Ilija Birčanin (pukovnik)
| Ilija Birčanin | |
|---|---|
 Pukovnik Ilija Birčanin sa Ordenom Svetog Save | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 28. jun 1895. |
| Mesto rođenja | Valjevo, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1944. (48/49 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, DFJ |
| Vojna karijera | |
| Vojska |  Vojska Kraljevine Srbije Jugoslovenska vojska Srpska državna straža |
| Čin |  pukovnik |
| Odlikovanja |  |
Ilija Birčanin (Valjevo, 28. jun 1895 — Beograd, oktobar 1944) bio je srpski i jugoslovenski lekar, hirurg, sanitetski pukovnik Jugoslovenske vojske i nosilac Ordena Svetog Save. Za vreme Drugog svetskog rata je bio pripadnik Srpske državne straže.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 28. juna 1895. godine u Valjevu.[1] Bio je srodnik obor-kneza Ilije Birčanina, koji je ubijen u Seči knezova 1804. godine, a po kojem je i dobio ime. Otac Marjan N. Birčanin je bio trgovac, narodni poslanik i istaknuti član Liberalne stranke i predsednik valjevske opštine. Pored Ilije, imao je kćerke Katarinu i Stanu.
Ilija je osnovnu školu završio u Valjevu, a potom i Valjevsku gimnaziju u kojoj je bio odličan učenik. Studije medicine je pohađao u Švajcarskoj.
Učestvovao je u Balkanskim ratovima (1912-1913) i Prvom svetskom ratu (1914-1918). Odlikovan je Ordenom Svetog Save. Nakon rata je nastavio vojnu službu kao sanitetski oficir Jugoslovenske vojske. U čin majora je unapređen 1928. godine, u čin potpukovnika 1933, a u pukovnika 1938. godine.
U Drugom svetskom ratu je bio pripadnik Srpske državne straže, formacije Vlade narodnog spasa Milana Nedića.
Uhapšen je od novih vlasti nakon oslobođenja Beograda. Ubijen je između 26. oktobra i 18. novembra 1944. godine.[2] Publicista Marko Lopušina navodi da je ubijen u akciji "Crna tačka".[3] Njegovo ime je objavljeno 27. novembra 1944. godine na naslovnoj strani Politike, u saopštenju Vojnog suda Prvog korpusa NOVJ o suđenju ratnim zločincima u Beogradu, kao jedno od 105 imena streljanih, a uz ime Ilije Birčanina stajalo je: „Agitovao među lekarima i prinuđivao ih da stupe u SDS.”[4]
Unapređenja u činove[uredi | uredi izvor]
| Major | Potpukovnik | Pukovnik |
|---|---|---|
|
|
|
| 1928. | 1933. | 1938. |
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Srpski biografski rečnik, tom 1, odrednica „Birčanin, Ilija M.“, str. 553, Matica srpska, Novi Sad, 2004.
- ^ „Registar žrtava”. Komisija za tajne grobnice ubijenih posle 12. septembra 1944. godine.
- ^ Lopušina, Marko (2019). Ubij bližnjeg svog. Beograd. str. 245. ISBN 978-0-359-82641-4.
- ^ „Saopštenje Vojnog suda Prvog korpusa NOVJ o suđenju ratnim zločincima u Beogradu”. Politika. 11828: 1. 27. novembar 1944.
