Ovčiji brod

Ovčiji brod
Ovčiji brod
Premošćuje	Zalomka
Mesto	Bratač Republika Srpska BiH
Vrsta	Kameni most
Karakteristike
Materijal	kamen

Ovčiji brod je most iz perioda turske vladavine u Hercegovini, pored sela Bratač 15 km istočno od Nevesinja. Premošćuje rijeku Zalomku.

Naziv

Hercegovina je stočarski kraj i vjekovni je običaj bio da svakog proljeća stada ovaca iz nižig predjela idu na planinu, gdje se zadržavaju do kasne jeseni i prvog snijega. Pošto je most bio jedini način da se pređe rijeka, pretpostavlja se da su mu ime dali čobani koji su stada u proljeće vodili na ispašu iz niske Hercegovine u visoku Hercegovinu - prema Treskavici, Zelengori i Morinama, a u jesen obrnuto.

Istorija

Iako je most remek djelo tadašnjeg neimarstva, o izgradnji mosta nema tačnih istorijskih podataka. Most je u potpunosti izgrađen od kamena i odolijeva zubu vremena. Pretpostavlja se da su ga sagradile Osmanlije u 16. ili najkasnije 17. vijeku. Po jednoj verziji gradio ga je čuveni turski graditelj Mimar Hajrudin, istovremeno sa gradnjom starog mosta u Mostaru. Drugo narodno predanje kaže da ga je sagradila udovica bega Ljubovića koja je rano ostala bez muža nastradalog u dvoboju, da bi tako mogla dolaziti do svog ljubavnika koji je živio na drugoj obali. Dugi vremenski period to je bio jedini most na rijeci Zalomci i jedini put u pravcu Gacka. Turska vojska koja je iz Mostara išla u čuvenu bitku na Grahovo danima je prelazila preko ovog mosta, u pravcu Sopota i Zaloma, starim makadamskim putem. Treća verzija kaže da su most podigla braća Ovčine iz Budisavlja krajem XVII vijeka. Most se nalazi na pravcu Rimske ceste, a građevinsko arhitektonski, sve odlike mosta imaju pečat otomanskih graditelja. Ovčiji brod je trenutno najstariji sačuvani most u BiH. svi ostali mostovi su popravljani tokom urušavanja (most u Konjicu, Mostaru, Višegradu), ili skroz premješteni poput mosta u Trebinju i Žepi. Most je imao kamenu ogradu kao na Starom mostu u Mostaru ali je prilikom velike poplave 1954. godine ostao bez nje, tada je Zalomka prelila most srušivši ogradu, a njeni ostaci i danas su vidljivi u koritu rijeke neposredno ispod mosta. Most je slabije poznat i široj javnosti i Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture BiH. Kada je opština Nevesinje poslala zahtjev Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture u vezi rekonstrukcije i zaštite mosta od propadanja, oni nisu znali ni da most postoji.