Pređi na sadržaj

Trifun Dimić

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Trifun Dimić
Lični podaci
Datum rođenja(1956-09-29)29. septembar 1956.
Mesto rođenjaGospođinci, Srbija
Datum smrti13. septembar 2001.(2001-09-13) (44 god.)
Mesto smrtiNovi Sad, Srbija

Trifun Dimić (Gospođinci 29. februar 1956. — Novi Sad 13. septembar 2001) bio je srpski književnik, prevodilac, filolog, kulturni antropolog, kritičar, pokretač i vođa romskih kulturnih akcija.[1] Poznat kao „otac romske pismenosti” i „romski Vuk Karadžić”, ceo svoj život posvetio je emancipaciji romskog naroda.[2]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Trifun Dimić rođen je u malom vojvođanskom gradu Gospođinci 29. februara 1956. godine. Čitav život posvetio je svom romskom narodu i njegovoj emancipaciji. Bio je jedan od najvećih romologa na svetu.[3] Živeo je u Novom Sadu.

Trifun Dimić je u početku sakupljao i beležio dela narodnog usmenog stvaralaštva, tako da je 1979. godine na srpskom i romskom objavio zbirku pesama Dolazeći sa vašara i Kletve, zakletve i blagoslovi Roma 1984. godine, a 1996. godine u izdanju Matice romske Narodnu romsku poeziju u Vojvodini.

Pored romskog usmenog stvaralaštva interesovala ga je i duhovnost pa je prevodio kapitalna književna dela. Objavio je prevod na romski jezik Pesme nad pesmama iz Starog zaveta, 1987. godine, a potom 1991. i prvi prevod Novog zaveta, da bi 1997. godine objavio i prevod Biblijskog petoknjižja. Od posebnog značaja prevod crkvene knjige Služebnik, 1993. godine, zahvaljujući kom je prvi put u svetu održana Liturgija na romskom jeziku, 8. aprila 1993. godine u Sabornoj crkvi u Novom Sadu. Preveo je i muslimansku svetu knjigu Kuran. Preveo je Ep o Gilgamešu.[2]

Objavio nekoliko zbirki pesama među kojima su Pogubi, Bože, one drumove, 1993. godine, Vreme samoće 1996. godine i Stopala u prašini, 1998. godine, zatim je objavio studiju Sveta Petka od Epivata do Jaša, 1996. godine, udžbenik Pismenica, 1995. godine i mnoga druga dela.[2]

Dimić je pisao poeziju, prozu, filološke i istorijske studije, a bavio se i novinarstvom. Bio je pokretač i urednik naučno-stručnog časopisa „Romologija”, koji je od 1989. godine izlazio na srpskom i na romskom jeziku, a isto tako i časopisa za romsku kulturu i književnost „Reč Roma”, koji je izlazio od 1994. godine, u izdanju Društva Vojvodine za jezik, književnost i kulturu Roma, koje je takođe on osnovao. Putem izdanja ovog Društva predstavljeni su skoro svi romski pisci u tadašnjoj Jugoslaviji.[3]

Osnovao je, 1996. godine, Maticu romsku u kojoj je do svoje smrti bio predsednik. Radeći u Matici, napravio je mnoštvo planova po pitanju razvijanja romske kulture i jezika, od kojih je mnoge ostvario.[4]

Značajan je i njegov rad na polju obrazovanja na romskom jeziku. Sačinio je nastavni plan i program za nastavni predmet Jezik i nacionalna kultura Roma, koji je odobrila Vlada Republike Srbije, Ministarstvo za prosvetu, 9. novembra 1998. godine, a 2000. godine objavio je i prvi Bukvar na romskom jeziku. Održavanje fakultativne nastave na romskom jeziku počelo još 1996. godine, najpre u Vojvodini za 72 učenika, uzrasta od I—VII razreda osnovne škole, u tri odeljenja u Obrovcu i dva odeljenja u Tovariševu, da bi se ubrzo proširilo i u drugim mestima, kako u Vojvodini tako i van nje.[3]

Preminuo je u Novom Sadu, 13. septembra 2001. godine.[1]

Za njegov doprinos grad mu se odužio dodelivši jednoj od ulica njegovo ime. Njegovo ime nosi i ogranak Gradske biblioteke u Novom Sadu.[5]

Dela[uredi | uredi izvor]

Objavio je preko stotinu stručnih radova iz oblasti romanskih nauka i romske literature. Uredio je i objavio preko trideset knjiga o mnogim romskim i srpskim piscima.[1]

  • Kana avavas ando foro / Dolazeći sa vašara, 1979,
  • Kletve, zakletve i blagoslovi, 1984,
  • Nacionalna romska poezija, 1986,
  • Pesma nad pesmama (pevanje na romskom jeziku), 1988,
  • Sv. Jovanovo Jevanđelje Isusa Hrista (prevedeno na romski jezik), 1989,
  • Novi zavet (prevod na romski jezik), 1991,
  • Pesma nad pesmama (prevod na romski), 1991,
  • Službenik (na srpskom i romskom jeziku), 1993,
  • Pogubi, Bože, one drumove, 1993,
  • Lil ramosarimako/ Pismenica(udžbenik), 1995,
  • Sveta Petka od Epivata do Jaša, 1996,
  • Gilgameš (prepev na romski jezik), 1996,
  • Vreme samoće, 1996,
  • Biblijski petoknjižje (prevod na romski jezik), 1997,
  • Tradicionalna romska književnost, 1997,
  • Stopala u prašini, 1998.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v „TRIFUN DIMIĆ”. sveske.ba. Pristupljeno 10. 4. 2020. 
  2. ^ a b v „Godišnjica rođenja “romskog Vuka Karadžića””. bizlife.rs. Arhivirano iz originala 10. 04. 2020. g. Pristupljeno 10. 4. 2020. 
  3. ^ a b v „JEDAN ŽIVOT, JEDAN PUT, JEDAN SAN...”. riznicasrpska.net. Arhivirano iz originala 11. 03. 2022. g. Pristupljeno 10. 4. 2020. 
  4. ^ „Sećanje na pesnika i romologa Trifuna Dimića”. izkrugavojvodina.org. Pristupljeno 10. 4. 2020. 
  5. ^ „SVENKA SAVIĆ: Rođendan romologa Trifuna Dimića”. autonomija.info. Arhivirano iz originala 10. 04. 2020. g. Pristupljeno 10. 4. 2020. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Acković, Dragoljub (2005). Trifun Dimić : 1956-2001. Novi Sad: Zavod za kulturu Vojvodine. ISBN 86-85083-13-3. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Трифун_Димић&oldid=27791541”