Džek London

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Džek London
Lični podaci
Puno imeDžon Grifit Čejni
Datum rođenja(1876-01-12)12. januar 1876.
Mesto rođenjaSan Francisko, SAD
Datum smrti22. novembar 1916.(1916-11-22) (40 god.)
Mesto smrtiGlen Elen, SAD
ObrazovanjeUniverzitet Kalifornije u Berkliju
Zanimanje
  • romanopisac
  • novinar
  • pisac kratkih priča
  • esejista
Porodica
SupružniciElizabet Madern (v. 1900; raz. 1904), Čarmijan Kiredž (v. 1905)
DecaDžoan London, Besi London
Književni rad
Književni pokretamerički realizam, naturalizam
Najvažnija delaZov divljine
Beli očnjak
Potpis

Džon Grifit Čejni[1][A] (engl. John Griffith Chaney; San Francisko, SAD, 12. januar 1876 — 22. novembar 1916), poznatiji kao Džek London,[2][3][4][5] bio je američki romanopisac, novinar i aktivista. Pionir komercijalne fantastike i američkih časopisa, bio je jedan od prvih američkih autora koji je postao međunarodna slavna ličnost i zaradio veliko bogatstvo pisanjem.[6] Bio je i inovator u žanru koji će kasnije postati poznat kao naučna fantastika.[7]

London je bio deo radikalne književne grupe "Gužva" u San Francisku i strastveni zagovornik prava životinja, prava radnika i socijalizma.[8][9] London je napisao nekoliko dela koja se bave ovim temama, kao što su njegov distopijski roman Gvozdena peta, njegovo nefikcijsko izlaganje Ljudi ponora, Rat klasa i Pre Adama. Često je opisivao ljude sa dna, potlačene i ponižene i zato je nazvan „američki Gorki“.[10]

Njegova najpoznatija dela su Zov divljine i Beli očnjak, smešteni na Aljasci i Jukonu tokom zlatne groznice na Klondajku, kao i kratke priče „Zapaliti vatru“, „Odiseja severa“ i „ Ljubav života". Takođe je pisao o južnom Pacifiku u pričama kao što su "Biseri Parleja" i "Paganin".

Familija[uredi | uredi izvor]

Flora i Džon London, Džekova majka i očuh

Džek London je rođen 12. januara 1876. godine.[11] Njegova majka, Flora Velman, bila je peto i najmlađe dete graditelja Pensilvanijskog kanala Maršala Velmana i njegove prve žene Eleonor Geret Džons. Maršal Velman je potomak Tomasa Velmana, ranog puritanskog doseljenika u koloniji Masačusetskog zaliva.[12] Flora je napustila Ohajo i preselila se na obalu Pacifika kada se njen otac ponovo oženio nakon što joj je majka umrla. U San Francisku, Flora je radila kao učiteljica muzike i spiritualista, tvrdeći da kanališe duh poglavice Sauka, Crnog Jastreba.[13]

Biograf Klaris Staz i drugi veruju da je Londonov otac bio astrolog Vilijam Čejni.[14] Flora Velman je živela sa Čejnijem u San Francisku kada je ostala trudna. Ne zna se da li su Velman i Čejni bili legalno venčani. Staz primećuje da u svojim memoarima Čejni govori o Londonovoj majci Flori Velman kao da je bila „njegova žena“; on takođe citira reklamu u kojoj je Flora sebe nazvala „Florens Velman Čejni“.[15]

Prema izjavi Flore Velman, kako je zabeleženo u San Francisko Hroniklu od 4. juna 1875. godine, Čejni je zahtevao da se izvrši abortus. Kada je ona odbila, on se odrekao odgovornosti za dete. U očaju, ona je pucala u sebe. Nije bila teže ranjena, ali je bila privremeno poremećena. Nakon porođaja, Flora je prepustila bebu na dojenje Virdžiniji (Dženi) Prentis, nekadašnjoj porobljenoj Afroamerikanki i komšinici. Prentis je bila važna majčinska figura tokom života Londona, i on ju je kasnije smatrao svojim primarnim izvorom ljubavi i naklonosti tokom detinjstva.[16]

