Crkva brvnara u Donjoj Jablanici
| Crkva brvnara u Donjoj Jablanici | |
|---|---|
 Crkva brvnara, Donja Jablanica | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Donja Jablanica |
| Opština | Čajetina |
| Država |  Srbija |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Crkva brvnara u Donjoj Jablanici, naseljenom mestu na teritoriji opštine Čajetina, podignuta je 1838. godine, posvećena Bogorodičinom Pokrovu. Zajedno sa starim grobljem i sobrašicama predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.[1][2]
Mesto i izgled crkve[uredi | uredi izvor]
Podignuta u staroj borovoj šumi, po predanju angažovanjem meštana i majstora sa Tare. Osnova je jednobrodna, sa pravilnom polukružnom apsidom u širini broda i izrazito strmim krovom, prvobitno pokrivenim šindrom. Unutrašnji prostor podeljen je ikonostasnom pregradom na oltar i naos. Carske dveri, nastale odmah po izgradnji hrama, pripisane su Sretenu Protiću, dok je prestone ikone, dar četvorice priložnika, 1851. naslikao Dimitrije Posniković. Pored crkve je drveni zvonik, a u okolini, prateći konfiguraciju terena, smeštene su sobrašice.
Sobrašice (sofrašice, sobre, sofre, šatre, čardak, čardačić) je naziv za male drvene zgradice koje su podizali imućniji domaćini i koje su njima i njihovim gostima služile prilikom održavanja crkvenih sabora. Podizane neposredno posle nastanka crkve u Donjoj Jablanici, na jednoj od najlepših upisana je 1840. godina , što svedoči o njihovom nastanku. Pojedine sobrašice su potpuno zatvorene, dok su ostale u obliku tremova nisko odignutih od tla, na direcima, sa sofrom i klupama konstruktivno uklopljenim u gradnju.
Groblje iz prošlog veka, stotinak metara zapadno od crkve, i danas je u upotrebi. Nadgrobni spomenici pretežno su od peščara, sa bojenim klesanim natpisima, biljnim ornamentima i simboličkim predstavama. Konzervacija je delimično izvedena na sobrašicama 1987. godine.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo”. Arhivirano iz originala 16. 08. 2014. g. Pristupljeno 11. 11. 2013.
- ^ „Crkve brvnare u Srbiji”. Arhivirano iz originala 11. 11. 2013. g. Pristupljeno 11. 11. 2013.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Crkva brvnara sa starim grobnjem i sobrašicama — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
- Netaknuti biser Zlatibora: Ispred crkve brvnare u Jablanici i danas stoje sobrašice (B92, 19. mart 2023)
