Sokolnica
Sokolnica ili Sokolac je utvrđenje u Srbiji koje se jedini put u izvorima pominje u delu Konstantina Filozofa „Život Stefana Lazarevića despota srpskog“, u vezi dešavanja koja se datiraju u 1413. godinu. Većina istoričara ovo utvrđenje identifikuje sa današnjim Soko Gradom kod Soko Banje, ali ima onih istoričara koji osporavaju ovu identifikaciju.
Pominjanje utvrđenja[uredi | uredi izvor]
U završnoj fazi građanskog rata koji je zahvatio Otomansku imperiju posle bitke kod Angore (1402) i smrti sultana Bajazita (1389—1403), njegov sin Musa je na početku svog pohoda na Srbiju 1412-1413. godine, napao bega Hamzu, koji se odmetnuo od njegove vlasti. Tvrđave Svrljig i Sokolnica, koje je držao su zauzete, on je zarobljen i poslan u prestonicu Hadrijanopolj, a lokalno stanovništvo je raseljeno, pošto je pružalo podršku despotu Stefanu (knez 1389—1402, despot 1402—1427). Nakon toga, Musa je svoj pohod nastavio upadom u Srbiju, prvo je zauzeo Lipovac i Bovan, posle čega upada u Moravsku dolinu i osvaja Stalać, Petrus, Kruševac i Koprijan.
Problem sa identifikacijom[uredi | uredi izvor]
U starijoj literaturi, Sokolnica se redovno identifikuje sa Soko Gradom, što je slučaj i sa novijim naučnim radovima, ali je ovu identifikaciju osporio Siniša Mišić. On ukazuje na nekoliko problema u ovoj identifikaciji:
- etimologija imena
- pravac Musinog prodora (on smatra da se Musa kretao iz doline Svrljiškog Timoka preko južnih oboda Device i Ozrena, na čijem se jugoistočnom delu nalazi Lipovac, dok se Soko Grad nalazi u severozapadnom podnožju Device)
- nema potvrde da je Soko Grad u to doba (1413) bio aktivno utvrđenje
- oblast oko Soko Grada se u to doba (1413) nalazila u sastavu Srpske despotovine, a ne Otomanske imperije
Umesto Soko Grada, on smatra da bi Sokolnica mogli biti neistraženi ostaci utvrđenja kod Gradišta pored Gornje Sokolovice, jugoistočno od Knjaževca.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mišić, Siniša, ur. (2010). Leksikon gradova i trgova srednjovekovnih srpskih zemalja: prema pisanim izvorima (na jeziku: srpski). Beograd: Zavod za udžbenike. str. 275-276. ISBN 978-86-17-16604-3. Pristupljeno 10. 10. 2023.