Sanad

Koordinate: 45° 58′ 20″ S; 20° 06′ 17″ I / 45.972333° S; 20.104666° I / 45.972333; 20.104666
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Sanad
Pravoslavna crkva u selu
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaVojvodina
Upravni okrugSevernobanatski
OpštinaČoka
Stanovništvo
 — 2011.Pad 1151
 — gustina26/km2
Geografske karakteristike
Koordinate45° 58′ 20″ S; 20° 06′ 17″ I / 45.972333° S; 20.104666° I / 45.972333; 20.104666
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina89 m
Površina50,4 km2
Sanad na karti Srbije
Sanad
Sanad
Sanad na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj23331
Pozivni broj0230
Registarska oznakaKI

Sanad (mađ. Szanád) je naselje u Srbiji u opštini Čoka u Severnobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1151 stanovnika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Prvi zapisi o Sanadu datiraju još iz 1247. godine, ali naselje je postojalo i mnogo ranije. Po predanju selo je sačinjavalo sedam zemunica, a prvi stanovnici bili su ribari. Prema legendi Sanad je dobio ime po lepoj ribarevoj ćerci Sandi, koja se zbog nesrećne ljubavi udavila u Tisi. U spomen na nesrećnu devojku, ribari svoje naselje nazvaše Sanad.

Sanad je 1764. godine pravoslavna parohija Čanadskog protoprezvirata.[1] Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da mesto Sanad pripada Tamiškom okrugu, Čanadskog distrikta. Stanovništvo je bilo srpsko.[2] Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir tu su bila dva sveštenika Ilijevića. Parosi, pop Mihail (rukop. 1782) i pop Teodor (1794) bili su Srbi.[3]

Sanad je polovinom 19. veka prosperirao zahvaljujući žitarskoj trgovini na Tisi. Posao je uzeo maha navodno baš od 1840. godine, kada su na levoj obali Tise počeli da se privezuju brodovi. Bio je Sanad tim trgovačkim poslom dobro kotiran, gotovo u rangu sa trgovačkim centrima - Bečejom, Pančevom, Temišvarom, Ostrogonom, Mošonjom i Bečom. Pored starih velikih spahijskih žitnih magacina, špekulanti trgovci su podigli još 13 novih, od tvrdog materijala. Od prvog jula svake godine krene promet, a u mestu borave i konače brojni preduzetnici, raznih nacija, među kojima dominiraju Jevreji. Pšenica se izvozi na 20-25 velikih trgovačkih lađi kao i 4-5 šlepova - svake nedelje. Promet banatske pšenice dostiže 700-800.000 požunskih merova.[4]

U mestu je oko 1857. godine živelo 1400 pravoslavaca i 400 katolika. Rade dve škole; jedna sa 70 a druga sa 60 đaka.

Ovde se nalazi Srpska pravoslavna crkva u Sanadu. Na crkvi je u leto 1860. godine postavljen krst sa jabukom na tornju. Najveće zasluge imaju: predsednik opštine Mila Naftan, glavni tutor Dina Nadrljanski i meštani Đorđe Mihaljev, Rada Cvejić i Kosta Nadrljanski.[5] U okolini se nalazi Dvanaest sanadskih humki.

Znameniti ljudi[uredi | uredi izvor]

U Sanadu je živeo i radio Timotej Ilić (Sanad, 28. mart 1795 − Sanad, 24. novembar 1851.) istaknuti i uvaženi srpski sveštenik, pisac i prevodilac.[6] Bio je namesnik i paroh sanadski. Postao je korespodentni član Društva srpske slovesnosti 8. januara 1850. godine.[7] U Sanadu je rođen Đorđe Birdić (Sanad, ? − Novi Sad, 22. februar 1930.) , novosadski veletrgovac i industrijalac[8].

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Sanad živi 1039 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,2 godina (38,8 kod muškaraca i 43,7 kod žena). U naselju ima 467 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,81.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[9]
Godina Stanovnika
1948. 1.989
1953. 1.917
1961. 1.892
1971. 1.770
1981. 1.584
1991. 1.384 1.367
2002. 1.314 1.327
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[10]
Srbi
  
 1.011 76,94%
Mađari
  
 157 11,94%
Romi
  
 62 4,71%
Rumuni
  
 16 1,21%
Jugosloveni
  
 10 0,76%
Hrvati
  
 9 0,68%
Crnogorci
  
 8 0,60%
Slovaci
  
 2 0,15%
Muslimani
  
 2 0,15%
Ukrajinci
  
 1 0,07%
Slovenci
  
 1 0,07%
Rusini
  
 1 0,07%
Nemci
  
 1 0,07%
Makedonci
  
 1 0,07%
nepoznato
  
 3 0,22%


Stanovništvo prema polu i starosti[11]
m
ž
? 1
  
  
 0
80+ 4
  
  
 18
75—79 22
  
  
 39
70—74 32
  
  
 42
65—69 42
  
  
 46
60—64 26
  
  
 46
55—59 40
  
  
 41
50—54 50
  
  
 46
45—49 55
  
  
 51
40—44 58
  
  
 38
35—39 47
  
  
 43
30—34 36
  
  
 42
25—29 44
  
  
 33
20—24 42
  
  
 27
15—19 44
  
  
 42
10—14 54
  
  
 38
5—9 43
  
  
 32
0—4 25
  
  
 25
Prosek : 38,8 43,7
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 557 565 570 540 526 504 467
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 115 118 74 98 35 19 5 2 1 0 2,81
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 543 176 313 22 30 2
Ženski 554 87 318 132 17 0
UKUPNO 1.097 263 631 154 47 2
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 259 152 1 1 46
Ženski 162 93 0 0 23
UKUPNO 421 245 1 1 69
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 7 3 12 2 14
Ženski 3 0 12 2 3
UKUPNO 10 3 24 4 17
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 2 7 3 1
Ženski 1 0 6 5 13
UKUPNO 1 2 13 8 14
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 6 0 0 2
Ženski 1 0 0 0
UKUPNO 7 0 0 2

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Katolička crkva u selu
    Katolička crkva u selu
  • Hram Vaznesenja Gospodnjeg
    Hram Vaznesenja Gospodnjeg
  • Unutrašnjost hrama
    Unutrašnjost hrama
  • Osnovna škola
    Osnovna škola
  • Spomenik žrtvama fašizma
    Spomenik žrtvama fašizma

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Srpski sion", Sremski karlovci 1905.
  2. ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
  3. ^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 8/2015.
  4. ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1857. godine
  5. ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1860. godine
  6. ^ Ur. Č. Popov: Srpski biografski rečnik 4 (I-Ka), Novi Sad, 2009.
  7. ^ Lj. Nikić: Građa za biografski rečnik članova DSS, SUD i SKA, Beograd 2008.
  8. ^ "Pravda", Beograd 22. februar 1930. godine
  9. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  10. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  11. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Sanad na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Санад&oldid=26998515”