Prosrpske stranke u Crnoj Gori

Ne poistovećivati sa Srpske stranke u Crnoj Gori.

Prosrpske stranke u Crnoj Gori su političke stranke koje u programskom smislu nisu definisane kao nacionalne stranke, ali u političkoj praksi imaju pozitivan odnos prema pojedinim ključnim pitanjima koja se odnose na položaj srpskog naroda u Crnoj Gori. U prosrpske stranke u Crnoj Gori ubraja se nekoliko partija koje su primarno definisane kao građanske stranke, te stoga u svojim nazivima nemaju nacionalni predznak bilo koje vrste, ali se ne samo u teoriji već i u praksi zalažu za poštovanje prava svih zajednica, a samim tim i srpskog naroda u Crnoj Gori. U tom smislu, prosrpske stranke se zalažu za poštovanje pune ustavne, zakonske i svake druge ravnopravnosti srpskog naroda u Crnoj Gori, priznavanje ravnopravne upotrebe srpskog jezika u Crnoj Gori i nesmetano djelovanje Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Zbog takvih načelnih stavova, značajan dio srpskog biračkog tijela u Crnoj Gori je na svim dosadašnjim izborima, još od uvođenja višestranačkog sistema 1990. godine, glasao upravo za prosrpske stranke, od kojih su neke i opstajale na političkoj sceni upravo zahvaljujući srpskim glasovima.

Prosrpske stranke u Crnoj Gori ne treba poistovjećivati sa srpskim strankama, koje su programski definisane kao srpske nacionalne partije te stoga imaju srpske odrednice u svojim nazivima, za razliku od prosrpskih stranaka koje takvu odrednicu nemaju. Nasuprot prosrpskim i srpskim strankama stoje razne nesrpske stranke, među kojima posebnu grupu čine antisrpske stranke u Crnoj Gori, čija je delatnost uperena protiv interesa srpskog naroda u toj državi.

Aktivne prosrpske stranke u Crnoj Gori

U sadašnje prosrpske stranke spadaju, po redosledu osnivanja:

• Socijalistička narodna partija Crne Gore (SNP) - parlamentarna stranka, osnovana 1998. godine.
• Nova srpska demokratija (NSD) - parlamentarna stranka, osnovana 2009. godine.
• Demokratska narodna partija Crne Gore (DNP) - parlamentarna stranka, osnovana 2015. godine.
• Prava Crna Gora (PCG) - vanparlamentarna stranka, osnovana 2018. godine.

Ugašene prosrpske stranke u Crnoj Gori

U bivše prosrpske stranke spadaju, po redosledu osnivanja:

• Narodna demokratska stranka (NDS) - bivša vanparlamentarna stranka, postojala od 1992. do 1996. godine, kada se uključila u stvaranje Srpske saborne stranke.
• Otadžbinska stranka (OS) - bivša vanparlamentarna stranka, postojala od 1997. do 1999. godine, kada se uključila u stvaranje Srpske stranke.
• Narodna socijalistička stranka Crne Gore (NSS) - bivša parlamentarna stranka, postojala od 2001. do 2009. godine, kada se uključila u stvaranje Nove srpske demokratije.
• Demokratski centar Boke (DCB) - bivša vanparlamentarna stranka, osnovana 2008. godine, ugašena nakon 2012. godine, a iz registra izbrisana 2017. godine.
• Pokret za Pljevlja (PZP) - bivša partija, koja je kao politička stranka postojala od 2015. do 2018. godine, kada se kolektivno priključila Pravoj Crnoj Gori.

Stranke sa promenljivim odnosom prema srpskom pitanju

• Narodna stranka - osnovana 1990. godine, nakon čega je prolazila kroz različite faze političkog razvoja, tokom kojih se kretala od prvobitnih prosrpskih stavova, preko saučestvovanja u antisrpskoj politici (1997-2000), do povrataka na prvobitne stavove nakon 2001. godine.
• Demokratska stranka jedinstva (DSJ) - osnovana 2006. godine, nakon čega je prolazila kroz različite faze političkog razvoja i povremene unutrašnje lomove i podjele tokom kojih je imala različit odnos prema srpskom pitanju u Crnoj Gori

