Đorđe Joanović

Uredi veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Đorđe Joanović
Lični podaci
Datum rođenja(1871-06-16)16. jun 1871.
Mesto rođenjaBeč, Austrougarska monarhija
Datum smrti28. januar 1932.(1932-01-28) (60 god.)
Mesto smrtiBeograd, Kraljevina Jugoslavija

Đorđe Joanović (Joannović)[1] (Beč, 16. jun 1871 — Beograd, 28. januar 1932) bio je lekar, profesor Univerziteta i naučnik

Joanović je bio i anatomopatolog Opšte poliklinike u Beču, redovni profesor opšte patologije i specijalne patološke anatomije na Medicinskom fakultetu u Beogradu, osnivač prvog patoanatomskog institut u Srbiji, dopisni član Srpske kraljevske akademija, jedan od osnivača časopisa „Medicinski pregled — Medicinski pregled“ 1926–1940.[2]

Ulice u Beogradu (bivša Deligradska, od 1932) i Zrenjaninu kao i opšta bolnica u Zrenjaninu nose njegovo ime. u amfiteatru Patološkog instituta, Medicinskog fakulteta u Beogradu 1933. godine je otkrivena njegova bista rad vajara Sretena Stojanovića.[3]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Porodica[uredi | uredi izvor]

Đorđe Joanović je rođen 1871. godine u Beču, od oca Haritona i majke Marije (rođ. Vlahović, iz Velikog Bečkereka). Porodica Joanović potiče iz Banata, iz sela Beodra (danas je Beodra naselje u okviru sela Novo Miloševo).[1] Deda Aksentije Joanović rođen je i bio pravoslavni sveštenik u Beodri. Pop Aksentije je bio veliki prijatelj sa kolegom sveštenikom, pop Dionizijem Jakšićem (rodom iz susednog Karlova) - ocem slikara i pesnika Đure Jakšića. Porodično prijateljstvo je povezalo i njihovu decu; popovski sinovi Hariton i Đura su takođe bliski. Imućni Bečlija "Kariton" - sekretar bečkog barona Sine, postaje mecena mladom umetniku Jakšiću.[4] Otac Đorđev, Hariton Jovanović[5] (1824-1884) advokat i senator, bio je upravnik imanja "austrijskog željezničkog magnata" - bečkog barona Sine,u Beču; baron je bio kum na krštenju malog Đorđa.[6] Majka Marija se kao mlada udova Novosađanina Mladena Tatarskog, tada trgovkinja u Velikom Bečkereku, udala početkom 1868. godine za Haritona Jovanovića, sekretara barona Sine. Brat Simon Jovanović (1868-1934) je bio austrijski vicekonzul u Beogradu (1885-1897), pa od 1901.godine civilni komesar (Austrougarske) u Pljevljima,gdje je Đorđe kao Austrougarski podanik 1897 god. imenovan za načelnika novoizgrađene vojne bolnice na Stražici u Pljevljima. U Pljevljima započinje Simeonovo i Đorđevo poznanstvo i prijateljstvo sa uglednim porodicama Rosić i Pejatović. Srdačne odnose prijateljstva i uvažavanja, iste prijatelje i neprijatelje zadržali su Prof.Dr.Đorđe Joanović i Patrijarh srpski Varnava do obostrano tragičnog kraja njihovih života.Simeon Joanović Austrougarski dvadeset dve godine civilni komesar za Srez Pljevlja ( nem.Kreis Pljevlje ) po odlasku u penziju postao je autor višedelne knjige Novopazarski sandžak 1878-1900. Živeo je duže vreme u Beogradu i Cirihu.

Životni put[uredi | uredi izvor]

Đorđe Joanović je u Beču završio prvo osnovnu školu a zatim prestižnu gimnaziju „Kajzer i Kenig“. Upisao je Medicinski fakultet u Beču i diplomirao 1895. godine. Zapošnjava se na fakultetu kao asistent i polaže post-diplomske studije. Radio je kao asistent 1895-1899. godine u Institutu za patološku histologiju i bakteriologiju. Zatim se opet kao asistent prebacio na Institut za opštu i eksperimentalnu patologiju i tu radio 1899-1904. godine. Za docenta je promovisan 1904. godine, vanredni profesor Opšte i eksperimentalne patologije na Bečkom Medicinskom fakultetu postaje 1910. godine, a redovni profesor 1919. godine. U to vreme je bio šef Odeljenja za patologiju Opšte bolnice u Beču i radio napredne eksperimente iz patologije u prestižnim laboratorijama Instituta za patologiju u Beču.

