Anglo-egipatski rat

Anglo-egipatski rat
Aleksandrija nakon bombardovanja
Vreme 1882. godine Mesto Egipat Ishod Poraz Egipta
Sukobljene strane
Egipatski kedivat	Britansko carstvo
Komandanti i vođe
Ahmed Urabi	Garnet Vulzli
Jačina
40.560 ljudi	nepoznato

Anglo-egipatski rat vođen je 1882. godine između egipatskih i sudanskih snaga pod Ahmedom Urabijem sa jedne i britanske vojske sa druge strane. Završen je porazom Egipta.

Uvod

Godine 1863. na egipatski presto došao je Ismail. On je žudeo da Egipat učini evropskom, a ne afričkom zemljom. To je dovelo do više nepromišljenih i neodmerenih troškova koji su, istina, podigli nivo života i modernizacije Egipta, ali su istovremeno doveli do njegove propasti. Ismail je 1867. godine od turskog sultana po visokoj ceni kupio titulu kediva (gospodara). Egipat je proglašen kedivatom. To je, u suštini, značilo priznavanje skoro punog suvereniteta Egipta. Međutim, istovremeno je značilo i udvostručenje dažbina.

Rat

U vreme Ismailove vladavine, evropski činovnici, vaspitači, savetnici i vojnici masovno su pristizali u Egipat. Stranci su imali povlašćeni položaj; bili su oslobođeni od visokih poreza, za njih su formirani posebni sudovi i sl. To je dovelo do guranja Egipćana u stranu, a istovremeno i do pojave egipatskog nacionalizma. Rezultat je nacionalistički ustanak Urabi-paše 1881. godine. Francuska se povlači, a Britanija je odlučila da vojno interveniše. Dana 11. jula 1882. bombardovana je Aleksandrija, a nakon četiri dana grad je osvojen. Nakon pobeda u bici kod Tel el Kabira (Garnet Vulzli i Urabi-paša) Britanija je zagospodarila Egiptom. Strateška važnost Sueckog kanala bila je prevelika da bi Britanci mogli tolerisati nezavisnost Egipta. Vlada u Londonu je, nakon izvesnih nedoumica, odlučila da u Kairu postavi generalnog konzula. On bi trebalo da vlada Egiptom u ime Britanaca. Egipat se sada nalazio u paradoksalnoj situaciji. Zvanično je i dalje bio deo Osmanskog carstva, ali je njime upravljao vicekralj (kediv) nezavisan od Istanbula koji je, zapravo, bio pod političkom i vojnom kontrolom Velike Britanije.

Vidi još

• Egipatski kedivat
• Istorija Egipta

Izvori

• Vojna enciklopedija, tom 2, Beograd 1971. godina, 2. izdanje
• Istorija srednjeg istoka, Masimo Kampanini, Klio, 2001. godina