Jevtimije Trnovski
| Jevtimije Trnovski | |
|---|---|
 Sveti Jevtimije Trnovski | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | oko 1325. |
| Mesto rođenja | Trnovo, Bugarska |
| Datum smrti | 1402 — 1404 |
| Mesto smrti | Bačkovski manastir, Osmansko carstvo |
| Svetovni podaci | |
| Poštuje se u | Pravoslavna crkva |
| Praznik | 20. januar |
Jevtimije Trnovski poznat i kao Evtimije (bug. Евтимий Търновски, rođen oko 1325. — preminuo između 1402 i 1404) je bio patrijarh Trnovski od 1375. do 1393. godine.
Bugarska pravoslavna crkva ga je proglasila svetiteljem. Jedna je od najznačajnijih ličnosti u srednjovekovnoj Bugarskoj i poslednji patrijarh u samostalnom Drugom bugarskom carstvu. Bio je pripadnik Isihazma.
Mladost[uredi | uredi izvor]
Jevtimije Trnovski je rođen u Trnovu oko 1327. godine. Verovatno je da je poticao iz boljarske porodice Camblakovci[1]. Kao mladić posvećen izučavanju svetog pisama uputio se kod Grigorija Sinaitskog, sa namerom da se zakaluđeri. Nakon Grigorijeve smrti, raspala se njegova škola, a Jevtimije u društvu sa Teodosijem otišao je u Kilifarevo. Jevtimije Trnovski se priključio monaškoj obitelji u Kilifarevskom manastiru gde je postao jedan od učenika svetog Teodosija.[2] Zahvaljujući ličnim sposobnostima i duhovnoj bliskosti sa Teodosijem postao je jedan od najznačajnijih pripadnika treće generacije ishaista, pokreta koji je na Balkanu osnovao prepodobni Grigorije Sinait.[3]
Put u Carigrad i Svetu goru[uredi | uredi izvor]
Kao i većina ishaista Jevtimije je proveo mnoge godine putujući po Balkanu. Pratio je na putovanjima Teodosija, dok ovaj nije umro. Osam godina je proveo u manastirima u Carigradu i na Svetoj gori. Na Atosu Jevtimije prvo boravi u lavri Sv. Atanasija, a potom kao isposnik u pirgu Selina, u oblasti manastira Zografa.[4] Tu se bavio prepisivanjem rukopisa i pisanjem.[3]. U Carigradu je boravio u manastiru Studion, da bi kasnije prešao u svetogorski manastir Veliku Lavru. Pošto je oklevetan kod vizantijskog cara Jovana V Paleologa da krije bugarsko blago, zatočen je na ostrvu Limnos. Kada je oslobođen sa Limnosa, odlazi u najpre u Carigrad, pa u manastir Zograf[1].
Povratak u Bugarsku i izbor za patrijarha[uredi | uredi izvor]
U Bugarsku se vratio 1371. godine, i nastanio se u mestu Pera[4], gde je tada je osnovao je Patrijaršijski manastir Svete Trojice[1]. Nakon smrti patrijarha Joanikija, Jevtimije je izabran za patrijarha 1375. godine. Kao patrijarh ostao je poznat po brojnim pisanim delima koja je ostavio, po borbi za ishaizam i kao odlučan protivnik najezdi Osmanskog carstva[3].
Kao patrijarh bavio se ispravljanjem bogoslužbenih knjiga koje su u to vreme bile u veoma lošem stanju. Često su pogrešno prevođene sa grčkog ili su prevođene na nezgrapan jezik. Takođe su bile pisane na raznim verzijama Crkvenoslovenskog jezika koja se već tada veoma razlikovala od govornog jezika. Ovakvo stanje je pogodovalo razvoju nekoliko jeresi u 14. veku. Protiv bogumilske sekte se borio i sam Jevtimije, i to ne samo na saborima, nego neprestano i pomoću književnosti. Zbog toga se Jevtimije posvetio ponovom prevodu grčkih spisa, insistirajući na tome da budu što vernije originalu[3].
Pored prevoda postojećih dela, bavio se i prevodima dela crkvenih otac, kao i pisanjem žitija. Žitija koja je napisao uključuju i žitija svetog Jovana Rilskog, Ilariona Meglenskog i Svete Petke i Filoteje Trnovske[1].
Takođe je pisao pohvalna slova u kojima se pominju sledeći svetitelji: Sveta Nedelja, Sveti car Konstantin i carica Jelena, Jovan Polivotski, Mihail Vojnik[1].
Kada su Osmanlije osvojile Trnovo u julu 1393. godine prestalo je da postoji Bugarsko carstvo, kao i patrijaršija. Jevtimije je 1394. godine poslat na jug, i zatočen najverovatnije u Bačkovskom manastiru.[1]. Preminuo je između 1402 i 1404. godine.
Bugarska pravoslavna crkva ga je kanonizovala kao svetitelja i slavi ga 20. januara po crkvenom kalendaru (2. februara po gregorijanskom kalendaru), zajedno sa svetim Jevtimijem Velikim.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ Atanasij Bončev - Atanasiй (Bončev. „Biografija Jevtimija Trnovskog na zvaničnom sajtu Bugarske patrijaršije”. http://bg-patriarshia.bg/. Pristupljeno 24. 03. 2015. Spoljašnja veza u
|work=(pomoć) - ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1. januar 1892.
- ^ a b v g Dimitrij Obolenski, prevela Ksenija Todorović (1996, Prosveta, Beograd). „Vizantijski komonvelt”. Pristupljeno 24. 03. 2015. Proverite vrednost paramet(a)ra za datum:
|date=(pomoć) - ^ a b "Prosvetni glasnik", Beograd 1892.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
