Ruža geografskih smerova
Geografska ruža ili ruža kompasa je indikator geografskih pravaca, grafički prikaz kompasa na mapama i na klasičnim magnetnim kompasima. Pored osnovnih pravaca, sever, istok, zapad i jug) ruža često prikazuje i dodatne međupravce (severoistok, severozapad, jugozapad, jugoistok itd.) sa 8, 16 ili 32 kraka. Podela na 32 pravca ima istorijski značaj u navigaciji, jer je podela kruga na 1/32 tradicionalni ugaoni prikaz na kompasima.
Istorija i princip[uredi | uredi izvor]
Sam naziv "ruža" potiče od različitih dekorativnih elemenata starih kompasa, dok se ruža kompasa danas obično prikazuje samo sa dva kruga, od kojih spoljnji prikazuje geografske pravce a unutrašnji magnetne.
-
4-delna ruža kompasa -
8-delna ruža kompasa -
16-delna ruža kompasa -
32-delna ruža kompasa
Rane forme ruže pravaca bile su ruže vetra, pošto se pravac utvrđivao na osnovu glavnih pravaca vetrova.[1] međutim danas je "ruža vetra" zaseban meteorološki prikaz kojim se grafički izražavaju preovladavajućih pravci vetrova.[2][3]
Današnji kompasi prikazuju, u smeru kretanja kazaljke sata, osam osnovnih smerova:
| Smer | Skraćenica | Pravac | Tradicionalni naziv prema vetru |
|---|---|---|---|
| Sever | N | 0° | Tramontane |
| Severositok | NE | 45° (45°×1) | Greco/Grecale |
| Istok | E | 90° (45°×2) | Levante |
| Jugositok | SE | 135° (45°×3) | Sirocco |
| Jug | S | 180° (45°×4) | Ostro/Mezzogiorno |
| Jugozapad | SW | 225° (45°×5) | Libeccio/Garbino |
| Zapad | W | 270° (45°×6) | Ponente |
| Severozapad | NW | 315° (45°×7) | Maestro/Mistral |
Jezik ruže kompasa je najčešće engleski ili latinski (za smerove, N, NE, E, SW, itd.) i srednjovekovna forma italijanskog (za nazive vetrova, npr. Tramontana, Greco, Levante, itd.).
Tradicionalni princip starih ruža koriste svi savremeni sistemi za navigaciju – mape terena, radiofarovi (VOR) u avijaciji, GPS uređaji i drugi.
Ruža kompasa je takođe čest heraldički element u emblemu različitih organizacija, kao na primer NATO.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dan Reboussin (2005). Wind Rose. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. septembar 2016) University of Florida. Pristupljeno: 26. aprila 2009.
- ^ "The wind rose and the classical winds" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. septembar 2016) (2001) University of Florida. Pristupljeno: 29. juna 2010.
- ^ Glossary of Meteorology (2009). Wind rose. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. mart 2012) American Meteorological Society. Pristupljeno: 25. aprila 2009.
