Spomen-česma kralja Aleksandra Obrenovića na Zlatiboru
| Spomen-česma kralja Aleksandra Obrenovića na Zlatiboru | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Zlatibor |
| Opština | Čajetina |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Vreme nastanka | 1893. godina |
| Tip kulturnog dobra | Nepokretno kulturno dobro |
Spomen-česma kralja Aleksandra Obrenovića na Zlatiboru je građevina koja je sagrađena 1893. godine.[1] S obzirom da predstavlja značajnu istorijsku građevinu, proglašena je nepokretnim kulturnim dobrom Republike Srbije. Nalazi se na Zlatiboru, pod zaštitom je Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Krajem 19. veka u posetu Zlatiboru je došao poslednji srpski kralj iz dinastije Obrenović, Aleksandar Obrenović što se smatra prelomnim trenutkom za razvoj turizma na ovoj planini.[1] Kraj izvora hladne vode Kulaševac 1893. godine je organizovan svečani doček i ručak. Predsednik čajetinske opštine Petar Mićić je u ime Zlatiboraca održao zdravicu. U želji da ovaj boravak nečim obeleži, kralj Aleksandar se obavezao da će o svom trošku podići česmu, pa je u znak zahvalnosti mestu tada promenjeno ime u „Kraljeva voda”.[1] Nakon ovog događaja je otpočela izgradnja prvih smeštajnih objekata i pretvaranje ove planine u turistički centar Srbije. Uz spomen česmu su se održavale svetkovine i bila je najčešći motiv na zlatiborskim razglednicama. Spomen-česma kralja Aleksandra Obrenovića na Zlatiboru je podignuta 1893. godine uz šetalište, kraj jezera, u podnožju „Kraljevih voda”.[1]
Pravougaone je osnove građena od tesanih kamenih kvadera, a u gornjem delu se završava timpanonom u duhu klasicističke tradicije. Na česmi je ugrađena kvadratna ploča od crnog mermera sa natpisom „Kralj Aleksandar I 20. avgust 1893”.[1] Iznad spomen ploče je apliciran krst manjih dimenzija. Sa leve i desne strane česme je zid od rustično obrađenog kamena i po jedna kamena klupa dok se sa njene zadnje strane nalazi ograđeni plato približno kvadratnog oblika. Plato je popločan granitnim pločama i ograđen ogradom od kovanog gvožđa. Sa zadnje strane se prilazi sa terena, dok je sa prednje strane u odnosu na šetalište uzdignut za 1,82 metara.[1]
U centralni registar je upisana 2. oktobra 2019. pod brojem SK 2227, a u registar Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kraljevo 18. septembra 2019. pod brojem SK 267.[1]
