Pređi na sadržaj

Sovjetski patriotizam

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Zastava Saveza Sovjetskih Socijalističkih Republika, zajednički sovjetski patriotski simbol.

Sovjetski patriotizam je socijalistički patriotizam koji uključuje emocionalnu i kulturnu vezanost sovjetskog naroda za Sovjetski Savez kao svoju domovinu.[1] Takođe se naziva sovjetskim nacionalizmom[2] zbog oslanjanja zemlje na patriotsku propagandu.[3][2][4][5][6]

Manifestacija u Sovjetskom Savezu[uredi | uredi izvor]

Polonofobični sovjetski propagandni plakat, 1920.
Josif Staljin predstavljen na tipičnom patriotskom sovjetskom posteru.
Vojna parada na Dan Oktobarske revolucije u Moskvi 1977. godine.

Staljin je isticao centralistički sovjetski socijalistički patriotizam koji je govorio o kolektivnom „sovjetskom narodu“ i identifikovao Ruse kao „stariju braću sovjetskog naroda“.[5] Tokom Drugog svetskog rata, sovjetski socijalistički patriotizam i ruski nacionalizam su se spojili, prikazujući rat ne samo kao borbu komunista protiv fašista, već više kao borbu za nacionalni opstanak.[5] Tokom rata, interesi Sovjetskog Saveza i ruske nacije bili su predstavljeni kao isti, i kao rezultat toga Staljinova vlada je prihvatila ruske istorijske heroje i simbole i uspostavila defakto savez sa Ruskom pravoslavnom crkvom.[5] Sovjetska vlada je rat opisala kao Veliki otadžbinski rat.[5] Posle rata, nacionalizam je zvanično uključen u ideologiju Sovjetskog Saveza. Nacionalnosti koje su smatrane „nepouzdanim“ bile su proganjane, a tokom Drugog svetskog rata bilo je široko rasprostranjenih smrtonosnih deportacija.[7]

Nikita Hruščov je udaljio politiku sovjetske vlade od Staljinovog oslanjanja na ruski nacionalizam.[5] Hruščov je promovisao pojam naroda Sovjetskog Saveza kao nadnacionalnog „sovjetskog naroda“ koji je postao državna politika nakon 1961.[8] To nije značilo da su pojedine etničke grupe izgubile svoje zasebne identitete ili da će biti asimilirane, već umesto toga promovisao „bratski savez“ nacija koji je nameravao da etničke razlike učini nevažnim.[9] Istovremeno, sovjetsko obrazovanje je naglašavalo „ internacionalističku “ orijentaciju.[9] Mnogi neruski Sovjeti sumnjali su da je ova „sovjetizacija“ paravan za novu epizodu „rusifikacije“, posebno zato što je učenje ruskog jezika postalo obavezan deo sovjetskog obrazovanja, i zato što je sovjetska vlada podsticala etničke Rusi da se isele van Rusije i nastanjuju se u drugim sovjetskim „republikama“.[9]

Napori da se postigne ujedinjeni sovjetski narod bili su ozbiljno oštećeni teškim ekonomskim problemima u Sovjetskom Savezu 1970-ih i 1980-ih, što je rezultiralo talasom antisovjetskog raspoloženja među nerusima i Rusima.[9] Mihail Gorbačov se predstavljao kao sovjetski patriota posvećen rešavanju ekonomskih i političkih problema zemlje, ali nije bio u stanju da obuzda rastući regionalni i sektaški etnički nacionalizam, nakon što se SSSR raspao 1991.[9]

Socijalistički patriotizam i buržoaski nacionalizam[uredi | uredi izvor]

Ljudi u Sankt Peterburgu kao deo Besmrtnog puka, nose portrete svojih predaka koji su se borili u Velikom otadžbinskom ratu.
Pripadnik Oružanih snaga Belorusije odaje počast na Dan pobede 2014. godine pod plaštom sovjetske zastave.

