Muzej Tisen-Bornemisa

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Muzej Tisen-Bornemisa

Nacionalni Muzej Tisen-Bornemisa (na španskom, Museo Nacional Thyssen-Bornemisza (izgovor: [muˈse.o ˈtisem boɾneˈmisa] ),[1] nazvan po osnivaču), ili jednostavno Tisen, je umetnički muzej u Madridu, u Španiji, koji se nalazi u blizini muzeja Prado, na jednom od glavnih gradskih bulevara. Poznat je kao deo „Zlatnog trougla umetnosti“, koji takođe uključuje nacionalne galerije Prado i Kraljica Sofija. Postavka muzeja uključuje italijanske primitivce i dela engleske, holandske i nemačke škole, ali i impresioniste, ekspresioniste i evropske i američke slike iz 20. veka.

Sa preko 1.600 slika, to je nekada bila druga najveća privatna kolekcija na svetu nakon Britanske kraljevske kolekcije.[2]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Kolekcija je pokrenuta 1920-ih kao privatna kolekcija barona Tisena. Jedan od najstarijih Baronovih izvora bile su kolekcije američkih milionera koji su se suočavali sa Velikom depresijom i porezima na nasleđe. Na ovaj način stekao je stare umetnine slikara kao što su Domeniko Girlandajo i Vitore Karpačo.[2] Kasnije je kolekciju proširio baronov sin (1921–2002),[3] koji je sakupio većinu dela iz zbirki svojih rođaka i nastavio da nabavlja veliki broj novih dela (od gotske umetnosti do Luciena Frojda ).

Portret Paisan, Pol Sezan

Kolekcija je prvobitno bila smeštena na porodičnom imanju u Luganu, u zgradi od dvadeset soba po uzoru na Neue Pinakothek u Minhenu. Godine 1988. Baron je podneo zahtev za izgradnju nove zgrade koju su projektovali britanski arhitekti Džejms Sterling i Majkl Vilford, ali plan je odbilo Gradsko veće Lugana.

Godine 1985. baron se oženio Karmen Serverom (bivšom mis Španije 1961. godine). Njen uticaj bio je presudan u nagovoru barona da preseli jezgro svoje kolekcije u Španiju gde je lokalna vlada imala zgradu pored Prada. Muzej Tisen-Bornemisza zvanično je otvoren 1992. godine i prikazuje 715 umetničkih dela. Godinu dana kasnije, španska vlada je kupila 775 radova za 350 miliona dolara.[4] Ovi komadi se sada nalaze u namenskom muzeju u Madridu. Nakon otvaranja muzeja, 1999. godine, Servera je na 11 godina pozajmila muzeju 429 umetničkih dela koje je imala u svojoj umetničkoj kolekciji. Zajam se obnavlja godišnje od 2012. godine.

Baronica je aktivno uključenja u uređenje muzeja i okoline, a javno se usprotivila i preuređenju bulevara Prado.

Zbirka[uredi | uredi izvor]

Portret Đovane Tornabuoni Domeniko Girlandajo, 1489–90

Slike starih slikara kupio je uglavnom stariji baron, dok se njegov sin Hans više usredsredio na slikare 19. i 20. veka, što je rezultiralo kolekcijom koja obuhvata osam vekova evropske umetnosti.

Jedna od centralnih tačaka je rano evropsko slikarstvo, sa velikom kolekcijom italijanskih slikara kao što su Dučo di Buoninsenja, Paolo Učelo i njihovi savremenici. Kolekcija muzeja obuhvata dela flamanskih i holandskih slikara kao što su Jan van Ajk, Rohir van der Vejden, Gerard David i Hans Memling .

Ostale kolekcije uključuju dela vodećih slikara renesanse, baroka i rokokoa, uključujući slikare kao što su Antonelo da Mesina ( Portret muškarca), Fra Bartolomeo, Đovani Belini, Ticijan Večeli, Tintoreto, Paolo Veroneze, Albreht Direr (Hrist među lekarima ), Hans Baldung, Luka Kranah Stariji, Hans Holbajn Mlađi, Karavađo, Peter Paul Rubens, van Dajk, Muriljo, Rembrant, Frans Hals, Kanaleto, Đovani Batista Tijepolo, Vato, Fransoa Buše, Šarden, Fragonar, Tomas Gejnsboro, kao i dva poznata portreta Domenika Girlandajoa i Karpača.

