1. milenijum
| Milenijumi: | |
|---|---|
| Vekovi: |
Greška: nije pronađena nijedna validna veza na kraju linije 2.
1. milenijum je milenijum, odnosno period koji je započeo 1. januara 1. godine (nove ere), a završio 31. decembra 1000. godine.
Pregled[uredi | uredi izvor]
Period je karakterističan po tome što se u njegovo vreme prvi put beleži razvoj potpuno samonikle civilizacije na zapadnoj hemisferi, odnosno mezoameričke civilizacije, od kojih se najviše ističe civilizacija Maja koja doživljava svoj vrhunac, poznat kao tzv. klasično doba, koje se desilo između 600—900 godine na području Meksika.[1]
Isti period beleži i burne promene u istočnoj hemisferi, pri čemu je karakteristična sasvim drugačija sudbina dveju svetskih carstava koja su njome dominirale na samom početku. Na istoku, veliko Kinesko carstvo pod dinastijom Han raspalo se na tri suparničke države i time započelo viševekovni period političke nestabilnosti poznat kao Šest dinastija (od 220 ili 222—589)[2]. On je završen obnovom državnog jedinstva pod dinastijama Sui i Tang, iako će Kina ponovno biti podeljena pred kraj perioda. Uprkos nizu ratova i razaranja, u tom periodu je zabeležen procvat kulture, kojoj je delom doprinelo i širenje budizma u Kini, kao i niz tehničkih inovacija. Slični kulturni i tehnološki trendovi se beleže i u drugim delovima istočne Azije, pri čemu se posebno ističe Japan u kome se razvija civilizacija pod snažnim kineskim uticajem.
Na zapadu Rimsko carstvo nakon dva veka relativnog mira i blagostanja, koji se smatra vrhuncem antičke civilizacije, počinje da slabi i postaje sve manje sposobno da se odbrani od najezde varvara sa severnih granica koja će konačno dovesti do njegovog nestanka, s time da će istočni deo nastaviti da postoji kao Vizantijsko carstvo. Većina godinu 476. vidi kao kraj Zapadnog rimskog carstva kada je Romul Avgustul bio prinuđen da abdicira u korist germanskog Odoakra.[3] Ti su procesi tekli uporedno s pojavom nove religije poznate kao hrišćanstvo, koja se širila kako unutar samih granica Carstva, tako i među varvarima, čije se kretanje, poznato kao Velika seoba naroda, nastavljeno i nekoliko vekova nakon pada Carstva te bitno promenilo etničku kartu Evrope i stvorilo uslove za stvaranje budućih nacionalnih država. Mesto nekadašnjeg svetovnog autoriteta rimskih careva preuzima rimski biskup, odnosno papa, a antički period, odnosno Stari vek zamenjuje srednji vek.
Na području Jugozapadne Azije su iscrpljujući ratovi između hršćanskog Vizanta i zoroastristčkog persijskog Sasanidskog carstva ojačali važnost Arabije, gde se javlja nova religija poznata kao islam. Ona će dati snažan podsticaj Arapima da krenu u osvajanja koja će brzo stvoriti novo svetsko carstvo poznato kao halifat, u kome će na temeljima ranijih kultura započeti islamsko zlatno doba.
Većina demografskih procena o svetskom stanovništvu navodi kako je ono u uporedu s prethodnim milenijumom raslo prilično sporo, odnosno kako se možda čak i značajno smanjilo, pri čemu se kao razlozi za to najviše spominju neprestani ratovi, kuge i promena klime koja je opustošila istočnu hemisferu.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Jovanović, Jelka, ur. (2006). „Hronologija istorijskih događaja”. Ilusrovana istorija sveta: velika porodična enciklopedija. Mladinska knjiga. str. 718. ISBN 978-86-84213-42-8.
- ^ Wilkinson 2000, str. 11.
- ^ Isaac Asimov. Asimov's Chronology of the World. Harper Collins, 1989. pp. 110.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Jovanović, Jelka, ur. (2006). „Hronologija istorijskih događaja”. Ilusrovana istorija sveta: velika porodična enciklopedija. Mladinska knjiga. str. 718. ISBN 978-86-84213-42-8.
- Wilkinson, Endymion (2000). Chinese history: A manual (Revised and enlarged izd.). Cambridge: Harvard University, Asia Center for the Harvard-Yenching Institute. str. 11—. ISBN 978-0-674-00249-4.