Paraplegija
Paraplegija je motorna ili senzitivna paraliza donje polovine tela. Uzrok je povreda ili bolest kičmenog stuba. Paraplegija predstavlja stanje potpune oduzetosti dela tela prouzrokovano povredom kičmene moždine koju karakteriše delimični ili potpuni gubitak funkcija ispod nivoa povrede.
Opis[uredi | uredi izvor]
Paraplegija predstavlja stanje potpune oduzetosti dela tela prouzrokovano povredom kičmene moždine koja se može locirati u torakalnom, lumbalnom i sakralnom delu kičme i koju karakteriše delimični ili potpuni gubitak funkcija ispod nivoa povrede. Nakon povrede kičmene moždine, električni impulsi koji bi trebalo da se kreću niz kičmenu moždinu su u prekidu. Kada se to desi gubi se sposobnost za pomeranje ekstremitete. Stepen gubitka funkcije zavisi od toga gde se povreda desila i koliko je ta povreda ozbiljna.
Paraplegija, kvadriplegija, parapareza, kvadripareza su stanja izazvana oštećenjem kičmene moždine usled povreda ili oboljenja kičmenog stuba i kičmene moždine. U zavisnosti od oblika povrede ta stanja mogu biti sa potpunim prekidom veze mozga i kičmene moždine (paraplegija i kvadriplegija) i sa delimičnim prekidom (parapareza i kvadripareza). U većini slučajeva je paraplegija sa grčevima (spastika), koju definiše postojanje spasticiteta.[1]
Uzroci paraplegije[uredi | uredi izvor]
Povrede kičmene moždine rezultat su oštećenja kičme, ligamenata ili diskova kičme ili pak same moždine. Traumatska povreda kičme proizilazi iz iznenadnog traumatskog udarca koji rezultira lomom, gnječenjem ili iskakanjem jednog ili više diskusa. Dodatna šteta se događa zbog krvarenja, oteklina, upala i nakupljanja tečnosti oko kičmene moždine. Netraumatske povrede kičmene moždine mogu biti prouzrokovane artritisom, kancerom, upalom, infekcijom i degeneracijom diska kičme.[traži se izvor]
Oštećenje kičmene moždine najčešće je povezano sa povredom pršljenova, odnosno prelomom koji pritisne živce koji izlaze iz kičme ili pritisne kičmenu moždinu, ili bolje, zbog čega dolazi do oduzetosti nogu.[2] Stoga, povrede kičmene moždine predstavljaju vodeće uzroke paralize, uključujući paraplegiju. Vodeći uzroci povreda kičmene moždine su: saobraćajne nesreće, padovi, nasilje, najčešće povrede nanete vatrenim oružjem, sportske aktivnosti i medicinske povrede.
Većina povreda mozga i kičmene moždine su traumatske prirode odnosno rezultat su iznenadnog udara na neku oblast, obično usled nesrećnog slučaja. Neke povrede nisu traumatske prirode i obično nastaju usled bolesti ili su posledica genetske anomalije. Nekoliko uzroka tog tipa su: moždani udar, genetska nepravilnost (poput hereditarne spastične paraplegije), nedostatak kiseonika u mozgu (nastao usled davljenja, komplikacija prilikom porođaja itd.), infekcije mozga ili kičmene moždine, autoimuna oboljenja i tumor mozga ili kičmene moždine.[1]
Simptomi paraplegije[uredi | uredi izvor]
Sposobnost da se kontrolišu sopstveni udovi, nakon povrede kičmene moždine zavisi od dva uzroka odnosno mesta povrede i težine povrede. Ozbiljnost povrede se često klasifikuje kao potpuna (ukoliko gotovo svi osećaji i sve sposobnosti kontrole kretanja više ne funkcionišu) i nepotpuna (ako i dalje postoji neka motorna i osećajna kontrola).
Takođe, povrede kičmene moždine mogu uzrokovati jedan ili više znakova i simptoma: gubitak pokreta, gubitak osećaja (toplo, hladno, dodir), nemogućnost kontrole nagona za veliku i malu nuždu, preterane refleksne reakcije ili grčevi, promene u seksualnoj funkciji, seksualnoj osetljivosti ili plodnosti, bol ili intenzivno peckanje uzrokovano oštećenjem nervnih vlakana u kičmenoj moždini i otežano disanje ili kašalj, te čišćenje sekreta iz pluća.
Postoje određeni hitni znakovi i simptomi (nakon nesreće): ekstremna bol u leđima ili pritisak u vratu ili glavi, slabost, nekoordinisanost ili paraliza bilo kog dela tela, utrnulost, trnci ili gubitak osećaja u rukama, prstima ili stopalima, nemogućnost kontrole nagona za veliku ili malu nuždu poteškoće u ravnoteži i hodanju i otežano disanje nakon povrede
Dijagnostika[uredi | uredi izvor]
Neposredno nakon povrede je neophodna tačna dijagnostika koja se postiže ciljanim ispitivanjem odnosno ispitivanjem pacijenta, neurološkim pregledom, RTG snimkom kičme, kompjuterizovanom tomografijom, magnetnom rezonancom. Na osnovu toga se donosi odluka o operativnom zahvatu.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Kopanja, Stojana (9. 2. 2017). „prof. dr Ranka Račić, VANPARNIČNO PROCESNO PRAVO, Pravni fakultet u Istočnom Sarajevu, Pravni fakultet u Banjoj Luci, Grafomark, 2013. str. 210”. Godišnjak Pravnog Fakulteta u Banja Luci. 1 (36). ISSN 2233-0429. doi:10.7251/gpf1404287k.
- ^ a b Bjelica, Bojan; Pržulj, Radomir (18. 4. 2016). „UTICAJ KOMPLEKSNIH MOTORIČKIH VJEŽBI NA OBOLjELE OD CEREBRALNE PARALIZE”. SPORT I ZDRAVLJE. 1 (2). ISSN 1840-152X. doi:10.7251/siz0215072b.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Ovaj članak ili njegov deo izvorno je preuzet iz Rečnika socijalnog rada Ivana Vidanovića uz odobrenje autora.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Sajt Saveza paraplegičara i kvadriplegičara Srbije Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. februar 2019)
- Savez paraplegičara i oboljelih od dečije paralize Federacije Bosne i Hercegovine-Časopis Paraplegija i Mi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. maj 2016)
- Hendi društvo
