Bled

Bled
Bled sa Bledskim jezerom
Grb
Administrativni podaci
Država	Slovenija
Opština	Bled
Stanovništvo
— (2011)	5.252
Geografske karakteristike
Koordinate	46° 22′ 08″ S; 14° 06′ 50″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	504 metara m
Bled Bled na karti Slovenije
Veb-sajt	www.bled.si

Bled (sloven. Bled, nem. Veldes/Feldes) je grad i upravno središte istoimene opštine Bled, koja pripada Gorenjskoj regiji u Republici Sloveniji.

Po poslednjem popisu iz 2002. g. naselje Bled imalo je 5.252 stanovnika. Bled je naselje pored Bledskog jezera i spada među starije i najlepše turističke krajeve u Sloveniji. Leži na nadmorskoj visini od 504 metara usred ledničke doline.

Istorija

Bled zimi.

Prve naseobine iz ovog kraja su još iz kamenog doba ali značajniji i veće zajednice se pojavljuju u gvozdenog doba od kada imamo sačuvane mnogobrojne nekropole. Sloveni se na ovo područje doseljavaju u dva talasa. Prvi talas je bio u 7. veku a drugi u 9. i 10. veku. Po propasti slovenskih država Bled ulazi u državu Karla Velikog. Godine 1004. Henrik II Sveti dodeljuje bled kao feud briksenskom biskupu Albuinu. Tada se i Bled prvi put spominje. Bledski zamak dobija biskupija 1011. Tada je počela feudalizacija lokalnog stanovništva. Bled sa zamkom je bio u vlasništvu biskupa sve do 1803. kada je nacionaliziran. Do tada su biskupi zamak iznajmljivali moćnim i bogatim ljudima većinom plemićima.

Od 1803. do 1812. je Bled bio u sklopu Ilirskih provincija, dela Prvog francuskog carstva. Po propasti Napoleona Bled je ponovo u rukama Habzburga. Oni 1838. predaju Bled ponovo u ruke crkve, briksenškoj biskupiji. Deset godina kasnije feudalizam biva ukinut i ekonomska vrednost ovog kraja znatno opada.

Kasnije sela iz okoline se ujedinjuju i nastaje mesto na površini današnjeg Bleda. Biskupi prodaju Bled 1858. vlasniku jaseničke žečezare. Do 1937. dolazi do više promena vlasnika. Te godine Bled dolazi u državne ruke tj. vlasnik postaje Dravska banovina. Za vreme Drugog svetskog rata na Bledu se nalazi sedište vojne i civilne uprave Trećeg rajha. Ono što je danas poznato kao Bled nastalo je kada su sela Grad, Mlino, Rečica, Zagorice i Želeče zbog ekonomije i turizma utopila u gradić. Zvanično Bled dobija staus grada 1960.

Jezero

Grad Bled sa bledske tvđave

Jezero je ledničko-tektonskog porekla i protočno je, voda rečicom Jezernicom ističe iz jezera u Savu Bohinjku, a ona zajedno sa Savom Dolinjkom postaje „naša“ Sava. Priča o ovom kraju daleko je poetičnija kada se u nju unesu elementi mitova i legendi, kako to rade domaćini. Jezero je, kaže jedna od njih, tvorevina staroslovenske boginje Žive koja je na njegove obale naselila vile i vilenjake. Koreni ove legende vode nas do ostrva gde su otkriveni grobovi i skeleti iz perioda naseljavanja ostrva između 7. i 9. veka, kada su njegovi staroslovenski stanovnici ovde imali svetilište. Još je jedna legenda vezana za ostrvo, tačnije za crkvu posvećenu Devici Mariji i „zvono želja“. U žalosti za mužem kojeg su ubili razbojnici, njegova udovica je u livenje zvona za malu kapelu na ostrvu uložila sve svoje blago. Nakon što je zvono zajedno sa lađom potonulo u jezeru, legenda kaže da se udovica zakaluđerila u Rimu. Nakon njene smrti papa je dao da se izradi drugo zvano i pošalje na Bled. Veruje se da će onome ko zazvoni tim zvonom u čast Device Marije biti ispunjena želja koju u tom času poželi. Veruje se takođe da će sreća pratiti bračni par ako mladoženja sa mladom u naručju pređe 99. stepenika od podnožja ostrva do crkvice koja se nalazi na platou na vrhu ostrva.

Bledska tvrđava

Bledska krempita

Bledska tvrđava je jedna od najstarijih tvrđava u Sloveniji. U pisanim izvorima prvi put je pomenuta još 22. maja 1011, kada ju je nemački kralj Henrik II poklonio briksenškom biskupu Adelberonu. Prizor tvrđave iznad jezera sa romantičnim ostrvcem i crkvom je karakteristika Bleda koja je kroz vekove postala prepoznatljiva u zemlji i inostranstvu. Sa balkona tvrđave se pruža izuzetan pogled na Gorenjski region, smešten između Karavanki i Julijskih Alpi. Zgrade u tvrđavi razmeštene su oko dvorišta u dva nivoa. Na donjem se u zgradi nalaze štamparija tvrđave, spomen soba Primoža Trubara, galerija Toranj i ugostiteljski lokal, dok su na međunivou vinski podrum i biljna galerija. U gornjem dvorištu su najznačajniji delovi zgrade, kapela iz 16. veka i muzej, u kojem eksponati govore o istorijskom razvoju regiona na Bledskom jezeru od bronzanog doba do današnjih dana. Osim njih, tu su i restoran tvrđave sa terasom i kovačnica. Oba nivoa zaštićena su visokim romaničkim zidinama sa odbrambenim hodnikom, ulaznim tornjem i moćnim gotičkim odbrambenim tornjem.

Franc Prešern o Bledu

Stanovnici Bleda govore kako već više od 1.000 godina uživaju u najlepšem pogledu koji opisuju kao rajski, pozivajući se na stih najvećeg slovenačkog pesnika France Prešerna: „Ne postoji u Kranjskoj lepši kraj, ko s okolinom ovaj, što liči na raj.“

Bledska poslastica

Bled je takođe poznat po slovenačkoj vrste krempite pod nazivom sloven. kremna rezina ili sloven. keremšnita. Bledska krempita je čuvena poslastica na koji su veoma ponosni i od 1953. godine ovde je proizvedeno 12 miliona krempita. Danas su ove krempite poznat brend i svako ko dođe na Bled mora da ih proba. Za proizvodnju ovog deserta zadužena je ekipa u jednom malom i efikasnom poizvodnom pogonu koji se bavi samo krempitama.

Turizam

Bled je poznat po svom jezeru, i po svom zamku, izgrađenom 1011. godine, te se ubraja u najstarije zamkove Slovenije. Na brdu Straža postoji skijalište. Veliki broj vila i starih ugostiteljskih objekata zaštićen je kao kulturna baština.

Vidi još

• Bledsko jezero
• Vila Bled

Bledsko jezero zimi.

Spoljašnje veze

• http://www.bled.si/
• http://www.kam.si/zanimivosti/anekdota_o_babjem_zobu_na_jelovici.html
• http://www.julijske-alpe.com
• http://kraji.eu/slovenija/bled/slo