Ratno vazduhoplovstvo

Vazduhoplovna parada

Četiri lovca i jedan avion tanker američkih snaga

USAF B-2 Spirit stelt strateški bombarder

Sipanje goriva u Jaguar GR1 Kraljevskog vazduhoplovstva (1991)

Ratno vazduhoplovstvo je vid vojske čiji je primarni zadatak borba za premoć u vazdušnom prostoru. Ratno vazduhoplovstvo je vid oružanih snaga (vojske), sastoji se iz više rodova. Jedan od najznačajnijih rodova je avijacija. Koju sačinjavaju lovačka, bombarderska, izviđačka, školska i transportna avijacija, helikopterske jedinice. Pored rodova, ratno vazduhoplovstvo sačinjavaju ustanove i logistika.

Istorija

Vojni avion teži od vazduha

Prva avijaciona sila na svetu bila je Vojna avijacija Francuske armije formirana 1910. godine, koja je na kraju postala l'Armée de l'Air. Godine 1911, tokom Italijansko-turskog rata, Italija je prvi put na svetu upotrebila avione za izviđačke svrhe i bombardovanje turskih položaja na libijskoj teritoriji. Italijansko-turski rat 1911–1912 bio je prvi u istoriji koji je karakterisao vazdušne napade aviona i dirižabla. Tokom Prvog svetskog rata Francuska, Nemačka, Italija, Britansko carstvo i Otomansko carstvo svi su posedovale značajne snage bombardera i lovaca. U Prvom svetskom ratu pojavili su se i stariji komandanti koji su upravljali vazdušnim ratom i brojni leteći asovi.

Nezavisne vazduhoplovne snage

Nezavisne vazduhoplovne snage su one koje su zaseban ogranak oružanih snaga nacije i koje se, barem nominalno, tretiraju kao vojna služba na nivou starijih službi poput mornarice ili vojske.

Britansko Kraljevsko vazduhoplovstvo je bilo prvo nezavisno vazduhoplovstvo na svetu. RAF je osnovan 1. aprila 1918. spajanjem Kraljevskog letećeg korpusa Britanske armije i Kraljevske pomorske vazdušne službe. Na svom početku, RAF se sastojao od nekolio stotina aviona. Njime je komandovao načelnik štaba vazduhoplovstva sa činom general-majora i njime je upravljalo zasebno vladino ministarstvo (Ministarstvo vazduhoplovstva).

Finsko vazduhoplovstvo je bilo među prvim nezavisnim vazduhoplovstvima. Ono je formirano 6. marta 1918, kada je švedski grof Erik fon Rozen dao Finskoj drugi avion, Tulin Tip D. Neki su smatrali da finsko vazduhoplovstvo zvanično nije postojalo tokom Finskog građanskog rata, a Crvena garda je imala svoje vazduhoplovstvo.

Izvan Britanske imperije, Italijansko kraljevsko vazduhoplovstvo je osnovano 1923,Rumunsko vazduhoplovstvo je osnovano kao kategorija vojnih snaga 1. januara 1924, Finsko vazduhoplovstvo je osnovano kao zasebna služba 4. maja 1928, Čileansko vazduhoplovstvo je osnovano 1930. godine, a Brazilsko vazduhoplovstvo je stvoreno 1941. godine. Vazduhoplovstvo Sjedinjenih Država i Filipinsko vazduhoplovstvo su formirani kao odvojeni ogranci svojih korespondirajućih oružanih snaga 1947. godine, kao i Argentinsko vazduhoplovstvo 1945. godine. Izraelsko vazduhoplovstvo je nastalo sa Državom Izrael 18. maja 1948. godine, ali je evoluiralo iz već postojećeg Šerut Avira (vazdušne službe) paravojne formacije Hagana. Japanske vazdušne samoodbrambene snage nisu osnovane sve do 1954; u Drugom svetskom ratu japanskom vojnom avijacijom su upravljale vojska i mornarica. Za razliku od svih ovih zemalja, Meksičko vazduhoplovstvo ostaje sastavni deo Meksičke armije.

Svetski ratovi

Do početka Drugog svetskog rata, avioni su postali mnogo bezbedniji, brži i pouzdaniji. Usvojeni su kao standard za bombardovanje i uklanjanje drugih aviona, jer su bili mnogo brži od vazdušnih brodova. Najveće svetsko vojno vazduhoplovstvo do početka Drugog svetskog rata 1939. bilo je Sovjetsko crveno vazduhoplovstvo, i iako je bilo dosta iscrpljeno, izvelo je najveće vazdušne operacije Drugog svetskog rata tokom četiri godine borbe sa nemačkim Luftvafeom.

