Stari nadgrobni spomenici u Gornjoj Crnući

Stari nadgrobni spomenici u Gornjoj Crnući
Groblje u Gornjoj Crnući
Opšte informacije
Mesto	Gornja Crnuća
Opština	Opština Gornji Milanovac
Država	Srbija

Stari nadgrobni spomenici u Gornjoj Crnući (Opština Gornji Milanovac)) predstavljaju relativno dobro očuvanu spomeničku celinu i važan izvor podataka za proučavanje istorije ovog kraja.

Gornja Crnuća

Planinsko selo Gornja Crnuća prostire se na južnim padinama planine Rudnik i dolinskim stranama Osjačkog potoka, severno od regionalnog puta Gornji Milanovac-Kragujevac. Susedna sela su Donja Crnuća, Prnjavor (Gornji Milanovac), Majdan (Gornji Milanovac) i Svračkovci, dok se selo sa severoistoka u znatnoj dužini graniči sa kragujevačkom Kamenicom. Gornja Crnuća dva zaseoka: Dugo polje i Šatorovac.

Zbog rudnog bogatstva ovaj prostor je bio naseljen još u praistorijsko i antičko doba. Na uzvišenju Gradina (909 metara) sačuvani su ostaci srednjovekovnog utvrđenja poznatog kao „Jerinin grad”. Pre Kosovskog boja selo se zvalo Beluća, nakon čega je naziv promenjen u Crnuća zbog pogibije velikog broja žitelja. Naselje se pominje u povelji Đurđa Brankovića iz 1429. godine. U turskim defterima pominje se kao vojničko selo. Sadašnje naselje nastalo je krajem 18. i početkom 19. veka, na mestu nekadašnjih katuna. Naseljavanje je započelo u vreme Prvog srpskog ustanka stanovništvom iz Starog Vlaha i Crne Gore.

U Gornjoj Crnući živeo je knez Miloš Obrenović, koji je 1814. godine u blizini manastira Vraćevšnica sazidao konak u kome je doneta odluka o podizanju Drugog srpskog ustanka i odakle je upravljao Srbijom sve do 1818. godine, kada je Kragujevac proglašen prestonicom.

Seoska slava je Druge Trojice.

Seosko groblje

Na omanjem groblju sačuvan je znatan broj starih nadgrobnih spomenika, od kojih neki zbog dugih natpisa imaju značaj prvorazrednog dokumenta. Brojčano dominiraju krstovi različitih formi i dimenzija i omanji stubovi. Zastupljeno je i više „cirklaša” od studeničkog mermera, kao i spomenici u obliku stuba sa „kapom”, na kojima su prikazani likovi pokojnika u karakterističnoj narodnoj nošnji.

Galerija

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Literatura

• Dudić, Nikola (1995). Stara groblja i nadgrobni belezi u Srbiji. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture; Prosveta. ISBN 978-86-80879-07-9. 
• Nikolić, Radojko (1998). Kamenopisci narodnog obraza : kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: Litopapir. 
• Krstanović, Božidar; Radonjić Živkov, Estela; Kesić-Ristić, Sanja (2012). Narodno graditeljstvo opštine Gornji Milanovac. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd. ISBN 978-86-6299-006-8. 
• Vučićević, Dr Slobodan (2016). Gornji Milanovac i njegova sela. Beograd: Kulturno-prosvetna zajednica Srbije. ISBN 978-86-7596-190-1. 
• Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka : o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (2, dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2. 

Spoljašnje veze

• Poreklo