Treći diverzantski bataljon NOV i PO Hrvatske

Treći diverzantski bataljon NOV i PO Hrvatske formiran je 28. novembra 1943. u Vrtlinskoj kraj Čazme. Sastojao se od tri čete: moslavačke, prigorsko-zagorske i kalničke. Nakon formiranja brojao je 125 boraca i rukovodilaca diverzanata. Za komandanta bataljona imenovan je Mirko Palčić, a za političkog komesara Karlo Požar. Zamenik komandanta bio je Dušan Kosijer, a zamenik političkog komesara Franjo Kapusta.

Formiranje bataljona predstavljalo je novu fazu u organizaciji diverzantskih dejstava. U prethodnom periodu, diverzantskim akcijama bavile su se nespecijalizovane jedinice (odredi, čete i bataljoni), ili specijalizovane diverzantske grupe u njihovom sastavu. Na teritoriji Hrvatske formirana su tri diverzantska bataljona (Prvi, Drugi i Treći). Oni su se nalazili pod komandom Diverzantske sekcije Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske i štabova korpusa i operativnih zona na čijoj teritoriji su bili bazirani i izvršavali zadatke. Treći diverzantski bataljon dejstvovao je na području 2. operativne zone Hrvatske te je, u pogledu izvođenja akcija i sadejstva, potpadao pod komandu štaba Druge operativne zone Hrvatske i Diverzatske sekcije Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske.

Osnova za formiranje 3. diverzantskog bataljona bile su Moslavačka diverzantska četa, pojedine grupe diverzanata na području severozapadne Hrvatske i jedna desetina Drugog diverzantskog bataljona. Od jednog dela ovih snaga popunom borcima iz Zagrebačkog i Moslavačkog NOP odreda, formirana je 1. diverzantska četa sa dva voda od po dve desetine. 2. diverzantska četa formirana je od postojećih diverzantskih grupa, desetine 2. diverzantskog bataljona i 23 borca Zagrebačkog NOP odreda. Treća diverzantska četa je formirana od bjelovarskih i kalničkih diverzanata, kao i popunom novih boraca Kalničkog i Bjelovarskog NOP odreda.

Čete Trećeg diverzantskog bataljona imale su sledeći raspored i zadatke:

• 1. četa (moslavačka) na glavnoj pruzi Zagreb-Novska od Dugog Sela do Banove Jaruge;
• 2. četa (prigorsko-zagorska) na glavnoj pruzi Zagreb-Dugo Selo, Zagreb-Zidani Most i Zagreb-Klanjec (reka Sutla);
• 3. četa (kalnička) na železničkim prugama Križevci-Bjelovar i Bjelovar-Garešnica, sa zadatkom da proširi svoja dejstva i u Međimurje.

Prilikom osnivanja Desetog zagrebačkog korpusa NOVJ 19. januara 1944, Treći diverzantski bataljon ušao je u sastav ovog korpusa.

Literatura

• Bošnjak, Ljubomir (1983). DIVERZANTSKA DEJSTVA U NARODNOOSLOBODILAČKOM RATU 1941-1945. Beograd: Vojnoistorijski institut. Arhivirano iz originala 11. 09. 2011. g. Pristupljeno 12. 07. 2011.