Goraždevac

Koordinate: 42° 38′ 27″ S; 20° 22′ 07″ I / 42.640722° S; 20.368565° I / 42.640722; 20.368565
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Goraždevac
Goraždevac
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaKosovo i Metohija
Upravni okrugPećki
OpštinaPeć
Stanovništvo
 — 2011.570
Geografske karakteristike
Koordinate42° 38′ 27″ S; 20° 22′ 07″ I / 42.640722° S; 20.368565° I / 42.640722; 20.368565
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina457 m
Goraždevac na karti Srbije
Goraždevac
Goraždevac
Goraždevac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj38310
Pozivni broj+381(0)39
Registarska oznakaPE

Goraždevac (alb. Gorazhdec) je naseljeno mesto u Srbiji, u opštini Peć. Administrativno pripada Kosovu i Metohiji, odnosno Pećkom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2011. godine bilo je 570 stanovnika.[a]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Goraždevac je najveće srpsko selo u Metohiji. U naselju se nalazi i sedište SO Peć i Pećkog okruga izmešteno posle rata u pokrajini 1999. godine. Do 1999. godine postojala je i tekstilna fabrika kao projekat fabrike u Peći „ KOPEKS“, ali je od 2000. do 2008. godine služila kao baza mirovnoj misiji NATO-a na Kosmetu KFOR-u. Ali od 2008. ostala je pusta kada su se vojnici KFOR-a premestili u najveću bazu u Pećkom okrugu u Belom Polju. U selu sada se nalazi Dom zdravlja u kome se nalazi medicinsko osoblje: doktor opšte prakse, zubar, laborant i nekoliko medicinskih sestara. Nalazi se i Dom kulture, OŠ „Janko Jovićević“, Gimnazija „Sveti Sava“ (izmeštena iz Peći), Ekonomsko-trgovinska škola „Mileva Vuković“ (izmeštena iz Peći), Elektro-tehnička škola i Mašinska Škola (takođe izmeštene iz Peći), Pošta (pod upravom privremenih vlasti iz Prištine), policijska stanica (u kojoj se nalaze policajci KPS).

Istorija[uredi | uredi izvor]

Goraždevac se prvi put pominje u povelji kralja Stefana Prvovenčanog izdatoj oko 1220. godine manastiru Žiči. Po turskom popisu iz 1485. godine zabeleženo je da u selu ima 28 srpskih kuća, među kojima i dom srpskog popa. Selo je više puta bilo napadano od strane Albanaca, ali uvek bezuspešno. Sve do 13. avgusta 2003. godine kada su ubili dvoje, a ranili četvoro dece dok su se kupala na improvizovanoj plaži reke Bistrice.[1] Počinioci zločina nisu pronađeni.[2] Napadi na Goraždevac su bili i 7. decembra 2015.[3]

U selu postoje nekoliko izvora pijaće vode, spomenik stradalima u ratu na Kosovu, i deci kojoj je presečena mladost na Bistrici.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema popisu iz 1981. godine mesto je bilo većinski naseljeno Srbima. Nakon rata 1999. godine većina Srba nije napuštala Goraždevac.

Etnički sastav prema popisu iz 1981.[4]‍
Srbi
  
 1.038 72,1%
Crnogorci
  
 124 8,6%
Albanci
  
 113 7,8%
Romi
  
 65 4,5%
Muslimani
  
 60 4,2%
Jugosloveni
  
 38 2,6%
Ukupno: 1.440
Etnički sastav prema popisu iz 2011.[5]‍
Srbi
  
 255 44,7%
Albanci
  
 148 25,9%
Romi
  
 80 14%
Egipćani
  
 59 10,3%
Bošnjaci
  
 26 4,6%
Ukupno: 570

Broj stanovnika na popisima:

Demografija[6]
Godina Stanovnika
1948. 889
1953. 1.012
1961. 1.235
1971. 1.411
1981. 1.440
1991. 1.690

Kultura[uredi | uredi izvor]

Crkva brvnara Svetog Jeremije

U selu se nalazi najstarija crkva brvnara u Srbiji, podignuta u 16. veku. Posvećena je Sv. Jeremiji. Na ikonostasu su sačuvane dveri iz 16. veka, a u crkvi nekoliko ikona, knjiga i sveštenih sasuda. Godine 1926. u blizini stare crkve je sagrađena nova crkva, posvećena Pokrovu Sv. Bogorodice.

Pokraj sela protiče Pećka Bistrica, rečica Birka, i takozvani „jaz“ u kome se svakog 14. maja okupa veći deo sela zbog običaja i dugovekovne tradicije, kako bi im zaštitnik sela sv. prorok Jeremija podario plodnu i zdravu godinu. Istog dana litije kruže selom pevajući pesme o postojbini svog naroda.

U Goraždevcu od 2000. godine funkcioniše jedini srpski medij u Metohiji koji predstavlja centar okupljanja mladih i informiše srpsko stanovništvo. Zahvaljujući KOSMA mreži i ostalih medijskih partnera radio Goraždevac plasira informacije iz ovog kraja i u ostale delove Srbije i regiona.

Sport[uredi | uredi izvor]

FK Omladinac je osnovan 1966. Klub je funkcionisao sve do 1999, a nastavio je sa radom 2008. godine. Najveći uspesi kluba su šesnaestine kupa SFR Jugoslavije gde je izgubio od FK Borac Čačak rezultatom 2:1 utakmici u Goraždevcu i učešće u trećoj državnoj ligi.

Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Popis iz 2011. na Kosovu i Metohiji su sproveli organi samoproglašene Republike Kosovo. Ovaj popis je bio bojkotovan od strane velikog broja Srba, tako da je realan broj Srba na Kosmetu znatno veći od onog iskazanog u zvaničnim rezultatima ovog popisa.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Goraždevac: Osam godina od ubistva srpske djece”. Radio televizija Republike Srpske. 13. 8. 2011. Pristupljeno 13. 8. 2011. 
  2. ^ Goraždevac: Deset godina od rafala smrti („Večernje novosti“, 12. avgust 2013)
  3. ^ „Saopštenje za javnost Eparhije raško-prizrenske (SPC, 8. decembar 2015)”. Arhivirano iz originala 10. 12. 2015. g. Pristupljeno 09. 12. 2015. 
  4. ^ Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. godine pod2.stat.gov.rs
  5. ^ Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
  6. ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Bukumirić, Mileta (2007). Život Srba u Goraždevcu. Beograd. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Гораждевац&oldid=27361720”