Bošnjačka stranka (Crna Gora)
Bošnjačka stranka Bošnjačka stranka | |
|---|---|
 | |
| Vođa | Ervin Ibrahimović |
| Osnivač | Rafet Husović |
| Osnovana | 26. februara 2006. |
| Sedište | Rožaje, Crna Gora |
| Ideologija | Prava Bošnjačke manjine, Društveni konzervativizam, Nacionalni konzervativizam Proevropeizam. |
| Politička pozicija | Desni centar |
| Evropska stranka | Evropska narodna partija |
| Skupština Crne Gore | 6 / 81 |
| Gradonačelnici | 2 / 25 |
| Veb-sajt | |
| www | |
Bošnjačka stranka (BS) je parlamentarna politička stranka u Crnoj Gori. Osnovana je 2006. godine. Zalaže se za ostvarivanje interesa i zaštitu prava bošnjačkog naroda u okviru državnih granica Crne Gore. Ne podržava regionalno povezivanje Bošnjaka na širem prostoru Sandžaka. Od 2020 godine je u opoziciji.
Osnivanje[uredi | uredi izvor]
Do osnivanja Bošnjačke stranke došlo je početkom 2006. godine, u vrijeme priprema za održavanje referenduma o državnom statusu Crne Gore. Uporedo sa približavanjem referndumskog izjašnjavanja, bošnjački narod se u crnogorskom dijelu Sandžaka počeo suočavati sa velikim političkim i istorijskim izazovima, koji su proisticali iz moguće državno-političke podjele Sandžaka, koja bi nastupila kao posljedica eventualnog raspada tadašnje Državne zajednice Srbije i Crne Gore. Takva podjela je sa sobom nosila opasnost od dalje fragmentacije i marginalizacije Bošnjaka, što je izazivalo zabrinutost među bošnjačkim političkim prvacima, kako u Crnoj Gori, tako i u regionu.[1][2]
Nastojeći da odgovore na pritiske i pozive koji su dolazili sa raznih strana, kako od vladajućih stranaka, tako i od unionističke opozicije, prvaci pojedinih bošnjačkih stranaka su početkom 2006. godine započeli pregovore u cilju međusobnog organizacionog povezivanja i stvaranja jedinstvene političke stranke, koja bi u tom ključnom političkim i istorijskom trenutku zastupala strateške interese bošnjačkog naroda u Crnoj Gori. Nakon inicijalnih pregovora i unutrašnjih rasprava u okviru pojedinih stranaka, za potpuno ujedinjenje su se opredjelile četiri stranke: Bošnjačka demokratska alternativa (BDA), Internacionalna demokratska unija (IDU), Stranka nacionalne ravnopravnosti (SNR) i Bošnjačko-muslimanski savez (BMS). Do formalnog ujedinjenja i stvaranja Bošnjačke stranke došlo je 26. februara 2006. godine, na velikom saboru koji je održan u Rožajama. Tom prilikom je za predsjednika Bošnjačke stranke izabran Rafet Husović, a usvojeni su i ključni programski dokumenti u kojima su formulisani strateški ciljevi stranačke politike. Ključni cilj se ogledao u zahtjevu za priznavanjem konstitutivnosti bošnjačkog naroda u Crnoj Gori, nezavisno od ishoda predstojećeg referenduma. Povodom samog referenduma, osnivačka skupština se nije izjašnjavala, prepustivši novoustanovljenim organima stranke da o tom pitanju otpočnu pregovore sa ostalim političkim činiocima u Crnoj Gori.[3][4]
Odnos prema referendumu[uredi | uredi izvor]
Prvobitna, široko postavljena politička platforma Bošnjačke stranke, naišla je na odobravanje i među predstavnicima nekih drugih bošnjačkih stranaka i organizacija. Međutim, ubrzo se pokazalo da u rukovodstvu Bošnjačke stranke preovladava struja koja se zalaže za sklapanje sporazuma sa crnogorskim vladajućim strankama. Tim povodom je došlo do kompleksnih pregovora između rukovodstva Bošnjačke stranke i predstavnika vladajuće Demokratske partije socijalista Crne Gore. Pregovori su rezultirali postizanjem saglasnosti o strateškim pitanjima, što je formalizovano sklapanjem Podgoričkog sporazuma, koji je potpisan 23. marta 2006. godine. U zamenu za referendumsku podršku crnogorskoj državnoj nezavisnosti, rukovodstvo Bošnjačke stranke je od predstavnika DPS-a tražilo i dobilo niz obećanja, koja su se odnosila na konstitutivnost bošnjačkog naroda, garantovanu zastupljenost Bošnjaka na svim nivoima vlasti i pronalaženje niza konkretnih rješenja za neometan nacionalni i kulturni razvoj Bošnjaka u Crnoj Gori. Nakon dobijanja takvih garancija, Glavni odbor Bošnjačke stranke je znatnom većinom glasova donio odluku da bošnjačke glasače pozove da na predstojećem referendumu podrže nezavisnost Crne Gore.[5][6][7][8][9]
Takva odluka je dovela do prvih unutrašnjih podjela, pošto dio stranačkog rukovodstva nije bio spreman da podrži rješenja koja bi u krajnjem ishodu vodila ka nepovratnoj podjeli Sandžaka. Uporedo sa pristajanjem Bošnjačke stranke uz blok za nezavisnost, došlo je do organizovanja posebne grupe bošnjačkih prvaka, koji su se protivili svakoj podjeli Sandžaka te su stoga bili protivni i odvajanju Crne Gore od Srbije. Ta grupa je krajem marta 2006. godine dobila podršku i od Bošnjačkog nacionalnog vijeća iz Novog Pazara, nakon čega je u Crnoj Gori osnovan Bošnjački blok, koji je u ime narodnog jedinstva pozvao bošnjačke glasače da podrže ostanak Crne Gore u državnoj zajednici sa Srbijom.[10][11]
Tokom aprila i maja 2006. godine, čelnici Bošnjačke stranke i Bošnjačkog bloka su u sklopu referendumske kampanje nastojali da na svoju stranu privuku što veći broj bošnjačkih glasača. Nakon referenduma o nezavisnosti Crne Gore, koji je održan 21. maja 2006. godine, postalo je jasno da je referendumski proces uspio upravo zahvaljujući glasovima Bošnjaka, koji su u velikoj većini podržali nezavisnost Crne Gore. Iako je Bošnjačka stranka znatno doprinjela ostvarenju tog cilja, ispunivši svoj dio sporazuma sa crnogorskim vladajućim strankama, ubrzo se pokazalo da postoje različita gledišta ne samo o dinamici realizacije, već i o suštini postignutih predreferendumskih sporazuma. Time je označen početak borbe za realizaciju dogovorenih ciljeva, a ta borba traje i do danas.[12][13]
Učešće na izborima[uredi | uredi izvor]
Nedugo nakon referenduma, u Bošnjačkoj stranci je došlo do unutrašnjeg sukoba i podjele oko pitanja o načinu izlaska na predstojeće skupštinske izbore.[14]
Na parlamentarnim izborima 2006. bila je u koaliciji sa Liberalnom partijom i osvaja jedan poslanički mandat.
