Zgrada Prve javne biblioteke u Nišu

Zgrada Prve javne biblioteke u Nišu

Opšte informacije
Mesto	Niš
Opština	Medijana
Država	Srbija
Vreme nastanka	1889..
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Vlasnik	Grad Niš
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
www.nbss.rs

Zgrada Prve javne biblioteke u Nišu je zaveštana kuća vladike niškog Jeronima i nalazi se na uglu ulica Jeronimove i Orlovića Pavla u Nišu.

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Prva javna biblioteka u Nišu, otvorena je još 1868. godine za vreme upravljanja Abdurhad-paše. Bila je smeštena u dve dograđene prostorije uz severni zid Bali-begove džamije na mestu gde je danas ulazni trem džamije.^[1] Poznata je i kao Prva turska javna biblioteka.

Odmah po oslobođenju od Turaka, pored školskih knjižnica Niš je već 1879. godine dobio prvu knjižaru, a odmah za njom i čitaonicu, osnovanu zalaganjem profesora Gimnazije, naročito Stevana Sremca kao "delovođe niške čitaonice".^[2]

Odlučan korak ka osnivanju javne biblioteke Niša ostvaren je testamentom niškog episkopa Jeronima od 13. maja 1894. godine, kojim je zaveštao svoje imanje sa kućom, novac i 2000 knjiga.^[3]^[4] Biblioteka je u kuću episkopa Jeronima Jovanovića useljena krajem leta 1904. godine.

Arhitektura[uredi | uredi izvor]

Kuća je prizemna s, sa pet prostorija i podrumom na svod. Podignuta je u duhu građanske arhitekture, pre 1889. godine, pošto je te godine njen vlasnik, vladika Jeronim Jovanović postao episkop Niške eparhije^[5]

Zgrada danas[uredi | uredi izvor]

Zgrada je danas u lošem stanju i zahteva hitnu restauraciju.

Spomenik kulture[uredi | uredi izvor]

Zgrada u Jeronimovoj ulici, kao značajan spomenik prvih koraka bibliotekarstva grada, stavljena je 1987. godine pod zaštitu zakona.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Turistička Organizacija Niš”. Arhivirano iz originala 29. 05. 2013. g. Pristupljeno 13. 09. 2014. Tekst „ Turistička ponuda ” ignorisan (pomoć); Tekst „ Kulturno istorijski spomenici ” ignorisan (pomoć); Tekst „ Tvrđava ” ignorisan (pomoć)
^ Istoija Niša 2, Istorijski institut - Beograd, Gradina i Prosveta Niš, Niš. 1984. str. 162..
^ Istoija Niša 2, Istorijski institut - Beograd, Gradina i Prosveta Niš, Niš. 1984. str. 163..
^ „135 godina Narodne biblioteke "Stevan Sremac"[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 14. 09. 2014. g. Pristupljeno 13. 09. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
^ B. Andrejević, Spomenici Niša, Prosveta Niš, Niš, drugo izdanje 2001, str 202

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Zgrada Prve javne biblioteke u Nišu na Vikimedijinoj ostavi.