Pod izgledom ostvarenja međunarodnog komunističkog pokreta koji je bio posebno jak u to vreme, Lenjin je odvojio patriotizam na ono što je definisao kao proleterski, socijalistički patriotizam od buržoaskog nacionalizma.[10] Lenjin je promovisao pravo svih nacija na samoopredeljenje i pravo na jedinstvo svih radnika unutar nacija, ali je takođe osudio šovinizam i tvrdio da postoje i opravdana i neopravdana osećanja nacionalnog ponosa.[11] Lenjin je eksplicitno osudio konvencionalni ruski nacionalizam kao „velikoruski šovinizam“, a njegova vlada je nastojala da prilagodi višestruke etničke grupe u zemlji stvaranjem republika i podrepubličkih jedinica kako bi neruskim etničkim grupama obezbedila autonomiju i zaštitu od percipirane ruske dominacije.[5] Lenjin je takođe nastojao da uravnoteži etničku zastupljenost rukovodstva zemlje promovisanjem neruskih zvaničnika u Komunističkoj partiji Sovjetskog Saveza kako bi se suprotstavili velikom prisustvu Rusa u Partiji.[5] Međutim, čak i u ovom ranom periodu sovjetska vlada se povremeno pozivala na ruski nacionalizam kada mu je bila potrebna podrška – posebno na sovjetskim pograničnim područjima u ranim godinama Sovjetskog Saveza.[5]

Navodi se da je savremeni kineski nacionalizam u Narodnoj Republici Kini, posebno varijanta koju je podržala Komunistička partija Kine, napravljen po uzoru na sovjetski nacionalizam.[5]

Savremeni sovjetski patriotizam[uredi | uredi izvor]

U savremenoj Rusiji, često se kaže da Komunistička partija Ruske Federacije sledi ideologiju sovjetskog patriotizma.[12]

U mnogim postsovjetskim državama kao što su Rusija, Ukrajina, Moldavija, Belorusija, Kazahstan i druge, postoji nostalgija za Sovjetskim Savezom, pre svega kod starije generacije ljudi.[13][14] Sovjetsku simboliku i propagandu su ruske snage koristile tokom rusko-ukrajinskog rata (posebno tokom ruske invazije na Ukrajinu 2022. godine), da bi legitimisale akcije ruskih snaga u Ukrajini.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ The Current digest of the Soviet press, Volume 39, Issues 1-26. American Association for the Advancement of Slavic Studies, 1987. Pp. 7.
  2. ^ a b Dobrenko, Evgeny (2020-07-14). Late Stalinism (na jeziku: engleski). Yale University Press. str. 466. ISBN 978-0-300-19847-8. 
  3. ^ Luckyj, George S. N. (1990). Literary Politics in the Soviet Ukraine, 1917-1934 (na jeziku: engleski). Duke University Press. ISBN 978-0-8223-1099-0. 
  4. ^ Delanty, Gerard; Kumar, Krishan (2006-06-14). The SAGE Handbook of Nations and Nationalism (na jeziku: engleski). SAGE. str. 413. ISBN 978-1-4462-0644-7. 
  5. ^ a b v g d đ e ž z i Motyl 2001, str. 501.
  6. ^ „V SSSR vse bыlo samoe lučšee! Na samom dele net Glavnыe mifы o «zolotom veke» — pozdnem Sovetskom Soюze”. 
  7. ^ Naimark, Norman M. (2002-09-19). „The Background to the 1944 Deportations / Chechens and Ingush / The Chechens-Ingush during World War II”. Fires of Hatred: Ethnic Cleansing in Twentieth-Century Europe (na jeziku: engleski). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-97582-8. 
  8. ^ Motyl 2001, str. 501–502.
  9. ^ a b v g d Motyl 2001, str. 502.
  10. ^ The Current digest of the Soviet press, Volume 39, Issues 1-26. American Association for the Advancement of Slavic Studies, 1987. Pp. 7.
  11. ^ Christopher Read. Lenin: a revolutionary life. Digital Printing Edition. Oxon, England, UK; New York, New York, USA: Routledge, 2006. Pp. 115.
  12. ^ Bozóki & Ishiyama, str. 245
  13. ^ „Nostalьgiя po SSSR” [Nostalgia for the USSR] (na jeziku: ruski). levada.ru. 19. 12. 2018. 
  14. ^ „Russia vs. Ukraine: More Russians Want the Soviet Union and Communism Back Amid Continued Tensions”. Newsweek. 19. 12. 2018. Pristupljeno 20. 12. 2018. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Совјетски_патриотизам&oldid=27731274”