Na parlamentarnim izborima 2009. bila je u koaliciji Evropska Crna Gora i osvaja tri poslanička mandata.
Na parlamentarnim izborima 2012. izlazi samostalno i osvaja tri poslanička mandata. Poslanici su Almer Kalač — predsjednik kluba, Suljo Mustafić i Rešad Sijarić. U Vladi Mila Đukanovića od 2012. godine Rafet Husović je potpredsjednik Vlade.
Na parlamentarnim izborima 2016. izlazi samostalno i osvaja dva poslanička mandata. Iz Bošnjačke stranke u Vladu Duška Markovića ulaze Rafet Husović Potpredsjednik Vlade za regionalni razvoj, Osman Nurković Ministar saobraćaja i Kemal Purišić Ministar rada i socijalnog staranja.
Na parlamentarnim izborima 2020. izlazi samostalno i osvaja tri poslanička mandata. Posle pregovora sa novom većinom u parlamentu, ne uspeva da se dogovori oko učešća u vladi i odlazi u opoziciju.
Na parlamentarnim izborima 2023. izlazi samostalno i osvaja šest poslanička mandata. Posle pregovora sa novom većinom u parlamentu, ne uspeva da se dogovori oko učešća u vladi i ostaje u opoziciji.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Bošnjaci u Crnoj Gori
- Islam u Crnoj Gori
- Sandžak (oblast)
- Etnički Muslimani u Crnoj Gori
- Referendum o nezavisnosti Crne Gore 2006.
- Odnosi Crne Gore i Bosne i Hercegovine
- Odnosi Crne Gore i Srbije
- Stranka demokratske akcije Crne Gore
- Internacionalna demokratska unija (Crna Gora)
- Podgorički sporazum (2006)
- Bošnjački blok (2006)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Slobodna Evropa (2005): Da li su crnogorski Bošnjaci dezinformisani?
- ^ Slobodna Evropa (2005): Plebiscitarno za procrnogorsku građansku opciju?
- ^ Bošnjaci Net (2006): U Rožajama osnovana Bošnjačka stranka
- ^ Slobodna Evropa (2006): Počela djelovati Bošnjačka stranka u Crnoj Gori
- ^ Deutsche Welle (2006): Bošnjačka stranka odlučila da podrži crnogorsku nezavisnost uz jedan uslov
- ^ Večernje novosti (2006): Bošnjaci sa Milom, ako ne vrda
- ^ Bošnjaci Net (2006): Sigurni mandati i bosanski jezik
- ^ Večernje novosti (2006): Preti glas minus
- ^ Mondo (2010): Obećanja Mila Đukanovića o Sandžaku
- ^ Bošnjačko nacionalno vijeće (2006): Vijeće poziva na formiranje Bošnjačkog bloka u Crnoj Gori
- ^ Bošnjaci Net (2006): U Rožajama formiran Bošnjački blok
- ^ PCNEN (2006): Nuhodžić: DPS želi saradnju sa BS
- ^ Bošnjaci Net (2012): Bošnjaci u Crnoj Gori traže status konstituenta, ravnopravnih građana i promjenu državnih simbola
- ^ PCNEN (2006): Pitanje saradnje sa DPS razbilo Bošnjačku stranku
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Đečević, Mehmed; Vuković-Ćalasan, Danijela; Knežević, Saša (2017). „Re-designation of Ethnic Muslims as Bosniaks in Montenegro: Local Specificities and Dynamics of This Process”. East European Politics and Societies and Cultures. 31 (1): 137—157.
- Markuš, Jovan B., ur. (2007). Bijela knjiga: Referendum u Crnoj Gori 2006: Zbornik dokumenata. Podgorica: Narodna misao.
- Memić, Mustafa (2003). Bošnjaci (Muslimani) Crne Gore. Podgorica: Almanah.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanična stranica Bošnjačke stranke
- Vijesti (2012): Izbori 2012: Interaktivna grafika, uporedne analize