Vidi još

• Srbi u Crnoj Gori
• Srpski jezik u Crnoj Gori
• Srpske stranke u Crnoj Gori
• Antisrpske stranke u Crnoj Gori
• Srpski nacionalni savjet Crne Gore
• Spisak političkih stranaka u Crnoj Gori

Literatura

• Antonić, Slobodan (1999). „Stranački i društveni rascepi u Crnoj Gori”. Sociologija: Časopis za sociologiju, socijalnu psihologiju i socijalnu antropologiju. 41 (2): 165—186. Arhivirano iz originala 24. 04. 2020. g. Pristupljeno 21. 09. 2019. 
• Vojinović, Rajo, ur. (2007). Ustavni genocid nad Srbima: Srpski narod u novom Ustavu Crne Gore: Zbornik radova. Podgorica: Srpsko narodno vijeće Crne Gore. 
• Vojinović, Rajo, ur. (2008). Kako do zaštite identiteta srpskog naroda u Crnoj Gori: Zbornik radova (PDF). Podgorica: Književna zadruga Srpskog narodnog vijeća. 
• Vuksanović, Momčilo, ur. (2012). Zaštita identiteta srpskog naroda u Crnoj Gori: Zbornik radova. Podgorica: Književna zadruga Srpskog narodnog vijeća. 
• Goati, Vladimir; Slavujević, Zoran; Pribićević, Ognjen (1993). Izborne borbe u Jugoslaviji (1990-1992). Beograd: Institut društvenih nauka. 
• Goati, Vladimir (2000). Partije Srbije i Crne Gore u političkim borbama od 1990 do 2000. Bar: Conteco. 
• Goati, Vladimir (2001). Izbori u SRJ od 1990 do 1998: Volja građana ili izborna manipulacija. Dodatak: Izbori 2000 (PDF) (2. izd.). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju. 
• Goati, Vladimir (2013). Izbori u Srbiji i Crnoj Gori od 1990. do 2013. i u SRJ od 1992. do 2003. (PDF). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju. 
• Darmanović, Srđan (2007). „Duga tranzicija u Crnoj Gori - od polukompetitivnih izbora do izborne demokratije”. Izbori i izborno zakonodavstvo u Crnoj Gori 1990-2006 (PDF) (2. izd.). Podgorica: CEMI. str. 83—100. 
• Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU. 
• Komar, Olivera; Vujović, Zlatko (2007). „Monitoring izbora i izbornog procesa”. Izbori i izborno zakonodavstvo u Crnoj Gori 1990-2006 (PDF) (2. izd.). Podgorica: CEMI. str. 101—145. 
• Lutovac, Zoran, ur. (2002). Srbija i Crna Gora: Pogled u budućnost. Beograd: Friedrich Ebert Stiftung. 
• Lutovac, Zoran (2014). „Srbi u Crnoj Gori posle razdvajanja Srbije i Crne Gore 2006. godine”. Zbornik Matice srpske za društvene nauke. 146: 55—70. 
• Lutovac, Zoran (2015). Srpski identitet u Crnoj Gori (PDF). Beograd: Institut društvenih nauka. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 11. 2018. g. Pristupljeno 30. 08. 2019. 
• Markuš, Jovan B., ur. (2007). Bijela knjiga: Referendum u Crnoj Gori 2006: Zbornik dokumenata. Podgorica: Narodna misao. 
• Nikčević, Želidrag, ur. (2006). Prava Srba u Crnoj Gori. Beograd: Izdavački grafički atelje M: IGAM. 
• Pavićević, Veselin (1997). Izborni sistem i izbori u Crnoj Gori 1990-1996. Podgorica: CID. 
• Pavićević, Veselin (2002). Izborni sistem: Distributivni činioci izbornog sistema na primeru izbora u Crnoj Gori 1990-2001 (PDF). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju. 
• Pavićević, Veselin (2007). „Analiza normativne strukture i efekata sistema”. Izbori i izborno zakonodavstvo u Crnoj Gori 1990-2006 (PDF) (2. izd.). Podgorica: CEMI. str. 13—82. 
• Subotić, Momčilo (2017). „Izbori u Crnoj Gori 2016. i položaj Srba” (PDF). Politička revija. 51 (1): 99—135.