Ruža Šulman
| ruža šulman | |
|---|---|
 Ruža Šulman | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. januar 1917. |
| Mesto rođenja | Veliki Bečkerek,  Austrougarska |
| Datum smrti | 26. jul 1941. (24 god.) |
| Mesto smrti | Bečkerek,  okupirani Banat |
| Porodica | |
| Partner | Vladimir Kolarov Koča |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1938. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
Ruža Šulman (Veliki Bečkerek, 6. januar 1917 — Bečkerek, 26. jul 1941), bila je revolucionarka i učesnica Narodnooslobodilačke borbe.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođena je 6. januara 1917. godine u Velikom Bečkereku, u porodici Emanuela i Tereze Šulman, koji su imali još dve ćerke - Terezu i Floru. Po majci je bila jevrejskog porekla.[1][2]
Posle osnovne škole pohađala je Trgovačku akademiju u Petrovgradu, gde se priključila omladinskom revolucionarnom pokretu. Godine 1936. je postala član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Družeći se sa revolucionarnom omladinom, upoznala je Vladimira Kolarova Koču, pesnika i jednog od vođa Omladinskog pokreta u Petrovgradu. Zajedno sa njim aktivno je radila na organizovanju Omladinskog pokreta (OMPOK) i njegovom omasovljenju u severnom Banatu, zbog čega je 1937. godine bila uhapšena. Preko Koče se upoznala i sa marksističkim idejama, pa je 1938. godine primljena u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).[1][2]
Kao članica KPJ još aktivnije je radila na uključivanju omladine u revolucionarni pokreta, a bila je aktivna i u radu organizacije Narodna pomoć, koja se sakupljala pomoć za političke zatvorenike i njeihove porodice. Kao članica Mesnog komiteta KPJ za Petrovgrad, maja 1940. godine je bila uhapšena u velikoj policijskoj provali u petrovgradsku partijsku organizaciju. Tada je bio uhapšen veliki broj petrovgradskih komunista, među kojima Žarko Zrenjanin, Toza Marković i njen verenik Koča Kolarov. Policijski agenti su pokušali da Ružinim hapšenjem slome njenog verenika, ali pošto u tome nisu uspeli pustili su je na slobodu. Posle izlaska iz zatvora nastavila je sa aktivnošću i bila sekretar Mesnog komiteta SKOJ-a za Petrovgrad.[1][2]
Na početku okupacije Jugoslavije, aprila 1941. godine Ruža je morala da se skloni u Elemir, kako bi izbegla hapšenje zbog svog jevrejskog porekla. Maja 1941. se vratila u Bečkerek, gde je Koči Kolarovu aktivno pomagala u radu na organizovanju ustanka. Zajedno sa Kočom i drugim saradnicima, a pre svega Klarom feješ, pomagala je u radu tehnike Okružnog komiteta KPJ za severni Banat. Štampali su razni propagandni antifašistički materijal, na srpskom, ali i na mađarskom i nemačkom jeziku. Neposredno pred početak ustanka bila je primljena u članstvo OK KPJ za severni Banat.[1][2]
Dana 23. jula 1941. godine okupator je uspeo da otkrije bazu OK KPJ za severni Banat, koja se nalazila u vinogradu Andrije Nićetina i njegovog sina Zorana Nićetina Mire, u okolini Bečkereka. U ovoj bazi se pored Ruže i Koče, nalazio i njen brat od tetke Frank Samuel Šandor. Nakon hapšenja bili su zatvoreni u zatvoru Banatske perfekture u Bečkereku, gde su bili mučeni i maltretirani. Pošto su partizani u Banatu, već uveliko otpočeli sa akcijama paljenja žita, 25. jula je bilo spaljeno žito na Bošnjakovom salašu, kod Bečkereka. U znak odmazde, okupator je 26. jula 1941. godine na tom salašu streljao petoro uhapšenika. Pored Ruže Šulman, Koče Kolarova i Franka Samuela, streljani su Stojan Arsenov i Tiberije Aldan, uhapšenici iz Kikinde.[1][2]
Ime Ruže Šulman nosi jedna ulica u Zrenjaninu, kao i naselje izgrađeno u okolini te ulice. U parku u naselju „Ruža Šulman“ podignuta joj je spomen bista, rad vajarke Ljubice Tapavički. [3]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Žene Srbije u NOB. „Nolit“ Beograd, 1975. godina.
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941-1945 (drugi tom). „Narodna knjiga“ Beograd i „Partizanska knjiga“ Ljubljana, 1980. godina.
- Razumenka, Popović Zuma (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941-1945. Beograd.
- Đorđe Momčilović Zrenjaninske vatre - Zrenjanin u ratu i revoluciji. Zrenjanin 1987. godine.