p r u Nepokretna kulturna dobra u Nišavskom upravnom okrugu
Aleksinac	Manastir Lipovac Crkva Svete Trojice u Gornjem Adrovcu Zgrada Osnovne škole „Ljupče Nikolić“ u Aleksincu Crkva Svetog Nikole u Aleksincu Zgrada Učiteljske škole - zgrada Suda u Aleksincu Zgrada Muške osnovne škole - Centar za obrazovanje pri Radničkom univerzitetu u Aleksincu Zgrada Zavičajnog muzeja u Aleksincu Građanska kuća u Ul. Momčila Popovića 7 u Aleksincu Građanska kuća u Ul. Momčila Popovića 13 u Aleksincu Građanska kuća u Ul. Dr Tihomira Đorđevića 16 u Aleksincu Građanska kuća u Ul. Tihomira Đorđevića 24 u Aleksincu Gradska vila u Ul. Kosovskoj 28 u Aleksincu Građanska kuća u Ul. Dragčeta Milovanovića 34 u Aleksincu Grobljanska kapela Dr Stevana Dimitrijevića u Aleksincu Šančevi iz Prvog srpskog ustanka na Deligradu
Doljevac	Srednjovekovni grad Koprijan (Kurvingrad) Crkva Svetog Jovana kod Orljana
Gadžin Han	Crkva Sv. Nikole u Donjem Dragovlju Stara crkva Sv. Vaznesenja u Velikom Krčimiru Crkva Uspenja Sv. Bogorodice u Grkinji Crkva Sv. Ilije u Jagličju
Merošina	Arheološko nalazište Kulina (Balajnac)
Niš	Ćele kula Latinska crkva u Gornjem Matejevcu Manastir Svete Bogorodice Sićevo Manastir Svete Petke Iverica Spomen logor „12. februar“ Niška tvrđava Barutana u Niškoj tvrđavi Antičke terme u Niškoj tvrđavi Antička ulica sa građevinom pod svodovima i bazilikom u Niškoj tvrđavi Vizantijska ulica u Niškoj tvrđavi Ranovizantijska grobnica u Jagodin Mali Ranohrićanska grobnica sa Hristogramom u Jagodin mali u Nišu Zgrada Oficirskog doma u Nišu Kuća Mišićevih u Nišu Zgrada Istorijskog arhiva u Nišu Zgrada Pasterovog zavoda Kuća Stambolijskih Kuća u Ul. Dimitrija Dimitrijevića 52 (Episkopska 52) u Nišu Zgrada Starog načelstva - zgrada Univerziteta u Nišu Zgrada Narodnog pozorišta u Nišu Zgrada Južnomoravske banke u Nišu Zgrada u Ul. Stanka Paunovića 7 (Generala Milojka Lešjanina 7) u Nišu Zgrada u Ul. Svetozara Markovića 14 u Nišu Kuća trgovca Milorada Vasića u Nišu Kompleks sa crkvom Sv. Nikole u Miljkovcu Crkva Sv. Nikole u Manastiru Crkva Sv. Arhanđela Mihaila u Donjem Matejevcu Džamija u Ul. Stanka Paunovića (Generala Milojka Lešjanina) Spomenik na grobu Atanasija Petrovića Spomenik na grobu pukovnika Milovana Nedića Spomenik oslobodiocima u Nišu Grobnica sa bistom Pavla Stojkovića Stara kuća u Nišu Zgrada sa kazandžijskim radionicama u Nišu Grobnica sa spomenikom serdaru Jolu Piletiću Grobnica sa spomenikom Todoru Stankoviću Spomenik na grobu Stanka Vlasotinačkog Ratno vojno groblje Britanskog Komonvelta u Nišu Spomenik na grobu Nikole Rašića Spomen grobnica na Sinđelićevom trgu Grobnica sa spomenikom Proki Jovkiću Spomen kosturnica učesnicima Topličkog ustanka Stara seoska kuća Todora Kocića Saborna crkva Sv. Trojice u Nišu Zgrada u Ul. Lole Ribara 2 (Apelova zgrada) u Nišu Zgrada u Ul. Orlovića Pavla 12 u Nišu Zgrada u Ul. I ustanka 2 (Hilandarska 2) u Nišu Vojna bolnica Niš Grupa zgrada koje čine nedeljivu celinu na Trgu Oslobođenja (Trgu kralja Milana) u Nišu Zgrada Opštinske konferencije SSRN u Nišu Zgrada Andona Andonovića u Nišu Zgrada inžinjerijske kasarne u Nišu Srednjovekovni lokalitet sa ostacima crkve Sv. Pantelejmona i nekropolom Zgrada komunističke opštine u Nišu Zgrada hotela „Park“ u Nišu Grupa zgrada koje čine nedeljivu celinu u Nišu Zgrada u Obrenovićevoj 22 Zgrada u Obrenovićevoj 28 Zgrada u Obrenovićevoj 30 Zgrada u Obrenovićevoj 32 Zgrada u Obrenovićevoj 67 Zgrada u Obrenovićevoj 122 Zgrada Crvenog krsta u Nišu Kuća Popovića u Nišu Zgrada Predsedništva SO Niš Crkva Svetih arhanđela Mihaila i Gavrila u Nišu Srednjovekovno utvrđenje „Železnik“ Zgrada u Ul. Svetozara Markovića 40 u Nišu Zgrada u Ul. Jug Bogdanovoj 3 u Nišu Zgrada na Keju 29. decembra 10-12 u Nišu Zgrada u Ul. Nade Tomić 21 u Nišu Zgrada bivšeg zatvora specijalne policije u Nišu Stara kuća zv. „Turska ambasada“ u Nišu Staro niško groblje Vizantijska grobnica kod Jagodinmalskog mosta Zgrada u Ul. Prijezdina 5 u Nišu Zgrada u Ul. Stanka Paunovića 36 (Generala Milojka Lešjanina 36) u Nišu Zgrada Umetničke kolonije u Sićevu Zgrada u Ul. Stanka Paunovića 39 (Generala Milojka Lešjanina 39) u Nišu Crkva Sv. Petke kod Donjeg Matejevca Manastir Sv. Jovana Krstitelja kod Donjeg Matejevca Zgrada Hranta Mumdžijana Zgrada Pošte 1 u Nišu Zgrada Radio stanice u Nišu Zgrada trgovca Todora Cekića Zgrada Sreskog načelstva u Nišu Zgrada Učiteljskog doma u Nišu Zgrada Simfonijskog orkestra u Nišu Zgrada Gimnazije „Stevan Sremac“ u Nišu Zgrada Prve javne biblioteke u Nišu Stara hidroelektrana „Sv. Petka“ u Ostrovici Crkva Sv. Nikole u Nišu Crkva Sv. Nikole u Kamenici Zgrada na Trgu Pavla Stojkovića br. 10-10a u Nišu Zgrada Narodnog muzeja u Nišu Zgrada na Trgu Pavla Stojkovića br. 6 u Nišu Zgrada na Trgu Pavla Stojkovića br. 12 u Nišu Zgrada u ul. Obilićev venac br. 20 u Nišu Zgrada u ul. Obilićev venac br. 18 u Nišu Porodična kuća Branka Miljkovića u Nišu Staro kupatilo sa bazenima 3 i 4 u Niškoj Banji Vila apotekara Veličkovića u Niškoj Banji
Ražanj	Kuća „Moravka“ u Ražnju Crkva Sv. Proroka Ilije u Ražnju Manastir Sv. Roman Kuća Save Jeremića u Poslonu
Svrljig	Svrljiški grad Crkva Sv. Ilije u Niševcu Zgrada sa apotekom u Svrljigu Rašinački manastir Sv. Arhanđela Kuća u kojoj je živeo i radio narodni heroj dr. Milenko Hadžić u Svrljigu Grob sa spomenikom narodnog heroja dr. Milenka Hadžića na groblju u Svrljigu Gugulova vodenica u selu Niševcu Grnčarska vodenica u Svrljigu