Svoj naučni rad i karijeru na Univerzitetu u Beču je napustio i po završetku Prvog svetskog rata se preselio u Beograd, u želji da osnuje Medicinski fakultet i Institut za patologiju u Beogradu. Od 1920. godine je profesor za patološku anatomiju u Beogradu.

Jedan je od osnivača Medicinskog fakulteta u Beogradu i pokretač osnivanja Instituta za patologiju u Beogradu. Jedan je od tvoraca današnje moderne patologije i pionir eksperimentalne patologije u svetskim razmerama. Autor je koncepta autoagresije u medicini, rodonačelnik onkologije i utemeljivač eksperimentalne patologije u Srbiji.

Bio je dopisni član Srpske kraljevske akademije, počasni član Matice srpske u Novom Sadu, stalni delegat Kraljevine Jugoslavije pri Međunarodnoj kancelariji za javnu higijenu u Parizu, član nemačkog i češkog onkološkog Komiteta za suzbijanje raka, član redakcija brojnih medicinskih časopisa, predsednik Srpskog lekarskog društva, predsednik Jugoslovenskog lekarskog društva, predavač za vojni sanitet i član Sanitetskog saveta Vojske Kraljevine Jugoslavije, predsednik Mikrobiološkog društva Kraljevine Jugoslavije, predsednik Fonda za pomoć siromašnim studentima, predstavnik Kraljevine Jugoslavije u Sveslovenskom lekarskom savezu i na mnogim međunarodnim kancerološkim kongresima, član Komiteta međunarodnog instituta za geografsku patologiju, urednik Srpskog arhiva za medicinu.

Joanović je bio dekan beogradskog Medicinskog fakulteta i direktor Patološkog instituta. izabran je 1928. godine za redovnog člana Glavnog prosvetnog saveta u Beogradu. Odlikovan je 1928. godine kraljevskim Ordenom Sv. Save II reda. Odmah nakon Joanovićeve smrti osnovan je jedan (novčani) "Fond" pod njegovim imenom, za najbolje godišnje temate iz eksperimentalne patologije

Kraj života[uredi | uredi izvor]

Novine su naveliko pisale da je poznati profesor - naučnik Đorđe Joanović tokom noći izvršio samoubistvo, vešanjem u svom stanu u Patološko-anatomskom institutu u Beogradu.[7] Joanović je bio samac, stanovao je na drugom spratu instituta. Čovek koji se sasvim posvetio naučnom radu; nije se ženio, niti imao potomke. Iako se radilo o samoubistvu Patrijarh srpski Varnava je odobrio da se održi opelo nad zaslužnim pokojnikom. Uz velike počasti i prisustvo mnoštva građana, sahranjen na groblju u zavičajnoj Beodri, gde je živeo na svom imanju njegov brat Simeon Joanović[8], austrougarski konzul u penziji.

Naučni rad[uredi | uredi izvor]

Đorđe Joanović se rano u svom naučnom radu opredelio za tada novu oblast u medicini - onkologiju. U Beču se bavio naprednim eksperimentima kod onkoloških oboljenja i proučavao epidemiologiju karcignogeneze. Već njegov prvi naučni rad koji se odnosio na poreklo plazmocita je bio vrlo zapažen a otkrićem koncepta autoagresije u medicini, dr Đorđe Joanović je postao jedan od najznačajnijih naučnika iz oblasti medicine svoga vremena. Za svoj naučni rad u medicini 1903. godine je dobio nagradu Belgijske kraljevske akademije nauka. Sarađivao je stalno sa dva najuglednija medicinska lista u Evropi. Prvi njegov stručni rad objavljen je 1899. godine i u njemu se bavio poreklom i značajem "plazmičnih ćelija" tokom patoloških procesa. Napisao je 58 naučnih radova iz oblasti opšte patologije.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b „Prof. dr Đorđe Jonnović” (PDF). Glasnik za staleška i lekarska pitanja br.3 1932. Arhivirano iz originala (PDF) 10. 04. 2019. g. Pristupljeno 10. 4. 2019. 
  2. ^ Medicinski pregled, 1926, I, 1, 1
  3. ^ "Vreme", Beograd 27. decembar
  4. ^ „“Ustanak Crnogoraca” Đure Jakšića ili o zagonetnim putevima jedne slike |”. Arhivirano iz originala 05. 08. 2020. g. Pristupljeno 06. 07. 2019. 
  5. ^ http://www.maticasrpska.org.rs/stariSajt/biografije/tom04.pdf
  6. ^ "Vreme", Beograd 30.januar 1932.
  7. ^ "Vreme", Beograd 29. januar 1932.
  8. ^ "Vreme", 4. maj 1934.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ђорђе_Јоановић&oldid=26706635”