Stećci u Ljubljenici
| Stećci u Ljubljenici | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Stećci - srednjovekovni nadgrobni spomenici |
| Mesto | Ljubljenica, Bosna i Hercegovina |
| Kriterijum | kulturna: iii, vi |
| Referenca | 1504 |
| Upis | 2016. (41. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/1504 |
Nekropola sa stećcima na lokalitetu Pravoslavnog groblja u selu Ljubljenici predstavlja nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine[1] i nepokretno kulturno dobro Republike Srpske. Nalazi se u selu Ljubljenica, opština Berkovići, Republika Srpska.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Ljubljenica je selo koje je vazdušnom linijom udaljeno oko 9 kilometara severno od Stoca i oko 4 kilometra jugoistočno od Hodova. Prilaz selu je sa puta Hodovo—Dabrica, od kojih se odvaja na ukrštanju put do Ljubljenice. Selo je udaljeno oko jedan kilometar od pomenutog ukrštanja. Lokalitet je smešten na zaravanku iznad Ljubljenice, pokraj seoskog puta. Unutar ograđenog groblja, većinom suvozidnom ogradom (osim dela oko ulaza koji je u novije vreme delimično ozidan betonom), nalazi se 15 stećaka.
Istorija[uredi | uredi izvor]
U doba razvijenog srednjeg veka tokom 14. i 15. veka područje šire okoline Stoca pripadalo je srednjovekovnoj župi Dubravi.
Selo Hodovo se ne spominje u prvom poimeničnom popisu sandžaka vilajeta Hercegovina sačinjenom u periodu 1475—1477. godine, ali se spominju neka okolna sela kao što je Trijebanj i područje Dubrava. Tu se spominje Džemat vojvode Petra – drugi naziv Hrabrena kao timarnika i njegovog brata Vukića. Vukić Hrabren bio je bliski rod sa Miloradovićima, ali nije bio pravi vojvoda. Nekropola u Hodovu pripadala je teritoriji kojom su vladali potomci vojvode Stefana Miloradovića iz vojvodske porodice Hrabrena-Miloradovića u 15. i 16. veku. Hrabreni-Miloradovići pripadali su vlaškom rodu Hrabrena i katunarskoj i vojvodskoj porodici Miloradovića. Rodonačelnik porodice Miloradovića je bio Milorad koji je živeo u drugoj polovini 14. veka. Njegov sin Stjepan živeo je od druge polovine ili kraja 14. do sredine 15. veka. Stefan Miloradović je sa vojskom oblasnog gospodara Petra Pavlovića uz pomoć osmanskih četa napao predeo oko Slivna koji je pripadao teritoriji Dubrovačke republike. Stefan je prema istorijskim izvorima imao dva sina - Petra i Radoja. Petar Stefanović javlja se u dubrovačkoj arhivskoj građi u periodu 1473—1488. godine, kada je umro. Bio je vojvoda Donjih Vlaha.[2] Posle Petrove smrti od Hrabrena je bio najznačajniji Vukić Hrabren koji se javlja u spisima Dubrovačke republike od 1489. do 1496. godine. Verovatno je bio katunar Hrabrena. Drugi Stefanov sin bio je Radohna (Radoje) koji je imao sina Pavka.[3] Radoje je pokopan u Radimlji, a spomenik mu je podigao brat vojvoda Petar.[4] O porodici Radohnića nema sigurnih istorijskih podataka, a kako Vego piše “ukoliko se ovde ne radi o porodici kneza Pavka, verovatno unuka Stefana Miloradovića”, koji je živeo u drugoj polovini 15. ili čak prvoj polovini 16. veka.[3][5]
Izgled[uredi | uredi izvor]
Na lokalitetu Pravoslavnog groblja stećci su razasuti po skoro čitavom grobljanskog prostoru i izvan njega. Tu se nalazi 15 spomenika (2 ploče, 12 sanduka i 1 sljemenjak). Stećci su jako dobro klesani i dosta dobro očuvani. Neki su nagnuti i utonuli. Orijetisani su u pravcu zapad–istok i primećuje se tendencija nizanja u redove sever–jug. Prilikom tehničkog snimanja dat je opis samo ukrašenih stećaka. Unutar nekropole na betonskoj podlozi postavljena je memorijalna ploča podignuta žrtvama iz Drugog svetskog rata. Ploča je sastavljena iz dva dela, rađena od mermera i sadrži spisak imena dveju porodica (Vukosav i Gelo) stradalih 28. maja 1941. godine.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Nekropola sa stećcima na lokalitetu Pravoslavnog groblja u selu Ljubljenici, nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. Službeni glasnik BiH, broj 3/10
- ^ Bogumil Hrabak, O hercegovačkim vlaškim katunima prema poslovnoj knjizi Dubrovčanina Dživana Pripčinovića. Glasnik Zemaljskog muzeja u Sarajevu, nova serija, sveska 11, Istorija i etnografija, Sarajevo, 1956
- ^ a b Marko Vego, Novi i revidirani natpisi iz Hercegovine. Glasnik Zemaljskog muzeja, nova serija, sveska 17, Sarajevo, 1962
- ^ Alojz Benac, Radimlja. Zemaljski muzej u Sarajevu, Sarajevo, 1950
- ^ Marko Vego, Zbornik srednjovekovnih natpisa iz Bosne i Hercegovine 2. Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, Sarajevo, 1964
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Službeni glasnik BiH, broj 3/10
- Stećci u Ljubljenici na sajtu Plemenito Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. avgust 2016)
- Marko Vego, Naselja bosanske srednjovekovne države. Svjetlost, Sarajevo, 1957
- Marijan Venzel, Ukrasni motivi na stećcima. IP Veselin Masleša, Sarajevo, 1964
- Šefik Bešlagić, Novopronađeni natpisi na stećcima. Naše starine 11, Sarajevo, 1967
- Šefik Bešlagić, Stećci Hodova. Anali Historijskog instituta Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti u Dubrovniku, godina 12, Dubrovnik, 1970
- Nedim Filipović, Vlasi i uspostava timskog sistema u Hercegovini. Godišnjak, knjiga 2, Centar za balkanološka ispitivanja, knjiga 10, Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, Sarajevo, 1974
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Ugroženi spomenici u Bosni i Hercegovini Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. maj 2016)