Verovatno najvažnija ratna vazdušna operacija, poznata kao Bitka za Britaniju, odigrala se tokom 1940. godine iznad Britanije i Lamanša između britanskog Kraljevskog vazduhoplovstva i nemačke Luftvafe u periodu od nekoliko meseci. Na kraju je Britanija izašla kao pobednik, a to je navelo Adolfa Hitlera da odustane od svog plana za invaziju na Britaniju. Druge istaknute operacije vazduhoplovstva tokom Drugog svetskog rata uključuju savezničko bombardovanje Nemačke tokom 1942–1944, i operacije Crvenog vazduhoplovstva u podršci strateškim kopnenim ofanzivama na Istočnom frontu. Vazdušni rat u teatru na Tihom okeanu imao je uporediv strateški značaj sa Bitkom za Britaniju, ali su ga uglavnom vodile američke i japanske pomorske avijacije, a ne vazduhoplovne snage.

Vidi još

• Spisak vojnih vazduhoplovstava

Literatura

• "AFPC – Air Force Personnel Center", Air Force Personnel Center, Joint Base San Antonio, Texas, 2013, webpage: www.afpc.af.mil.
• "United States Air Force", U.S. Air Force, 2009, webpage (large): Airforce.com (Air Force recruiting site).
• "United States Air Force", U.S. Air Force, 2013, webpage (large): Official Site of the US Air Force (has subpages about the Air Force).
• "United States Air Force Fact Sheet", U.S. Air Force, 2013, webpage (large): US Air Force Fact Sheet.
• "United States Air Force Facebook Official External Presence", U.S. Air Force, 2013, webpage (large): Official US Air Force Facebook page.
• "United States Air Force blog", U.S. Air Force, 2013, webpage (large): Official US Air Force blog.
• Boyne, Walter J. (2003). The Influence of Air Power upon History. Pelican (www.pelicanpub.com). ISBN 1-58980-034-6. 
• Buckley, John (1999). Air Power in the Age of Total War. Indiana University Press. ISBN 0-253-33557-4. 
• Budiansky, Stephen (2005). Air Power: The Men, Machines, and Ideas That Revolutionized War, from Kitty Hawk to Iraq.  global coverage by journalist
• Collier, Basil (1974). A History of Air Power. New York: Macmillan Publishing Co., Inc. 
• Cooksley, Peter G.; Bruce Robertson (1997). The Encyclopedia of 20th Century Conflict: Air Warfare. Arms and Armour. ISBN 1-85409-223-5. 
• Corum, James S. & Johnson, Wray R. (2003). Airpower in Small Wars – Fighting Insurgents and Terrorists. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ISBN 0-7006-1240-8. 
• Glines, Carroll V. (1963). Compact History of the United States Air Force. New York: Hawthorn Books, Inc. ISBN 0-405-12169-5. 
• Gross, Charles J. (2002). American Military Aviation: The Indispensable Arm. Texas A&M University Press. ISBN 1-58544-215-1. 
• Higham, Robin (2004). 100 Years of Air Power & Aviation. Texas A&M University Press. ISBN 1-58544-241-0. 
• Lockee, Garette E. (april 1969). „PIRAZ”. United States Naval Institute Proceedings. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
• Olsen, John Andreas,, ur. (2010). A History of Air Warfare. CS1 održavanje: Višestruka imena: spisak urednika (veza) 506 pp; 16 essays by experts provide global coverage
• Overy, Richard (1997). Why the Allies Won. , ch 3, on bombing in World War II.
• Overy, Richard (1980). The Air War – 1939–1945. , global coverage of combat, strategy, technology and production
• Editors of American Heritage. History of WW1. Simon & Schuster, 1964.
• Cheesman, E.F., ur. (1960). Fighter Aircraft of the 1914–1918 War. Letchworth, UK: Harleyford. 
• The Great War, television documentary by the BBC.
• Gray, Peter & Thetford, Owen German Aircraft of the First World War. London, Putnam, 1962.
• Guttman, Jon (2009). Pusher Aces of World War 1: Volume 88 of Osprey Aircraft of the Aces: Volume 88 of Aircraft of the Aces. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-417-6. 
• Herris, Jack; Pearson, Bob (2010). Aircraft of World War I. London, Amber Books. ISBN 978-1-906626-65-5. 
• Jackson, Peter (1993). The Guinness Book of Air Warfare. London, Guinness Publishing. ISBN 0-85112-701-0. 
• Morrow, John (1982). German Air Power in World War I. Lincoln: University of Nebraska Press.  Contains design and production figures, as well as economic influences.
