Albanofobija
Albanofobija predstavlja osećaj neprijateljstva ili mržnje prema Albancima ili Albaniji i očituje se u stereotipima i predrasudama.
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Reč fobija potiče od grčke reči fobos (grč. φόβος) što znači bekstvo, užas, panika, strah.
Istorijski uzroci[uredi | uredi izvor]
Krajem 20. i početkom 21. veka, zbog odliva stanovništva iz Albanije i često ilegalnog statusa u zemljama boravka, izbegavajući klišee i odvajajući se od ilegalnog, često kriminalnog miljea, Albanci pribegavaju još većoj integraciji u boravišne zemlje, delimično poprimanjem katolicizma (u Italiji) ili grčke pravoslavne vere (u Grčkoj)[1]. U Srbiji se uzroci albanofobije mogu tražiti i u kolonijalizaciji srpskom većinom naseljene prostore Kosova i Metohije mahom lojalnim albanskim stanovništvom, tokom Osmanske vladavine nad Balkanom, kao i u velikom natalitetu albanske populacije i tako nastalim demografskim tenzijama.
Albanofobija u 19. veku[uredi | uredi izvor]
Etnograf i istoričar Spiridon Gopčević u svom delu „Oberalbanien und seine Liga: ethnographisch-politisch-historisch“ iz 1881. godine, negativno opisuje Albance i njihove osobine[2]. Isto rade Robert Suprijen (Cyprien Robert) u „Die Slawen der Türkei. Stuttgart 1844.“[2] i Dr. Fridrih Ludvig Lindner u „Gemälde der Europäischen Türkei. Ein Beitrag zur Länder- und Völkerkunde. Weimar 1813.“[2].
Albanofobija u književnosti[uredi | uredi izvor]
U nekim svojim delima, Karl Maj Albance predstavlja stereotipno. Posebno u romanu „Kroz zemlju šiptara“ iz 1892. godine. U kritici tog romana, Mihael Šmit-Neke 1995. godine, navodi te stereotipe, razloge njihovog nastanka i kasnije upotrebe [2].
Kolektivne osobine albanaca: pozitivne (volja za samostalnošću, moćna pojava, ozbiljnost, složnost protiv neprijatelja); negativne (negostoljubivost, neumoljivost, hladnoća, mržnja, osvetoljubivost, bes, međusobna sumnjičavost, izolovanost, rascepkanost, odbijanje državnog autoriteta, odbijanje opštog prava, pravo jačeg)
Albanofobija u susednim zemljama Albanije[uredi | uredi izvor]
Srbija[uredi | uredi izvor]
Albanofobija je prisutna, naročito na fudbalskim utakmicama, u zavisnosti od političkih zbivanja, imajući u vidi nerešen status južne srpske pokrajine Kosovo i Metohija. Termin Šiptar je uvredljiv, ima negativnu konotaciju u srpskom jeziku,[3][4] i predstavlja izraz albanofobije.
Italija[uredi | uredi izvor]
 | Ovaj članak je nedovršen. |
Albanofobija postoji u Italiji i ona se pre svega odnosi na albanske emigrante koji se stereotipno doživljavaju kao kriminalci, prostitutke i necivilizovani ljudi.[5] Italijanski analitičari smatraju da se albanofobija prema albanskim imigrantima uglavnom zasnivaju na stereotipu albanske „invazije“ italijanske, odnosno evropske teritorije.[6]
U italijanskim medijima se daje veliki prostor zločinima koje su počinili Albanci, pa čak i onima koji se samo pretpostavljaju.[6] Istraživači ove pojave upozoravaju da iako postoji veći nivo kriminaliteta među albanskim imigrantima u Italiji u odnosu na neke druge imigrantske grupe, policija ne sme prenositi ove stereotipe na sve Albance.[6]
Grčka[uredi | uredi izvor]
Albanci u Grčkoj čine oko polovinu ukupnog broja imigranata i glavnu metu negativnih stereotipa u grčkim medijima.[7] U objašnjenju albanofobije se polazi od činjenice da je grčko društvo do skoro bilo veoma „homogeno“ i da je masivni dolazak emigranata uzrokovao šok kod lokalne populacije i poremetio postojeću ravnotežu.[8] Reakcije stanovništva se iskazuju u vidu šovinizma i ksenofobije (odnosno albanofobije), koja je prilično zastupljena u medijima.[8] Medijski govor mržnje obuhvata rasizam, poziv na proterivanje Albanaca iz Grčke, raspirivanje predrasuda i mržnje i stereotipno predstavljanje Albanaca kao opasnih kriminalaca ili „životinja“.[7] Izveštavanje medija o Albancima se često povezuje sa položajem grčke manjine u Albaniji, za koju se navodi da trpi pritisak albanske države, što se dalje uzima kao opravdanje za tretman Albanaca u Grčkoj.[7]
Albanski emigranti u Grčkoj doživljavaju „ozbiljnu diskriminaciju“ na poslu, posebno u vezi sa visinom nadnica i socijalnim osiguranjem.[9] Usled neprihvatanja sredine, albanski radnici su ponekad primorani da promene ime.[8]
Albanci često nailaze na nipodaštavajući tretman od strane grčkih organa reda.[9] Albanska populacija je izložena masovnim hapšenjima prilikom policijskih čistki i meta je čestih deportacija, koje obuhvataju i osobe sa urednim dokumentima.[9] U slučajevima primene nasilja prema Albancima, grčki policajci najčešće ne odgovaraju ili dobiju samo „nominalne kazne“.[9]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Migration in Albanien heute, Claudia Hanisch 2004.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 04. 11. 2013. g. Pristupljeno 28. 11. 2009.
- ^ a b v g MICHAEL SCHMIDT-NEKE, Albanien und die Albaner bei Karl May
- ^ „Vladimir Arsenijević, Naše crnje”. Arhivirano iz originala 25. 07. 2011. g. Pristupljeno 17. 09. 2009.
- ^ „Jovan Ćirilov, Albanac ili Šiptar”. Arhivirano iz originala 10. 02. 2010. g. Pristupljeno 22. 09. 2009.
- ^ Italophilia meets Albanophobia: paradoxes of asymmetric assimilation and identity processes among Albanian immigrants in Italy
- ^ a b v King & Mai 2008, str. 114
- ^ a b v „Racism and Cultural Diversity in the Mass Media” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 27. 02. 2012. g. Pristupljeno 17. 09. 2009.
- ^ a b v Albanian immigration and urban transformations in Greece[mrtva veza]
- ^ a b v g „Greece: Treatment of ethnic Albanians”. Arhivirano iz originala 09. 10. 2012. g. Pristupljeno 22. 09. 2009.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- King, Russell; Mai, Nicola (2008). Out of Albania: From Crisis Migration to Social Inclusion in Italy. Berghahn Books. str. 114—. ISBN 978-1-84545-544-6.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Olivera Milosavljević: Stereotipi srpskih intelektualaca XX veka o „nama“ i „drugima“
- Tretman etničkih Albanaca u Grčkoj Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. oktobar 2012) (UNHCR)