Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Popima
| Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Popima | |
|---|---|
| Crkva Uspenja Presvete Bogorodice na Luću | |
 | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija bihaćko-petrovačka |
| Osnivanje | 1834. |
| Posvećen | Velika Gospojina |
| Arhitektura | |
| Nivo značaja | Nepokretno kulturno dobro Republike Srpske |
| Lokacija | |
| Mesto | Vojnovići |
| Država |  Republika Srpska |
| Koordinate | 43° 22′ N 18° 44′ E / 43.367° S; 18.733° I |
  Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Popima Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Popima na karti Bosne i Hercegovine | |
Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Popima je hram Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi u selu Vojnovićima u opštini Foča u Republici Srpskoj, na putu Foča - Tjentište. Pripada dabrobosanskoj mitropoliji. Crkva je posvećena prazniku Velikoj Gospojini i pripada mitropoliji dabrobosanskoj. Kao datum nastanka se uzima da je to 1834. godina. Postoje dva mišljenja o samom nastanku. Jedni vjeruju da je u pitanju obnova stare crkve, dok drugi smatraju da je u pitanju novoizgrađena crkva.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nastanak[uredi | uredi izvor]
Crkvu je sagradio u 18. vijeku Mehmed-paša Kukavica, Srbin islamske vjeroispovjesti koji je bio valija u Turskoj. Po predanju Mehmedov otac bio je sveštenik u selu Vojnovići kada su došli Turci koji su ga ubili, a Mehmeda odveli u Istanbul gdje su ga poturčili. No Mehmed nije zaboravio svoje porijeklo, pa je podigao crkvu po povratku u rodnu Hercegovinu. On je 1752. godine poslat iz Carigrada u na ove prostore da uvede red među lokalne razbojnike i silnike. Pošto je Mehemed-paša Kukavica rodom iz Foče, iz muslimaske porodice, a koja vodi porijeklo od pravoslavne porodice Pavlović, vjeruje se da je u spomen svojoj majci podigao ovu crkvu. U predanju je ostalo da je Mehmeda majka poznala po mladežu ispod pazuha, te ga je zamolila da podigne crkvu u kojoj se do kraja života molila. Gradnja crkve započeta je nešto više od današnjeg mjesta, ali je po kazivanju morala biti premještena zbog naredbe paše, jer se crkva nije smjela vidjeti iz daljine, niti crkveno zvono čuti u daljinu.[1]
Arhitektura i unutrašnjost[uredi | uredi izvor]
Crkva u Popima je jednobrodni hram sa polukružnom apsidom na istočnoj strani, koja je kao i crkva svetog Nikole u Čelebićima, građena od kamenih blokova i malterisana krečnim malterom. Krov nad brodom pokriven je šindrom, dok je kupasti krov nad apsidom pokriven ćeramidom, što navodi na zaključak, da se vršila u nekom trenutku i obnova ove crkve. Takođe, vidljivo je i oštećenje krova broda na istočnoj strani, koji je popravljen postavljanjem lima na taj dio. Na zapadnom dijelu apside ističe se noviji drveni hor. Na lučnom ulazu na zapadnoj strani uklesan je krst i 1834. godina, koja se smatra godinom obnove crkve. Pod crkve je napravljen od autentičnih, nepravilnih kamenih ploča i popločan je kamenom, sa amvonskom i još jednom rozetom koje su ukrašene raznovrsnim geometrijskim motivima. U crkvi se nalaze carske dveri sa duboreznim okvirom iz 17-18. vijeka, ikona Bogorodice iz 17 ili 18. vijeka Kritski rad, ikona Svetog Nikole 19. vijek rad srpskog slikara, te ikone slikane na staklu iz 19. vijeka.[2]
Apsida ima profilisan kameni vijenac. Ulaz je postavljen na zapadnoj stani, sa lijepo tesanim kamenim blokovima u kome je uklesan krst na kojem je urezana 1834. godina. Na ostalim zidovima vidljiva su dva lučno završena prozora sa doprozornicima na južnoj, i jedan na sjevrnoj strani crkve. Sjeverozapadno od crkve je postavljen drveni zvonik.
Teren na kome je crkva sagrađena je blago naget, i spušta se u pravcu sjever - jug. Rezultat toga je to da je tokom proklizavanja tla oštećena jedna strana zapadnog i južnog zida.[3]
Znamenitosti[uredi | uredi izvor]
Crkva posjeduje nekoliko ikona ou perioda od 17. do 19. vijeka. Jedna od njih je ikona Bogorodice, naslikana kritskim načinom iz vremena 17. ili 18. vijeka i stare carske dveri, sa vidljivim oštećenjima iz istog perioda. Konstrukcija ikonostasa je novije izgradnje. [4]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Ševo, Ljiljana (2004). Kulturna baština Republike Srpske. Novi Sad: Pravoslavna reč. ISBN 978-86-7530-116-5.
- Ševo, Ljiljana (2002). Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1878. godine. Banjaluka.
.svg)