• Pearson, George. Aces: A Story of the First Air War. , historical advice by Brereton Greenhous and Philip Markham, NFB, 1993. Contains assertion aircraft created trench stalemate.
• Terraine, John White Heat: the new warfare 1914–18. London, Guild Publishing, 1982
• VanWyngarden, Greg (2006). Early German Aces of World War I: Volume 73 of Aircraft of the Aces. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-997-4. 
• Winter, Denis. First of the Few. London: Allen Lane/Penguin, 1982. Coverage of the British air war, with extensive bibliographical notes.
• Editors of American Heritage. History of WW1. Simon & Schuster, 1964.
• Cheesman, E.F., ur. (1960). Fighter Aircraft of the 1914–1918 War. Letchworth, UK: Harleyford. 
• The Great War, television documentary by the BBC.
• Gray, Peter & Thetford, Owen German Aircraft of the First World War. London, Putnam, 1962.
• Guttman, Jon (2009). Pusher Aces of World War 1: Volume 88 of Osprey Aircraft of the Aces: Volume 88 of Aircraft of the Aces. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-417-6. 
• Herris, Jack; Pearson, Bob (2010). Aircraft of World War I. London, Amber Books. ISBN 978-1-906626-65-5. 
• Jackson, Peter (1993). The Guinness Book of Air Warfare. London, Guinness Publishing. ISBN 0-85112-701-0. 
• Morrow, John (1982). German Air Power in World War I. Lincoln: University of Nebraska Press.  Contains design and production figures, as well as economic influences.
• Pearson, George. Aces: A Story of the First Air War. , historical advice by Brereton Greenhous and Philip Markham, NFB, 1993. Contains assertion aircraft created trench stalemate.
• Terraine, John White Heat: the new warfare 1914–18. London, Guild Publishing, 1982
• VanWyngarden, Greg (2006). Early German Aces of World War I: Volume 73 of Aircraft of the Aces. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-997-4. 
• Winter, Denis. First of the Few. London: Allen Lane/Penguin, 1982. Coverage of the British air war, with extensive bibliographical notes.
• Bhuvasorakul, Jessica Leigh. "Unit Cohesion Among the Three Soviet Women's Air Regiments During World War II." (2004). online
• Byrd, Martha (1987). Chennault: Giving Wings to the Tiger.  451 pp., the standard biography
• Ford, Daniel (1991). Flying Tigers: Claire Chennault and the American Volunteer Group. .
• Caine, Philip D (1993). American Pilots in the RAF: The WWII Eagle Squadrons. 
• Craven, Wesley Frank and J. L. Cate. The Army Air Forces in World War II (1949), vol. 6: Men and Planes; vol 7. Services Around the World (including medical, engineering, WAC) online edition
• Davis, Benjamin O (1991). Benjamin O. Davis, Jr., American: An Autobiography. , prominent black flier
• Dunn, William R (1982). Fighter Pilot: The First American Ace of World War II. 
• Francis, Charles E. (1997). The Tuskegee Airmen: The Men who Changed a Nation. Branden Books. ISBN 978-0-8283-2029-0. 
• Francis, Martin (2009). The Flyer: British Culture and the Royal Air Force, 1939–1945. , culture and ideology of flying
• Freeman, Roger (1992). The American Airman in Europe. 
• Freeman, Roger (1989). The British Airman. 
• Hawkins, Ian, ur. (1990). B-17s Over Berlin: Personal Stories from the 95th Bomb Group (H). 
• Link, Mae Mills and Hubert A. Coleman (1955). Medical Support of the Army Air Forces in World War II. GPO. 
• McGovern, James R (1985). Black Eagle: General Daniel "Chappie" James, Jr. , leading black pilot.
• Miller, Donald L (2006). Masters of the Air: America's Bomber Boys Who Fought the Air War Against Nazi Germany. . excerpt
• Morrison, Wilbur H (1979). Point of No Return: The Story of the 20th Air Force. 
• Nanney, James S (1998). Army Air Forces Medical Services in World War II.  online edition
• Newby, Leroy W (1983). Target Ploesti: View from a Bombsight. 

Spoljašnje veze

• "War in the Air" from Oral Histories of the First World War: Veterans 1914–1918 Arhivirano 2007-09-30 na sajtu Wayback Machine at Library and Archives Canada
• „Warplane: Military Aviation: Key Innovations”. Thirteen/WNET New York. 2006. Arhivirano iz originala 17. 11. 2007. g. Pristupljeno 2007-11-27. CS1 održavanje: Format datuma (veza)