Idževan

Idževan Իջևան
Pogled na Idževan
Grb
Administrativni podaci
Država	Jermenija
Osnovan	krajem XVIII veka
Stara imena	Karavansaraj (do 1920)
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2009.	20.500
— gustina	4.437,23 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	40° 52′ S; 45° 09′ I
Vremenska zona	UTC+4 (leti UTC+5)
Aps. visina	755 m
Površina	4,62 km2
Idževan Idževan na karti Jermenije
Poštanski broj	4001, 4002
Pozivni broj	+374 (263)
Registarska oznaka	57
Veb-sajt
Idževan info portal

Idževan (jerm. Իջևան) je grad u Jermeniji i administrativni centar marza Tavuš. Smešten je u podnožju istoimene planine, na obe obale reke Akstafa, u pokrajini Tavuš na krajnjem severoistoku zemlje. Udaljen je 137 km severoistočno od prestonice Jerevana. Kroz grad prolazi auto-put Jerevan—Tbilisi (koji trenutno saobraća samo do granice sa Azerbejdžanom koja je zatvorena), a grad ima i vlastitu železničku stanicu još od 1870. godine.

Geografija

Grad se nalazi u dolini reke Agstev, na nadmorskoj visini od 755 m, okružen visokim planinskim vrhovima sa gustim šumama i mestimično bujnim pašnjacima. Prosečna godišnja tempereatura je oko 10,6°C (u januaru 0°C, a u julu 21,3°C). Apsolutni temperaturni maksimum iznosio je 37°C, a apsolutni minimum -23°C. Godišnji prosek padavina je 562 mm. Na ulaz u grad se nalazi i maleno jezerce po imenu Spitak.

Istorija

Osnovan je kao seoce Karavansaraj (tur. Karvansaray) u XVIII veku, da bi 1920. dobio sadašnje ime Idževan. Oba imena, i tursko i jermensko, se mogu prevesti kao gostionica, ili odmorište. Grad je poznat kao svratište na važnom trgovačkom putu, a stari gradski centar se nalazio 10 km južnije od današnjeg grada.

U periodu 1604—1605. stari grad je gotovo uništen u čestim persijskim upadima. Krajem XVIII veka osnovano je novo naselje na mestu sadašnjeg grada (uglavnom od strane naseljenika iz Karabaga i sela jerevanskog kanata).

29. novembra 1920. grad je zauzela sovjetska Crvena armija (nakon što su pobunjeni radnici protiv aktuelne vlasti osnovali revolucionarni komitet u pomoć je pozvan SSSR). Kuća u kojoj je osnovan revolucionarni komitet je u sovjetsko doba imala funkciju istorijsko-revolucionarnog muzeja.

Idževan je 1958. dobio status naselja gradskog tipa, da bi već 1961. dobio status grada. Grad je gasificiran 1964. godine.

Godina	Stanovnika
1831.	440
1873.	1.016
1926.	2.261
1959.	7.639
1976.	15.000
2001.	20.200
2009.	20.500

Simbol Idževana su ručno tkani tepisi

Ekonomija

U sovjetsko vreme grad je doživeo veliki industrijski napredak, posebno u oblasti drvne industrije i u zanatstvu. Idževanska tkanica tepiha je bila najveća manufaktura tog tipa na Kavkazu, i treća po veličini u celom SSSR-u. Međutim, nakon raspada SSSR-a ovaj region je doživeo ekonomski kolaps.

Današnja ekonomija grada počiva na malim prehrambenim pogonima i fabrici mašinskih delova. Najvažniji su ipak „Idževanski vinski podrumi“ na samom ulazu u grad (poznati su po svom vinu od nara). U blizini se nalazi 20 mineralnih izvora.

Grad ima i vlastitu televiziju i novine.

Turizam

Manastir Kirants iz VIII veka

Stadion Arnar

Tavuš se ubraja u najpitoresknije regije Jermenije i ceo region je idealan za vazdušne banje. U varoši se nalazi i hotel sa 200 kreveta izgrađen 1969. U regiji se nalazi veliki broj kulturno istorijskih spomenika:

• Manastir Makaravank — iz X veka nalazi se 16 km severno od Idževana i čuven je po svojim kamenim gromadama zelene i ljubičaste boje. Manastir se nalazi u šumi iznad sela Ačajur.
• Manastir Arakeloc — iz XIII veka, par kilometara severno od varoši.
• Manastir Kirants — je iz VIII veka i nalazi se 10 km severno od varoši.
• Kanjon Jenokavan u blizini istoimenog sela, severno od Idževana. Privlačan po lepoti svojih klifova, pećina, rečica i kaskada, okružen gustom šumom. U pećini Anapat nalaze se brojni crteži iz predhrišćanskog perioda. U kanjonu se nalazi i nekoliko restorana i odmaralište.

Kultura i obrazovanje

U gradu se od 1994. godine nalaze neka odeljenja državnog univerziteta sa oko 700 studenata na odsecima za matematiku, fiziku, jermenski jezik i književnost, istoriju, pedagogiju i psihologiju.

U periodu od 1985. do 1990. u gradu se održavao godišnji simpozijum posvećen skulpturi uz učešće umetnika iz celog sveta. Zbog toga je grad i dobio epitet grad 100 skulptura, iako se danas u samom gradu nalazi 116 skulptura. U gradu se nalaze mali etnografski muzej i galerija.

Sport

U Idževanu je 2007. sagrađen stadion Arnar koji je već naredne godine bio domaćin finalne utakmice kupa Jermenije između FK Ararata i FK Banantsa. Postojao je i fudbalski klub Bentonit Idževan koji je 2007. ugašen zbog finansijskih problema.

Gradovi pobratimi

Valans od 1996.