Austrougarska okupacija Crne Gore
| Militär-Generalgouvernement in Montenegro | |
| Datum osnivanja | 1916. |
|---|---|
| Rasformirano | 1918. |
| Tip | okupatorska vojna uprava |
| Sedište | Cetinje okupirana Kraljevina Crna Gora |
Austrougarska okupacija Crne Gore (1916–1918) je period austrougarske vojne okupacije državnog područja Kraljevine Crne Gore u vrijeme Prvog svjetskog rata. Okupacija je trajala od početka 1916. godine do jeseni 1918. godine. Tokom tog perioda, austrougarska okupaciona vlast u Crnoj Gori bila je organizovana kao Vojna generalna uprava u Crnoj Gori (nem. Militär-Generalgouvernement in Montenegro). Ova uprava je uspostavljena već početkom 1916. godine, nakon vojnog poraza i kapitulacije crnogorske vojske, a trajala je do oslobođenja Crne Gore početkom jeseni 1918. godine. Austrougarska je svoju vojnu upravu u Crnoj Gori organizovala po modelu koji je nedugo prije toga bio primjenjen i na okupiranom području susjedne Kraljevine Srbije, gde je ustanovljena austrougarska Vojna generalna uprava u Srbiji.[1]
Tokom okupacije Crne Gore, austrougarska vlast je sprovodila represivnu politiku, koja je neposredno pogađala civilno stanovništvo. Iako je nastojala da stvori političko uporište među crnogorskim prvacima koji su ostali u zemlji, austrougarska uprava se na području Crne Gore ubrzo suočila sa djelovanjem komitskog pokreta, koji se nije mirio sa okupacijom. U vrijeme okupacije, Austrougarska je razmatrala nekoliko mogućih rješenja za budući politički status Crne Gore, počevši od potpune aneksije, preko stvaranja zavisne države koja bi bila pod kontrolom Beča, do obnove nezavisne države ali u smanjenom obimu, bez Lovćena, Primorja i područja oslobođenog 1912. godine. U isto vrijeme, pravljene su i razne političke kombinacije sa princom Mirkom Petrovićem-Njegošem. Ni jedan od th planova nije mogao biti sproveden tokom rata, a okupacija je okončana oslobođenjem Crne Gore početkom jeseni 1918. godine.[2][3]
Austrougarski guverneri u Crnoj Gori[uredi | uredi izvor]
.jpg)
|
Viktor Veber, 1916−1917 |
|
Hajnrih fon Klam-Martinic, 1917−1918 |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Rakočević 1969.
- ^ Rakočević 1960, str. 611-641.
- ^ Rakočević 1970, str. 251-271.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Ljušić, Radoš (2001). Istorija srpske državnosti. 2. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Mikavica, Dejan; Vasin, Goran; Ninković, Nenad (2013). Istorija Srba u Crnoj Gori 1496-1918. Novi Sad: Prometej.
- Mikavica, Dejan; Vasin, Goran; Ninković, Nenad (2017). Srbi u Crnoj Gori 1496-1918. Nikšić: Institut za srpsku kulturu.
- Puzović, Predrag (2015). „Stradanje sveštenika tokom Prvog svetskog rata na područiju Cetinjske, Pećske i Nikšićke eparhije” (PDF). Bogoslovlje: Časopis Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 74 (2): 211—220.
- Rakočević, Novica (1960). „Prilozi istoriji austro-ugarske okupacije Crne Gore 1916-1918”. Istorijski zapisi. 13 (17/3): 611—641.
- Rakočević, Novica (1966). „Lovćenski odred u Prvom svjetskom ratu 1914-1916. godine”. 19 (23/2): 253—319.
- Rakočević, Novica (1967). „Odnosi između Crne Gore i Austro-Ugarske od završetka Skadarske krize maja 1913. do Sarajevskog atentata”. Jugoslovenski narodi pred Prvi svetski rat. Beograd: Naučno delo. str. 819—845.
- Rakočević, Novica (1968). „Borbe Hercegovačkog odreda Crnogorske vojske u januaru 1916. godine”. Istorijski zapisi. 21 (25/2): 223—250.
- Rakočević, Novica (1969). Crna Gora u Prvom svjetskom ratu 1914-1918. Cetinje: Obod.
- Rakočević, Novica (1969). „Pokret za ujedinjenje Crne Gore sa Srbijom među interniranim Crnogorcima i kod komitskog pokreta u Crnoj Gori u periodu 1916-1918. godine”. Naučni skup u povodu 50-godišnjice raspada Austro-Ugarske monarhije i stvaranja jugoslavenske države. Zagreb: Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti. str. 173—180.
- Rakočević, Novica (1970). „Politička aktivnost knjaza Mirka Petrovića u toku austro-ugarske okupacije Crne Gore”. 23 (27/1): 251—271.
- Rakočević, Novica (1983). Crna Gora i Austro-Ugarska 1903-1914. Titograd: Istorijski institut.
- Rakočević, Novica (1989). „Vojna i politička situacija u Crnoj Gori od početka avgusta 1918. do zasijedanja Podgoričke skupštine”. Srbija 1918. godine i stvaranje jugoslovenske države. Beograd: Istorijski institut SANU. str. 53—66.
- Rakočević, Novica (1997). „Vojnopolitička situacija u Crnoj Gori 1914. godine”. Mojkovačka operacija 1915-1916: Zbornik radova sa naučnog skupa. Beograd: Institut za savremenu istoriju. str. 13—21.
- Rakočević, Novica (1998). „Prilog pitanju kapitulacije crnogorske vojske 1916”. Crna Gora u Prvom svjetskom ratu: Zbornik radova. 2. Podgorica: Istorijski institut. str. 153—160.