Prikaz Evrope 19. veka počinje radovima slikara kao što su Fransisko Goja, Delakroa, Žeriko, Kamij Koro i Kurbe. Postoje dela impresionističkih i post-impresionističkih umetnika kao što su Klod Mone, Pjer Ogist Renoar, Edgar Dega, Kamij Pisaro, Alfreda Alfred Sisli, Pjer Bonar, Anri de Tuluz-Lotrek, Pol Gogen, Pol Sezan i Vinsent van Gog. Velika zbirka moderne umetnosti dvadesetog veka uključuje kubistička dela Pikasa, Braka i Grisa, kao i slike Edvarda Munka, Egona Šilea, Džejmsa Ensora, Kandinskog, Salvadora Dalija, Paula Klea, Šagala, Magrita, Pita Mondrijana, Edvarda Hopera, Poloka, Rotkoa, Liktenstajna, Kuninga i Bejkona. Izbor nemačkog ekspresionizma je opsežan i obuhvata Emila Noldea, Ernsta Ludviga Kirhnera, Avgusta Makea, Maka Bekmana, Georga Grosa i Ota Diksa.

Jedna slika, Rue Saint-Honoré in the Afternoon, Effect of Rain Kamija Pisara, pripadala je jevrejskoj ženi, Lili Kasirer koju je nacistički zvaničnik primorao da je pod prinudom razmeni za izlaznu vizu da bi otišla iz nacističke Nemačke [5] posle Kristalne noći 1939.[6] Godine 2015. njeni potomci su podneli tužbu protiv muzeja, uz obrazloženje da su Lili opljačkali nacisti.[7] Dana 1. maja 2019. sudija u Kaliforniji utvrdio je da muzej ima pravo na čuvanje slike, uprkos međunarodnim propisima koji govore suprotno.[8]

Prodaja[uredi | uredi izvor]

2011. godine, zbog „nedostatka likvidnih sredstava“, Servera je odlučila da proda sliku engleskog umetnika Džona Konstabla.[9][10] Slika, koja je pripadala njenoj privatnoj kolekciji, prodata je u Londonu sledeće godine za 22.4 miliona funti, što je više nego dvostruka cena koja je plaćena za nju 1990. godine.[11]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ In isolation, Thyssen is pronounced [ˈtisen].
  2. ^ a b Jonathan Kandell, "Baron Thyssen-Bornemisza, Industrialist Who Built Fabled Art Collection, Dies at 81," New York Times, 28 April 2002.
  3. ^ Tomàs, Llorens (1998). Guide to the Thyssen-Bornemisza Museum. Laura Suffield (trans.) (2nd izd.). Spain: Lunwerg editores SA. ISBN 84-88474-48-2. 
  4. ^ Laurie Rojas (February 2, 2015), Thyssen-Bornemisza keeps Spain in suspense over loan Arhivirano 2015-02-04 na sajtu Wayback Machine The Art Newspaper.
  5. ^ Cascone, Sarah. „Art and Law Case Over $30 Million Camille Pissarro Painting Comes to a Head in Appeals Court”. Artnet.com. Artnet Worldwide Corp. Pristupljeno 5. 5. 2017. 
  6. ^ Torok, Ryan (12. 12. 2016). „Pasadena trial focuses on Nazi-looted masterpiece”. The Jewish Journal of Greater Los Angeles. Pristupljeno 13. 12. 2016. 
  7. ^ „A Spanish museum may have the legal right to keep art stolen by the Nazis. That doesn't mean it should”. Los Angeles Times (na jeziku: engleski). 14. 12. 2016. ISSN 0458-3035. Pristupljeno 24. 4. 2017. 
  8. ^ „Judge rules museum 'rightfully owns' Nazi-looted painting”. bbc.com. BBC. Pristupljeno 1. 5. 2019. 
  9. ^ Brown, Mark (2012). „John Constable's The Lock to be sold at auction”. Pristupljeno 23. 6. 2012. 
  10. ^ Garcia, Angeles (2012). „No soy gastosa. Los ricos también están en crisis”. Pristupljeno 23. 6. 2012. 
  11. ^ Daily Telegraph, "Constable's The Lock sells for a record 22.4 million
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Музеј_Тисен-Борнемиса&oldid=26945235”