Islamski sultanati u Indiji

Istorija Južne Azije ; ; Istorija Indije
Kameno doba	70.000–7000. p. n. e.
Kultura Mergar	7000–3300. p. n. e.
Civilizacija doline Inda	3.300.–1700. p. n. e.
Kasna Harapa kultura	1700.–1300. p. n. e..
Vedska civilizacija	1500.–500. p. n. e.
· Kraljevstva antičke Indije	· 1200.–700. p. n. e.
Mahadžanapadi	700.–300. p. n. e.
Carstvo Magada	684.–26. p. n. e.
· Maurijsko carstvo	· 321.–184. p. n. e.
Srednja kraljevstva Indije	230. p. n. e.–1279. nove ere
· Satavahana carstvo	· 230. p. n. e.–199. nove ere
· Kušansko carstvo	· 60.–240. nove ere
· Gupta carstvo	· 240.–550.
· Čola carstvo	· 848.–1279.
Islamski sultanati u Indiji	1210.–1596.
· Delhijski sultanat	· 1206.–1526.
· Dekanski sultanati	· 1490.–1596.
Hojsala carstvo	1040.–1346.
Vidžajanagarsko carstvo	1336.–1565.
Mogulsko carstvo	1526.–1707.
Marata carstvo	1674.–1818.
Kolonijalna Indija	1757.–1947.
Podela Indije	1947.–
	Istorije država; Republika Indija · Pakistan · Bangladeš; Šri Lanka · Nepal · Butan · Maldivi
	Regionalne istorije; Pendžab · Južna Indija · Tamil Nadu · Bengal · Asam; Pakistanski regioni · Sind · Tibet

U srednjem veku u Indiju je uspostavljeno nekoliko islamskih sultanata.

Uspon islama na Indijskom potkontinentu[uredi | uredi izvor]

Islam je u Indiju došao već u prvom veku nakon smrti proroka Muhameda. Omejidski kalif u Damasku poslao je 711. ekspediciju u Beludžistan i Sind pod vođstvom Muhameda ibn Kasima. Ekspedicija je otišla i severnije, ali nije mogla zadržati celo područje niti raširiti islam u drugim delovima Indije. Ipak obalna trgovina i prisustvo muslimanske kolonije u Sindu dozvolilo je da dođe do značajne kulturne razmene i dovođenja propovednika. Tri veka kasnije Persijanci, turski narodi i Avganistanci su krenuli u osvajanja Indije preko tradicionalnog severozapadnog puta svih invazija Indije.

Mahmud Gazni (979—1030) je predvodio seriju napada na Radžputska kraljevstva i bogate hinduističke hramove. Osim toga uspostavio je bazu u Pendžabu za buduće invazije.

Delhijski sultanat[uredi | uredi izvor]

Muhamed Gor je pri kraju 12. veka izvršio invaziju na Indiju i osvojio je Gazni, Multan, Sind, Lahor i Delhi. Jedan od njegovih generala, Kutbudin Ajbak, proglasio je sebe sultanom Delhija. U 13. veku bivši rob ratnik Šamsudin Iltumiš (1211—1236) uspostavio je Tursko kraljevstvo u Delhiju, što je budućim sultanima omogućilo da se šire u svim smerovima po Indiji. Jedan vek posle toga Delhijski sultanat se raširio istočno do Bengala, a južno do Dekana. U isto vreme sultanat je bio ugrožen napadima sa severozapada i unutrašnjim pobunama. Sultanat je bio u stalnoj dinamici, kako se 5 različitih dinastija uzdizalo i padalo:

Robovska dinastija (1206—1290)
Kildži dinastija (1290—1320)
Tuglak dinastija (1320—1413)
Sajid dinastija (1414—1451)
Lodi dinastija (1451—1526)

Kildži dinastija pod Alaudinom (1296—1316) je uspela da većinu juga Indije jedno vreme stavi pod svoju vlast, ali osvojena područja su se brzo oslobodila. Od 35 sultana, 19 je ubijeno u atentatu. Na vlast se tako često dolazilo nasiljem. Dvorske intrige i frakcionašenje su bile normalne pojave. Kuran i šarija (islamski zakon) su omogućavali osnovu za zavođenje islamske administracije nad nezavisnim hindu vladarima. Efektivna vlast sultana je zavisila o sposobnosti kontrole strateških mesta koji su dominirali vojno važnim i trgovačkim putevima, zavisila je o sposobnosti oporezivanja i sposobnosti održanja autoriteta nad vojnim i provincijskim guvernerima. Bilo je pokušaja da se unificiraju porezi i stvori centralizovan sistem administracije, ali završavali bi bez uspeha. Poljoprivreda je unapređena u severnoj Indiji zahvaljujući novim kanalima i novim irigacionim metodama (uključujući persijski točak). Ali parazitski sistem oporezivanja seljaka produžio je političku nestabilnost. Persijski jezik i persijska kultura postali su dominantni u centrima odlučivanja u Indiji.

Moguli[uredi | uredi izvor]

Mogulsko carstvo je bilo carstvo je na vrhuncu moći upravljalo većinom indijskom potkontinenta. Mogulsko carstvo je osnovao Babur 1526, kada je pobedio Ibrahima Lodija, poslednjeg delhijskog sultana u Prvoj bici kod Panipata. Reč Mogul je indijsko-arijska verzija reči Mongol.

Car	Početak vlasti	Kraj vlasti
Veliki Mogulski carevi
Babur	1526	1530
Humajun	1530	1556
Ahbar	1556	1605
Džanagir	1605	1627
Šah Džahan	1627	1658
Aurangzeb	1658	1707

Južne dinastije[uredi | uredi izvor]

Neuspesi sultana da drže stalno Dekan i jug Indije pod kontrolom dovode do uspona južnih dinastija: muslimanskog Bahmani sultanata (1347—1527) i hinduističkog Vidžajanagara carstva (1336—1565). Bahmani sultanat je trajao gotovo dva veka, sve dok se nije raspao 1527. na 5 manjih državica, Dekanskih sultanata (Bidžapur, Golkonda, Ahmednagar, Berer i Bidar). Bahmani sultanat je prihvatio sistem administracije i oporezivanja od Delhijskog sultanata, ali njegov pad je velikim delom prouzrokovan netrpeljivošću domaćih muslimana i stranih muslimana.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Elliot and Dowson: The History of India as told by its own Historians, New Delhi reprint, 1990.
K.S. Lal: The Legacy of Muslim Rule in India [1]
K.S. Lal. Indian Muslims - Who are they. [2]
Majumdar, R. C. (ed.), The History and Culture of the Indian People, Volume VI, The Delhi Sultanate, Bombay, 1960; Volume VII, The Mughal Empire, Bombay, 1973.