Manastir Vozuća
| Manastir Vozuća | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Mitropolija dabrobosanska |
| Osnivanje | 14. vijek |
| Osnivač | Stefan Dragutin |
| Posvećen | Sveta Trojica |
| Lokacija | |
| Mesto | Vozuća |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Koordinate | 44° 20′ 51.64″ N 18° 19′ 49.57″ E / 44.3476778° S; 18.3304361° I |
  Manastir Vozuća Manastir Vozuća na karti Bosne i Hercegovine | |
Manastir Vozuća ili Vozućica je manastir Srpske pravoslavne crkve u Mitropoliji dabrobosanskoj. Posvećen je Svetoj Trojici. Manastir se nalazi u Vozući, u dolini rijeke Krivaje i podnožju planine Ozren.[1] Izgrađen je u 14. vijeku kao zadužbina srpskog kralja Dragutina.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Manastir je nastao u 14. vijeku u istoimenom selu, iako o tačnoj godini gradnje i ktiroru nema neposrednih podataka. Smatra se da je zadužbina nekog srpskog vladara, a među domaćim stanovništvom je ostalo predanje da je manastir sa kaluđerskim ćelijama i konakom izgrađen u doba Nemanjića. U Molitveniku „Zaharija od Vozuće” iz 1628. godine koji se nalazi u karlovačkoj Patrijaršijskoj biblioeci pominje se manastir Vozuća i kaluđeri. U Kruševskom (Dobrunskom) pomeniku iz 15. vijeka pominjao se na 21. listu jeromonah Vasilije iz Vozuće. Prema predanju, u Vozućoj je živio znatan broj kaluđera o čemu svjedoče zidine brojnih ćelija i zgrada oko manastirske crkve. Od 1628. pa sve do prve polovine 18. vijeka nema pouzdanog pomena o manastiru. Pretpostavlja se da je napušten krajem 17. vijeka pod osmanskim prijetnjama i od tada je 160 godina bio napušten.[1] Kaluđeri su se sklonili u manastir Hopovo, a najveći dio stanovništva se raselio po Slavoniji i Posavini. Dio stanovnišštva je i ostao u Vozućoj o čemu svjedoči podatak da je već 1629. godine Pravoslavna opština Sarajevo uputila sveštenika Milića u Vozuću. Napušteni manastir je propadao, pa je 1856-1859. godine obnovljena crkva, prilozima stanovnika Vozuće, Vukovine, Hrga, Mičijevića i Svinjašnice. Pokretači obnove bili su prota Serafim Marković i sveštenik Jefto Popović. Gradnja je povjerena Josifu Maksimoviću iz Bukovice na Ozrenu. Manastir svetog Nikole u Vozući poslije obnove prelazi u mirsku crkvu posvećenu svetoj Trojici, koju je osvetio na Duhove 1865. godine Ignjatijev[3] - pomoćnik vladike Visariona. Crkva je 1894. godine dobila i zvonik, a na temeljima kaluđerskih ćelija izgrađena je i škola.[4]
Manastir Vozuća kroz ratove[uredi | uredi izvor]
„Vozućica” je bila žrtva svih ratova koji su vođeni na ovim prostorima. Tokom Prvog svjetskog rata austrijski vojnici su odnijeli manastirsko zvono, a u septembru 1941. su ga opljačkale ustaše, da bi ga u februaru 1942. zapalila muslimanska milicija.[1] Obnovljen je tek nakon Drugog svjetskog rata. U periodu od 1992. do 10. septembra 1995. ovo područje je bilo u sastavu Republike Srpske. Manastir je nakon 10. septembra 1995. opustošen i oskrnavljen od strane Armije Republike BiH, a srpsko stanovništvo ovog kraja je prognano.
Zoran Živković, novoimenovani sveštenik Vozuće, u manastir je došao 2000. godine i zatekao ga u urušenom stanju sa dvije neeksplodirane tromblonske mine u kupoli.[2] Posle obnove je ponovo osvećen 25. jula 2015.[5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Srpska pravoslavna crkva: Mitropolija dabrobosanska: Manastir Svete Trojice u Vozući (jezik: srpski)
- ^ a b „Reportaža: Manastir Vozuća”. RTRS. 07. 08. 2011.
- ^ "Zastava", Novi Sad 1883. godine
- ^ „MANASTIR VOZUĆA”. SRBI U BOSNI I HERCEGOVINI (na jeziku: engleski). 30. 06. 2015. Pristupljeno 11. 05. 2021.
- ^ „Osvećenje obnovljenog manastira Vozućice (SPC, 28. jul 2015)”. Arhivirano iz originala 07. 09. 2015. g. Pristupljeno 28. 07. 2015.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Đurić, Aleksandar B. (2005). Pravoslavni manastiri u Bosni i Hercegovini: Duhovno-istorijski i turistički pregled. Bijeljina: Eparhija zvorničko-tuzlanskać.
- Kajmaković, Zdravko (1971). Zidno slikarstvo u Bosni i Hercegovini. Sarajevo: Veselin Masleša.
- Marković, Ignatije (2008). Pravoslavni manastiri u Bosni i Hercegovini. Gacko-Beograd: Filip Višnjić.
- Nilević, Boris (1990). Srpska pravoslavna crkva u Bosni i Hercegovini do obnove Pećke patrijaršije 1557. godine. Sarajevo: Veselin Masleša.
- Puzović, Predrag (2004). Srpska pravoslavna eparhija dabro-bosanska: Šematizam. Srbinje: Duhovna akademija Sv. Vasilija Ostroškog.
- Ševo, Ljiljana (2002). Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1878. godine. Banja Luka: Glas srpski.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva: Mitropolija dabrobosanska: Manastir Svete Trojice u Vozući(jezik: srpski)
- Radio televizija Republike Srpske: Reportaža: Manastir Vozuća, 07.08.2011.(jezik: srpski)
- Bošnjak spasao manastirski krst („Večernje novosti”, 14. septembar 2016)
- [1]
- [2]
- Sveeparhijski sabor SPC u FBiH u vaskrslom manastiru Nemanjića („Večernje novosti”, 18. jul 2021)
