoj, formi mogu da se razaznaju čuvari širom otvorenih očiju koji motre s vrha brežuljka. Imajući na umu da su vojne posmatračnice uvek smeštene na uzvisini, upravo mesto na kojem su postavljene ove skulpture, pojašnjava njihovo značenje.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
U Drugom svetskom ratu u okolini Travnika, a i za sam grad vođeno je više borbi jer su u njemu Nemci, ustaše i domobrani stalno držali jake snage. Delovi Prve proleterske i Desete udarne divizije napali su 15. i 16. oktobra 1943. godine nemačko-domobranski garnizon i savladali spoljašnju odbranu grada, ali su zbog pristizanja nemačkih pojačanja morali da se povuku. Grad su prvi put oslobodile posle dvodnevnih borbi jedinice Petog korpusa NOVJ 22. oktobra 1944. godine uporabivši sva raspoloživa vojna sredstva. Ipak, 22. januara 1945. godine, posle teških četverodnevnih borbi grad su ponovno okupirale nemačke snage. Travnik je konačno oslobođen 19. februara 1945. godine od strane Četvrte divizije pojačane sa po jednom brigadom iz Desete i 39. divizije NOVJ.[1]
Nekropola je izgrađena i otvorena 1975. godine u pomen na 700 žrtava ustaških zločina iz 1941. godine.
Dana 26. marta 2012. godine, nekropola žrtvama fašizma proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine, pristupljeno 28. 1. 2014.