Krajem 1876, Flora Velman se udala za Džona Londona, delimično invalidnog veterana Građanskog rata, i donela svoju bebu Džona, kasnije poznatog kao Džek, da živi u novom domu. Porodica se preselila u Oblast zaliva San Franciska pre nego što su se nastanili u Ouklandu,[17] gde je London završio javnu osnovnu školu. Porodica Prentis se preselila sa Londonima, i ostala sz stabilan izvor nege za mladog Džeka.[16]

Godine 1897, kada je imao 21 godinu i bio student na Kalifornijskom univerzitetu u Berkliju, London je istražio i čitao novinske izveštaje o pokušaju samoubistva njegove majke i ustanovio ime njegovog biološkog oca. Pisao je Vilijamu Čejniju, koji je tada živeo u Čikagu. Čejni je odgovorio da ne može biti Londonov otac jer je impotentan; usputno je tvrdio da je Londonova majka imala odnose sa drugim muškarcima, i tvrdio da ga je oklevetala kada je rekla da je insistirao na abortusu. Čejni je završio pismo zaključkom da je on sam bio više vredan sažaljenja nego London.[18] London je teško podneo očevo pismo; u narednim mesecima, napustio je studije na Berkliju i otišao na Klondajk tokom zlatne groznice

Dela[uredi | uredi izvor]

Romani

(objavljeno anonimno, napisao zajedno sa Anom Strunski)
(u Engleskoj objavljeno pod naslovom Jakna)
(ostalo poluzavršeno, dovršio Robert Fiš)

Zbirke kratkih priča

Ne-fikcija i eseji

Kratke priče

  • Ko veruje u duhove! (1895)
  • Hiljadu smrti (1899)
  • U dalekoj zemlji (1899)
  • The Rejuvenation of Major Rathbone (1899)
  • Bela tišina (1899)
  • The King of Mazy May (1899)
  • Severna odiseja (1900)
  • Even unto Death (1900)
  • The Man With the Gash (1900)
  • A Relic of the Pliocene (1901)
  • Bog njegovih predaka (1901)
  • Zakon života (1901)
  • The Minions of Midas (1901)
  • Diable—A Dog (1902), renamed Bâtard in 1904
  • U šumama severa (1902)
  • Keesh, Son of Keesh (1902)
  • Moon-Face (1902)
  • The Death of Ligoun (1902)
  • To Build a Fire (1902, revised 1908)
  • The Dominant Primordial Beast (1903)
  • The Leopard Man's Story (1903)
  • The One Thousand Dozen (1903)
  • Senka i munja (1903)
  • Negore the Coward (1904)
  • Ljubav života (1905)
  • Otpadnik (1906)
  • A Curious Fragment (1908)
  • Aloha Oe (1908)
  • Neprijatelj celog sveta (1908)
  • A Piece of Steak (1909)
  • Zbogom, Džek (1909)
  • South of the Slot (1909)
  • Kitajac (1909)
  • The Dream of Debs (1909)
  • Seme Makoja (1909)
  • Golijat (1910)
  • Kada je svet bio mlad (1910)
  • The Unparalleled Invasion (1910)
  • Snaga snažnog (1911)
  • Rat (1911)
  • The Scarlet Plague (1912)
  • Crveni (1918)[19]
  • All Gold Canyon
  • By The Turtles of Tasman
  • Semjuel
  • Ludilo Džona Harneda
  • Meksikanac
  • The Sundog Trail
  • Told in the Drooling Ward
  • To the Man on Trail
  • Ha! Ha! Ha!
  • Paganin
  • Savez staraca
  • Neočekivano
  • Odiseja sjevera

