Braća Stamenković
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Braća Stamenković (Trajko, Božidar, Petar i Dragi) su bili sinovi Todora i Darinke Stamenković, rođene Malešević. Sva četvorica su bili učesnici Narodnooslobodilačke borbe. Trojica (Trajko, Božidar i Petar) su poginuli, a dvojica (Trajko i Dragi) su proglašeni za narodne heroje Jugoslavije.
- Trajko Stamenković (1909—1942), student prava. Rođen 11. maja 1909. u Leskovcu. Član KPJ od 1928. godine. Godine 1929. uhapšen i osuđen na četvorogodišnju robiju, a posle toga nastavio sa partijskim radom. Godine 1934. izabran za sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, a 1935. ponovo uhapšen i osuđen na šestogodišnju robiju. Godine 1941. učestvovao u begu iz sremskomitrovačkog zatvora i otišao u partizane. Radio na organizovanju rada i života na oslobođenoj teritoriji. Aprila 1942. zarobili ga četnici i predali Gestapou. Bio zatočen u Banjičkom logoru, streljan krajem 1942. godine u Jajincima. Za narodnog heroja proglašen 14. decembra 1949. godine.
- Petar Stamenković, poginuo kao borac NOV i POJ
- Dragi Stamenković (1920—2004), trgovac. Rođen 29. februara 1920. u Leskovcu. Član KPJ od 1937. godine. Bio je jedan od organizatora Narodnooslobodilačke borbe u južnoj Srbiji. Posle oslobođenja društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije, a u periodu od 1964. do 1967. obavljao je funkciju predsednika Izvršnog veća SR Srbije. Umro 17. februara 2004. godine u Beogradu. Nosilac Partizanske spomenice 1941. i Ordena narodnog oslobođenja, Ordenom narodnog heroja odlikovan je 6. jula 1953. godine.
- Božidar Stamenković (1921—1941), radnik. Rođen 1921. u Leskovcu. Od 1939. radio u sindikatima i u SKOJ-u. Bio posebno aktivan u radu među omladinom na Karaburmi. Posle okupacije postao član Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd i učestvovao u formiranju i akcijama mnogobrojnih omladinskih udarnih grupa. Krajem septembra 1941. godine u obračunu sa agentima bio je ranjen i uhapšen. Posle dugog mučenja u „Glavnjači“ sproveden je u Banjički logor i streljan 17. decembra zajedno sa sestrom Desankom.
Braća Stamnković su imali i četiri sestre, koje su takođe učestvovale u Narodnooslobodilačkoj borbi i od kojih su tri poginule:
- Leposava Stamenković-Radonjić (1915—1943), tekstilna radnica. Bila članica KPJ i aktivista radničkog pokreta. Radila na organizovanju tekstilnih radnika na Karaburmi. Bila zatočena u Banjičkom logoru, streljana 1943. godine u Jajincima.
- Desanka Desa Stamenković-Jović, uhapšena je oktobra 1941. godine dok je posećivala svog brata Božidara u pritvoreničkoj bolnici, gde se lečio. Streljana je 17. decembra zajedno sa bratom Božidarom. U toku rata stradala je i njena ćerka Radmila Jović Malecka (1925—1942), maturantkinja koja je bila članica SKOJ-a i učestvovala je u diverzantskim akcijama u Beogradu. Bila je uhapšena početkom januara 1942. na Karaburmi i odvedena u Banjički logor. Streljana je 5. marta 1942. godine.
- Vasilija Cica Stamenković (1924—1941), krojačka radnica. Rođena 1924. u Beogradu. Veoma rano priključila se SKOJ-u, a od 1941. i KPJ. Posle okupacije učestvovala u diverzantskim akcijama u Beogradu. Posle jedne akcije uhapšena je jula 1941. i sprovedena u Banjički logor. Streljana je 19. septembra u prvoj grupi žena.
- Olivera Stamenković (1926—2009)
U znak sećanja na Braću Stamenković njihovo ime nosi Narodni univerzitet „Braća Stamenković“ i Škola za osnovno obrazovanje odraslih „Braća Stamenković“ u Beogradu, na opštini Palilula.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Žene Srbije u NOB, „Nolit“ Beograd. 1975. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
Porodice u Narodnooslobodilačkoj borbi | ||
|---|---|---|
 | ||
