Spomen-kompleks Kadinjača
Spomen-kompleks Kadinjača kod Užica, na prevoju između sela Volujac i Zaglavak, svedoči o novembarskim danima 1941. godine kada su pripadnici Radničkog bataljona Užičkog partizanskog odreda, kojim je komandovao Andrija Đurović, pružili žestok otpor daleko nadmoćnijem neprijatelju koji je u tom periodu sprovodio ofanzivu na oslobođenu teritoriju „Užičke republike“. Borci Radničkog bataljona hrabro su stradali u bici na Kadinjači 29. novembra 1941. godine. Neprijateljske snage su probile poslednju odbranu slobodnog Užica, ali heroizam tih junaka ostao je upamćen u vremenima koja su usledila.
Spomen kompleks Kadinjača predstavlja memorijalni prirodni spomenik.
Opis[uredi | uredi izvor]
Sam kompleks predstavlja složenu arhitektonsko-muzeološku celinu koji čini niz segmenata građenih u periodu između 1952. i 1979. godine. U prvoj fazi, godine 1952. na Kadinjači je podignut spomenik piramidalnog oblika pod kojim se nalazi kosturnica u kojoj počivaju posmrtni ostaci pripadnika Radničkog bataljona stradalih tokom bitke na Kadinjači.
Znatno proširenje i obogađenje kompleks je doživeo 1979. godine kada je, po projektu čiji su autori vajar Miodrag Živković i arhitekta Aleksandar Đokić, okončano njegovo uređenje čime je on dobio svoj današnji izgled. Čitav memorijalni kompleks svečano je otvorio predsednik Republike Josip Broz Tito 23. septembra 1979. godine.[1]
Kompleks se sastoji od tri celine:[1]
- amfiteatar Užičke republike
- aleja Radničkog bataljona
- visoravan slobode
Poseban segment kompleksa čini muzejska postavka u Spomen domu, sa preko tri stotine autentičnih predmeta i dokumenata mahom u vezi sa pripadnicima Radničkog bataljona. U pitanju su lični dokumenti, fotografije, arhivska građa, oružje i drugi trodimenzionalni eksponati.
Na Memorijalnom spomeniku su zapisani stihovi užičkog pesnika Slavka Vukosavljevića:
| „ | Rođena zemljo jesi li znala? Tu je pogino bataljon ceo... Noću je i to zavejo vetar. |
” |
Partizanov drvored[uredi | uredi izvor]
Kao deo spomen kompleksa, naspram spomenika, 1984. godine, prilikom smotre partizana Jugoslavije, podignut je park sa 88 stabala u čast Josipa Broza Tita, kao znak sećanja na godine njegovog života, sa primercima trofejnog artiljerijskog oruđa.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Spomen dom Kadinjača -
Pogled iz vazduha -
Pogled sa strane -
Prva od skulptura u kolonadi -
Statue pored staze -
Ploča sa Titovim govorom -
Jedna od ploča sa stihovima na centralnom spomeniku -
Partizanov drvored -
Partizanov drvored -
Partizanov drvored -
Tito u obilasku Kadinjače 27. novembra 1966.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Baza nepokretnih kulturnih dobara: Spomenički kompleks Kadinjača Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. decembar 2013), pristupljeno 28. 11. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Propaganda i javni narativi u socijalističkoj Jugoslaviji : zbornik radova / [urednici Bojana Bogdanović, Kristijan Obšust] = The propaganda and public narratives in Socialist Yugoslavia : proceedings ; [editors Bojana Bogdanović, Kristijan Obšust]. Novi Sad: Arhiv Vojvodine ; Beograd : Etnografski institut SANU, (Beograd : Službeni glasnik). 2021. COBISS.SR 39328009
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Fotografije Kadinjače Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. jul 2011)
- Obnavlja se Kadinjača („Politika“, 25. januar 2012)