Pozorišni komadi

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Kasnije promenio ime u Džon Grifit London.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Reesman 2009, str. 23.
  2. ^ Fogel, Daniel Mark. "London, Jack". World Book Online Reference Center. Jan 12. 2008 <http://www.worldbookonline.com/wb/Article?id=ar329620 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. decembar 2010)>
  3. ^ Birth & death dates as given in Dictionary of American Biography Base Set. American Council of Learned Societies, 1928-1936. Reproduced in Biography Resource Center. Farmington Hills, Mich.: Thomson Gale. 2006. http://galenet.galegroup.com/servlet/BioRC
  4. ^ Joan London . str. 12, birth date
  5. ^ "Jack London Dies Suddenly On Ranch; Novelist is Found Unconscious from Uremia, and Expires after Eleven Hours. Wrote His Life of Toil– His Experience as Sailor Reflected In His Fiction– Call of the Wild Gave Him His Fame." The New York Times, story datelined Santa Rosa, Cal., Nov. 22; appeared November 24, 1916. States he died "at 7:45 o'clock tonight," and says he was "born in San Francisco on January 12, 1876."}-
  6. ^ Haley, James (4. 10. 2011). Wolf: The Lives of Jack London. Basic Books. str. 12—14. ISBN 978-0465025039. 
  7. ^ (1910) "Specialty of Short-story Writing," The Writer, XXII, January–December 1910, p. 9: "There are eight American writers who can get $1000 for a short story—Robert W. Chambers, Richard Harding Davis, Jack London, O. Henry, Booth Tarkington, John Fox, Jr., Owen Wister, and Mrs. Burnett." $1,000 in 1910 dollars is roughly equivalent to $27,000 today
  8. ^ Swift, John N. "Jack London's ‘The Unparalleled Invasion’: Germ Warfare, Eugenics, and Cultural Hygiene." American Literary Realism, vol. 35, no. 1, 2002, pp. 59–71. JSTOR 27747084.
  9. ^ Hensley, John R. "Eugenics and Social Darwinism in Stanley Waterloo's ‘The Story of Ab’ and Jack London's ‘Before Adam.’" Studies in Popular Culture, vol. 25, no. 1, 2002, pp. 23–37. JSTOR 23415006.
  10. ^ Mala školska enciklopedija. 1939. 2008. ISBN 978-86-331-2950-3. str. 158..
  11. ^ „UPI Almanac for Tuesday, Jan. 12, 2021”. United Press International. 12. 1. 2021. Arhivirano iz originala 29. 1. 2021. g. Pristupljeno 27. 2. 2021. „…novelist Jack London in 1876…” 
  12. ^ Wellman, Joshua Wyman Descendants of Thomas Wellman (1918) Arthur Holbrook Wellman, Boston, p. 227
  13. ^ „The Book of Jack London”. The World of Jack London. Arhivirano iz originala 11. 5. 2011. g. Pristupljeno 7. 4. 2011. 
  14. ^ Stasz 2001, str. 14: "What supports Flora's naming Chaney as the father of her son are, first, the indisputable fact of their cohabiting at the time of his conception, and second, the absence of any suggestion on the part of her associates that another man could have been responsible... [but] unless DNA evidence is introduced, whether or not William Chaney was the biological father of Jack London cannot be decided.... Chaney would, however, be considered by her son and his children as their ancestor."
  15. ^ „Before Adam (Paperback) | The Book Table”. www.booktable.net (na jeziku: engleski). Pristupljeno 12. 2. 2020. 
  16. ^ a b Jeanne Campbell Reesman, Jack London's Racial Lives: A Critical Biography, University of Georgia Press, 2009, pp. 323–24
  17. ^ Niekerken, Bill Van. „Jack London Square’s early days: A saloon, a local sports hero and a floating restaurant”. San Francisco Chronicle (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-15. 
  18. ^ Kershaw 1999, str. 53–54.
  19. ^ The Jack London Online Collection: Writings.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Džek London onlajn kolekcija[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Džek London na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Џек_Лондон&oldid=27549763”